Het nieuwste (en helaas laatste) uitgave van het digitale historisch tijdschrift ‘Overijssel Toen en Nu’ is nu te lezen op de website OudOmmen.nl.

Slag bij Ane
In de jongste uitgave van 2025 onder andere een interessant artikel over de Slag bij Ane. In de zomer van 1227 verzamelde prins-bisschop Otto II van Lippe bij Ommen een groot leger. Het bestond uit ridders uit Salland, het Land van Vollenhove, Twente en het Nedersticht, aangevuld met troepen uit Bentheim, Kleef, Holland, Münster en Keulen. Zelfs de Gelrese graaf Gerard, normaal zijn rivaal, voegde zich bij hem. Velen van deze ridders waren geharde strijders die nog op kruistocht in Egypte hadden gevochten. Per boot en te land trokken ze naar het moeras bij Ane, waar een rebellenleger hen opwachtte. De opstand stond onder leiding van Roelof II van Coevorden, een voormalig dienaar van de bisschop die zich tegen zijn leenheer had gekeerd. Hij bracht niet alleen zijn eigen ridders en Drentse boeren (en boerinnen) mee, maar ook steun uit Friesland, Groningen en uit enkele Duitse steden.

Keerpunt in de geschiedenis
De Slag bij Ane en de Drentse oorlogen markeren een keerpunt in de geschiedenis van Noordoost-Nederland. Voor de Drenten leidde het tot de bevestiging van hun autonomie en de wording van een boerenrepubliek die tot ver in de late middeleeuwen standhield. Voor Groningen luidde het de weg in naar een semi-stadsstaat. In Overijssel waren de gevolgen een grotere grip van de adel op het platteland en de bloei van de IJsselsteden. Stuk voor stuk ontwikkelingen die het karakter van dit deel van Nederland in sterke mate hebben bepaald. Lees verder in het novembernummer van 2025.

De in 2025 verschenen edities zijn te lezen met een handige pageflip door op deze link te klikken:

Redactie OudOmmen.nl

Het digitale historisch tijdschrift ‘Overijssel Toen en Nu’ is ook te lezen via de website OudOmmen.nl.

Noaberschap
Dit jaar zijn inmiddels drie edities verschenen. ‘Overijssel toen en nu’ zorgt altijd voor interessante historische verhalen uit de provincie. Zo is er aandacht voor het noaberschap. In de laatst uitgekomen digitale editie een verhaal over oude kaarten van de gemeente Hellendoorn.
Het noaberschap is in Overijssel waarschijnlijk ontstaan in de middeleeuwen, binnen de context van buurschappen en marken op het platteland. Relatief geïsoleerde dorpsgemeenschappen functioneerden grotendeels zelfstandig en regelden gezamenlijk belangrijke zaken zoals het beheer van wegen, waterlopen en landbouwgrond. Binnen deze structuren ontwikkelde zich een systeem van onderlinge hulp, waarbij buren elkaar hielpen met agrarische taken, geboorten, huwelijken, ziekten en sterfgevallen. De eerste concrete verwijzing naar noaberschap in Overijssel is te vinden in de zogeheten markeceduul van de marke Harculo bij Zwolle uit 1474. Hierin werd vastgelegd dat buren verplicht waren elkaar ‘nae older gewoonte’ te helpen bij begrafenissen. Dit wijst op een gebruik dat waarschijnlijk al langer bestond. Noaberschap was gebaseerd op wederkerigheid: wie hulp gaf, kon op een later moment zelf ook hulp verwachten.

De in 2025 reeds verschenen edities zijn te lezen met een handige pageflip door op deze link te klikken:

Redactie OudOmmen.nl

“Ommen aan de rivier de Vecht, over welke hier eene fraaije brug ligt. Deze plaats, die in 1227 de verzamelplaats was der bisschoppelijke hulpbenden, die welhaast eenen ellendige dood te Ane vonden, was in 1228 insgelijks het hoofdkwartier van bisschop Willebrand van Oldenburg.”

Het kasteel te Eerde

“Zij werd in 1248 door bisschop Otto III tot eene stad verheven. Waarschijnlijk werd het ten zelfden tijde met vesten omringd, want toen de eigenaars der kasteelen Rechteren en Voorst in het jaar 1330 Ommen in brand staken, trokken zij niet af voor zij de vesten hadden afgeworpen”, zo luidt de typering voor Ommen in de uitgave “Beschrijving der Nederlanden” uitgