Een voetbrugje over het beekje brengt wandelaars naar de overkant.
Natuurherstel
De ondiepe waterloop is ook goed voor de waterkwaliteit en bijzondere planten en dieren hebben meer ruimte. Bij de uitmonding in de Regge is een vistrap aangelegd.
De Eerderhooilanden met een slingerend beekje.
Fraai beeld
De kaarsrechte Hammerwetering is gedempt en vervangen door een nieuw aangelegde ondiepe natuurlijke waterloop, een slenk. Bij de uitmonding in de Regge is een vistrap gekomen. Dit zorgt ervoor dat vissen heen en weer kunnen zwemmen tussen leefgebied en paaigronden. Slingerend zorgt het beekje dan ook voor een fraai beeld in het cultuurhistorische landschap op landgoed Eerde. Verder is een nieuw wandelpad aangelegd door het gebied als onderdeel van het Reggepad. Bij de graafwerkzaamheden is een bijzondere vondst gedaan: een stenen bijl, waarschijnlijk gebruikt door het trechterbekervolk. De stenen bijl heeft nu een plek gekregen in het kantoor van waterschap Vechtstromen en zal tentoongesteld worden bij Natuurmonumenten en het Historisch Museum Ommen.
De Bevert
Op de grens tussen Den Ham en Ommen meandert ook de Bevert eveneens fraai door het landschap. Deze ligt in het verlengde van de Hammerwetering en ontspringt in het gebied ‘Eerder Achterbroek’. Vroeger waren de lage gronden langs de beek erg nat. De naam ‘Achterbroek’ verwijst hierna; broek betekend namelijk moeras. Natuurmonumenten en het Waterschap hebben in 2003/2004 de Bevert een natuurlijke inrichting gegeven. De voorheen rechte Bevert met strakke taluds werd vergraven tot een meanderde beek met zowel flauw aflopende- en steile oevers.
IJzeroer
Toen ook zijn bruine brokken ijzeroer opgegraven. Dit oer is een opeenhoping van ijzerdeeltjes in de grond. Tussen 1870 en 1930 zijn er tienduizenden tonnen van dit ijzeroer afgevoerd naar ijzergieterijen waar het gesmolten werd tot ijzer. Daarnaast werd ijzeroer vroeger gebruikt als bouwmateriaal in funderingen van boerderijen en andere gebouwen zoals kerken. Voorbeelden daarvan zijn de hervormde kerk in Ommen, de Plaskerk in Raalte en ’n Oalen Griezen, de dorpskerk in Hellendoorn.
Deel 1.
Met een klik op deze link is deel 2 te lezen:
Tekst/foto: Harry Woertink
1936. Zicht op Ommen met de brug over de Vecht.
Kampeercentrum bij uitnemendheid
Een krantenverhaal uit 1936. “Ommen neemt een merkwaardige positie in. En we behoeven daartoe niet eens tot het tijdstip in de historie der plaats terug te gaan, toen er nog sprake was van het gehucht Zwolle bij de stad Ommen. Ook de huidige situatie houdt de gedachte eraan levendig, door verschijnselen, die zeldzaam zijn. Niet alleen het jaarlijkse Sterkamp op de Besthmenerberg, de padvinderij die Ommen jaarlijks al bestemming heeft of de particuliere kampeergelegenheden in de landgoederen Eerde, Junne en Beerze of, in laatste instantie, het enkele maanden geleden in gebruik genomen vaste kamp voor de jeugdige werklozen, bevestigd de reputatie van Ommen als kampeer-centrum-bij-uitnemendheid. Zo’n reputatie komt, om het maar eens populair te zeggen, niet uit de lucht vallen: ze moet haar goede grondslagen hebben. Welnu deze zijn voorhanden in velerlei vorm en aard, doch alle zetelen in de rijke afwisseling van landschapsschoon, zoals op een beperkt bestek maar zelden aangetroffen wordt. Ten einde ze te behouden heeft Ommen als eerste Nederlandsche gemeente een kampeerverordening uitgevaardigd.
Huis Beerze aan de Beerzerpoort.
Twee fraaie landgoederen: Beerze en Junne
De Mooiste Routes heeft Beerze en Junne namelijk verkozen tot Wandelroute van het Jaar. Deze tocht van 14 of 17 kilometer voert over twee fraaie landgoederen tussen Ommen en Mariënberg: Beerze en Junne. Je wandelt door heuvelachtig bos met slingerende eenmanspaden, langs de Vecht en langs een oude Vechtarm. Daarna kom je via akkers en velden bij de stuw van Junne. Junne zelf is een buurtschap met fraaie authentieke boerderijen en een brink met karakteristieke eiken. Bij Thee- en koffieschenkerij Junners kun je neerstrijken voor een aangename pauze. Het vervolg van de route gaat grotendeels door het bos, maar ook over stukjes stuifzand en heide. Helemaal aan het eind van de route sla je even af om een blik te werpen op Huize Beerze.
Een krantenkop uit het Algemeen Handelsblad van 1949 over landgoed Eerde en zijn bewoner(s).
Eerder Achterbroek, met de mooie houtwallen van hoog opgaand loofhout, is door de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten aangekocht van baron van Pallandt van Eerde. De foto is anno 2021 gemaakt op de Eerder Achterbroekweg.
Foto: Harry Woertink
Kasteel Eerde, landgoed Eerde en Philip Dirk baron van Pallandt van Eerde waren geliefde onderwerpen in de Nederlandse bladen. “Baron van Pallandt zocht en vond een bestemming voor zijn landgoed zonder dat het in karakterloze brokken uiteenviel” en “Oord van mooie bomen” kopt de krant verder. De roemrijke geschiedenis van Eerde wordt als volgt beschreven.
“Stormen zijn over Eerde heengegaan. Tweemaal kleurden kasteelbranden de lucht boven de bossen heiden rood. In 1377 brandde het kasteel volgens de overlevering een achtereen. In 1500 ging het kasteel in vlammen op. Het zag zijn feodale bezitters gaan en komen. In 1705 kwam het in bezit van een Van Pallandt en in 1715 werd het nieuwe kasteel gebouwd, dat niet langer een martiaal karakter droeg. Kostbare gobelins sierden de kamers, uit de grote ruiten zag men op tuinen, gazons en waterpartijen. Maar wellicht is er nooit méér geschiedenis geschreven in en rondom Eerde als in de afgelopen dertig, veertig jaar.
Een van de mooiste landgoederen in het oosten van het land
Het begon omstreeks 37 jaar geleden. De jeugdige Philip D. baron van Pallandt uit Wassenaar logeerde bij zijn neef op kasteel Eerde, daar midden tussen het hoog opgaande loofhout en de twee eeuwen oude coniferen. De neef vatte een grote bewondering op voor de jongeman, die een volleerd schutter was. De neef zelf trouwens wist ook het geweer te hanteren. Zo had hij in 1908 het wereldkampioenschap duivenschieten behaald. In 1913 overleed de neef plotseling, 43 jaar oud. Toen het testament werd geopend, bleek dat het enige weken tevoren was gewijzigd. De jeugdige Philip van Pallandt kwam in het bezit van een van de mooiste landgoederen in het oosten des lands, een bezit van niet minder dan 1700 hectare, de driehoek tussen Regge en Vecht beslaand ten zuiden van Ommen. Hij werd de bewoner van Eerde, een huls, dat beroemd was om zijn hangende trap — de enige die thans nog in Nederland bestaat. Op de bezittingen van Eerde was een prachtige wildstand. De reeën droegen er zwaardere geweien dan elders, en baron Van Pallandt heeft er prijzen mee kunnen behalen. Maar na 1919 heeft hij geen schot meer gelost, het jagen louter om het genot van het doden van wild boezemde hem weerzin in. Wanneer hij dat nu vertelt, in de kleine woning met een open haard, naar Zweeds voorbeeld in de hoek, die hij voor zich liet bouwen op het landgoed, voegt hij eraan toe, dat hij geen bezwaar heeft de konijnen te vervolgen. Er waren er 5000 op het landgoed, zoveel, dat ze alles bij de boeren opaten, zodat sommigen hunner van de pacht moesten worden vrijgesteld. Gevolg van verstoord evenwicht. Vos, das, bunzing, hermelijn en wezel zijn òf zeldzaam geworden, òf — zoals bij de dassen het geval is, — geheel verdwenen. Lees verder “In steppe, die onze cultuur schept, blijft Eerde bij Ommen een groene oase”
Wordt Huize Het Laar verkocht of blijft de gemeente eigenaar?
Huize Het Laar in 2003
Foto: OudOmmen
Deze vraag heeft de gemeenteraad voorgelegd aan de Ommer bevolking, die ook gevraagd is met ideeën voor het monumentale gebouw te komen. De raad van Ommen nam bijna 90 jaar geleden het besluit om landgoed Het Laar, aan te kopen. Eigenaar Philip Dirk baron van Pallandt van Eerde had het landgoed via een publieke veiling in de verkoop gezet. Destijds voor de toenmalige burgemeester C.E.W. Nering Bögel aanleiding om het landgoed door de gemeente Ommen aan te laten kopen om zo het landgoed als één geheel voor Ommen te behouden. Baron van Pallandt werkte graag aan mee toen hij wist dat de gemeente het goed met Het Laar voor had en niet in handen kwam van speculanten.
Raad besluit tot aankoop
De Provinciale Overijsselse en Zwolse courant van toen maakte melding van de betreffende raadsvergadering: “Gisteren, 28 juli 1932, kwam de raad van Ommen in spoedeisende vergadering bijeen. Alle leden bleken tegenwoordig te zijn. Na opening der vergadering op de gebruikelijke wijze worden zonder op- of aanmerkingen de notulen der laatst gehouden vergadering vastgesteld. Op voorstel van burgemeester en wethouders wordt besloten over te gaan tot aankoop van het landgoed “Het Laar” met uitzondering van de zate „Koeksenbelt” en „Laarmanshoek”, terwijl de percelen 1, 2, en 3, gelegen tussen de boerderij van de padvinders en de weg door ’t Laar, eveneens buiten de aankoop blijven. De gezamenlijke grootte van de aangekochte gronden bedraagt plm. 54 hectare; de totale prijs f 62.000. Bij de stemming verklaren de heren Wicherson, Rovers en Klomp zich tegen aankoop, terwijl de heer Schuurman zich van stemmen onthoudt. De voorzitter spreekt de wens uit dat de uitkomst zal leren dat de raad heden een wijs besluit nam. Het doet spreker genoegen dat een grote meerderheid het voorstel van B&W hebben ondersteund. En dat de sombere gedachten van hen, die hebben tegengestemd, moge blijken niet juist te zijn geweest. Hij hoopt, dat de bloei van Ommen door dit besluit mag worden bevorderd. Spreker richt een woord van erkentelijkheid aan de Vereeniging het Oversticht, die alles heeft gedaan om deze aankoop te doen gelukken en uit zijn gevoelens van dankbaarheid aan de eigenaar baron van Pallandt voor de buitengewone wijze waarop hij heeft willen medewerken. Een aangeboden begrotingswijziging dienst 1931 wordt goedgekeurd en vastgesteld. Op voorstel van B&W wordt besloten aan H. Zandbergen te Ommen voor den tijd van drie jaren te verhuren de gemeentewoning in de Kruisstraat tegen een som van f 400 per jaar. De voorzitter brengt ter sprake enige maatregelen te nemen bij een eventuele verhuring van het Laar en zegt toe een excursie met de leden te zullen ondernemen op het aangekochte landgoed. Niets meer aan de orde zijnde, sluit de voorzitter de vergadering.”, aldus de krant van 29 juli 1932. Lees verder Raad van Ommen besluit tot behoud Landgoed Het Laar
De gemeenteraad van Ommen is op zoek naar een nieuwe bestemming voor Huize Het Laar. De inwoners van Ommen worden gevraagd over de toekomst van het monumentale pand mee te denken.
Huize Het Laar
Foto: Harry Woertink
Huize Het Laar op het gelijknamige landgoed Het Laar is eigendom van de gemeente Ommen. Het pand wordt verhuurd aan een ondernemer, die er trouwerijen en andere feestjes organiseert. De huurovereenkomst loopt binnenkort ten einde. Er zit hoognodig een forse renovatie aan te komen, waarvan de kosten ongeveer 1 miljoen euro zullen bedragen. En dus staat gemeente Ommen voor een belangrijke keuze: huize Het Laar verkopen aan een persoon of aan een organisatie, die er een mooie bestemming voor weet en ook de renovatiekosten voor zijn rekening wil nemen. Of dat de gemeente zelf de rekening voor de renovatie betaalt. Maar ook dan is de gemeente op zoek naar een goede bestemming.
Selectie
Zowel inwoners als ondernemers mogen hun plannen indienen bij de gemeente Ommen. Uiteindelijk zal de gemeenteraad een selectie maken van de beste plannen. Ideeën kunnen tot 1 november 2021 worden ingeleverd via de website http://www.ommenaanzet.nl. In december 2021 wordt de uitkomst en eventuele vervolgstappen bekend gemaakt. Uiteindelijk zullen alle inwoners van de gemeente van 12 jaar en ouder mogen stemmen op het plan, dat hun voorkeur heeft.
Meer over de geschiedenis van landgoed Het Laar, zie artikel: Laarbos mooier dan ooit te voren
Bron: Harry Woertink – 25 september 2021
EERDE – Met de onthulling van een nieuwe 3D-maquette zijn donderdagmiddag 24 juni de restauratiewerkzaamheden officieel afgerond op landgoed Eerde bij Ommen. De afgelopen tien jaar heeft het landgoed een ware facelift ondergaan.
De 90-jarige Erin Oudshoorn baronesse van Palland onthult de 3D maquette van Landgoed Eerde.
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “2021 – Onthulling 3D-maquette”
Niet alleen zijn kasteel en een deel van het interieur gerestaureerd, ook in het parkbos en op het omliggende landgoed is de oude allure weer te zien en te beleven. Natuurmonumenten heeft dankzij de Nationale Postcode Loterij, Provincie Overijssel en Gemeente Ommen een impuls kunnen geven aan cultuur- én natuurwaarden op dit 18e-eeuwse landgoed.
3D-maquette
De nieuw in gebruik genomen 3D-maquette staat voor de ingang van het kasteel. De maquette is ook voelbaar is voor blinden en slechtzienden en geeft een bovenaanzicht van het symmetrische parkbos en kasteel. Via een QR-code horen geïnteresseerden het verhaal over de symmetrie op Eerde. Daarnaast is voor de ziende bezoekers een kort filmpje te bekijken van de gerestaureerde bel-etage in het kasteel. Gebiedsmanager Dirk Rota van Natuurmonumenten, wethouder Bart Jaspers Faijer van de gemeente Ommen en de 90-jarige Erin Oudshoorn baronesse van Pallandt hadden de eer om de maquette te onthullend door het weghalen van de vlag van Natuurmonumenten.
Paradijs op Eerde
Ter gelegenheid van de afronding van de restauratiewerkzaamheden heeft Natuurmonumenten bovendien een boekje met de titel “Paradijs op Eerde” uitgeven. De eerste exemplaren waren voor wethouder Jaspers Faijer en baronesse Oudshoorn. Dit boekje geeft een overzicht van al het werk dat in 10 jaar tijd is verricht en hoe de allure van weleer is teruggebracht. “Paradijs op Eerde” vertelt over de bijzondere symmetrische aanleg van kasteel en parkbos in de 18e eeuw. Verder hoe landgoed Eerde generaties lang in bezit van de familie Van Pallandt is geweest en uiteindelijk in bezit van Natuurmonumenten kwam. Lees verder Officiële eindoplevering herstelwerkzaamheden kasteel Eerde
Kasteel Eerde stond ruim drie jaar in de steigers, zowel binnen als buiten. Uitgangspunt voor de hele restauratie was: kasteel Eerde moet geen museum worden maar een plek waar allerlei activiteiten plaatsvinden, nu en in de toekomst.
Kasteel Eerde stond ruim drie jaar in de steigers
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “2021 – Landgoed Eerde”
Natuurmonumenten handelt daarbij in de geest van baron van Pallandt en wil het fraaie landgoed en bijzondere kasteel graag delen met anderen. Het kasteel is cultuurhistorisch van belang vanwege onder meer de symmetrische indeling, de parketvloeren en marmeren vloerdelen, het beslag van deuren, de Vlaamse wandkleden en de schilderijen. Allemaal zaken die het verdienden gerestaureerd te worden en behouden te blijven, zo blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Cultuurhistorische analyse en waardestelling Parkaanleg Kasteel’. Dit rapport is een van de belangrijkste onderzoeken voor Eerde 2020 en vormt het uitgangspunt voor het herstel van de directe omgeving van het kasteel: de tuinen en het parkbos. Het kasteel weer in oude glorie herstellen was geen eenvoudige klus. Bij een onderzoek bleek dat de conditie van de cultuurhistorisch waardevolle schilderijen veel te wensen overliet. Dit resulteerde in een grondige restauratie van ruim drie jaar waarin zowel de schilderijen als de lijsten werden gerestaureerd. Nu zijn er weer tweeëntwintig originele schilderijen te vinden in Kasteel Eerde.
Facelift interieur
Naast het herstel van de schilderijen kreeg het hele interieur een facelift. Wandbekleding, vensters en plafonds: alles werd gestript en weer opgebouwd. Het vele houtwerk en de parketvloeren zijn zorgvuldig gerestaureerd, en er is gewerkt aan de vaste inrichting zoals tafels, stoelen en vloerkleden. Ook de kleinere details werden onder handen genomen: al het 18e-eeuwse hang- en sluitwerk is weer op orde, er hangen weer prachtige koorden aan de gordijnen, oud servies staat te schitteren in de pronkkast. Een bijzondere aanvulling in het ‘nieuwe’ interieur van Kasteel Eerde is het door de kleindochter van de laatste baron van Pallandt fraai beschilderde kabinet. Wolkenpartijen sieren het plafond en de wanden zijn beschilderd met vogels in een landschap.
Nieuwbouw school
Medio jaren 70 moest de internationale school, wegens ruimtegebrek in het kasteel, noodlokalen bouwen in de voormalige oostelijke moestuin. Op die plek is in 2011 de nieuwbouw gerealiseerd. Het ontwerp is zo gemaakt dat je van bovenaf niets van het gebouw ziet. Het gebouw is als het ware uit de grond gerezen met de grasmat er nog op. De hele symmetrie van de tuinaanleg is op het dak doorgetrokken. In de perken met planten zie je de vroegere moestuin terug. Lees verder Op landgoed Eerde begint oude glorie te herleven (2)
Landgoed Eerde is met haar kasteel, parkbos en coulissenlandschap een lust voor het oog. Maar de cultuurhistorische en landschappelijke rijkdom van veeleer vertoonde 10 jaar geleden slijtage: in de statige lanen vielen gaten, de oorspronkelijke lijnen in het landschap waren vervaagd en de natuur kon wel wat hulp gebruiken.
Boerderij De Brakel is een van de boerderijen van landgoed Eerde. De boerderij staat op een net iets hoger en droger deel van het Eerder Broek, dat vroeger een uitgestrekte natte heide was. De luiken zijn geschilderd in de kleuren van het landgoed, gele zandlopers op een zwarte ondergrond. Dit zijn de kleuren van de familie Van Pallandt die vanaf 1708 eeuwenlang het kasteel en landgoed Eerde bezat.
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “2021 – Landgoed Eerde”
Om te zorgen dat Eerde haar bijzondere uitstraling behoudt, was er flink werk aan de winkel. Daarom maakte Natuurmonumenten als eigenaar van het landgoed een goed doortimmerd 10-jarenplan om de oude grandeur van het landgoed te herstellen: Eerde 2020. In het herstelprogramma Eerde 2020 is de afgelopen jaren hard gewerkt aan ruim vijftig verschillende projecten. We zoomen in op de historie, de strakke maatvoering en laten aan de hand van vier thema’s zien wat er de afgelopen jaren op de verschillende plekken op het landgoed is gebeurd. In dit deel het Eerder Achterbroek.
Eerder Achterbroek
Het Eerder Achterbroek staat bekend als het best bewaarde kampenlandschap van Europa. Natuurmonumenten werkt samen met de pachters aan een duurzame combinatie van landbouw en natuur. De Meulenhorst is hier een prachtig voorbeeld van. De Meulenhorst is een biologische boerderij. De boerderij is eigendom van Natuurmonumenten en wordt verpacht aan een biologisch melkveebedrijf met een ijsmakerij en een boerderijwinkel. Het is een rustpunt voor wandelaars en fietsers en ook voor kinderen is er veel te beleven. Jaarlijks komen er ongeveer 10.000 bezoekers. Op het erf is ook Zorgboerderij de Meulenhorst gevestigd. Een ingrijpende verbouwing van erf en werkschuren zorgde voor een definitief onderkomen van de zorgboerderij. Ook kwamen er een multifunctionele ruimte en een bierbrouwerij bij. De Meulenhorst is een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen Natuurmonumenten en de pachters.
Het Eerder Achterbroek kent een dichtheid van maar liefst driehonderd landschapselementen. Maar vele verkeren in een eindfase: bomen zijn oud en veel landschapselementen zijn dunner, holler en transparanter geworden. Na een gefundeerde analyse van dit meest gave kampenlandschap van Nederland pakt Natuurmonumenten in een tijdsbestek van achttien jaar alle landschapselementen aan. Eerde 2020 bracht het herstel in een stroomversnelling. Van veel houtwallen en andere landschapselementen is het achterstallig onderhoud weggewerkt. De bijbehorende flora en fauna profiteert natuurlijk mee. Lees verder Op landgoed Eerde begint oude glorie te herleven (1)
OudOmmen.nl 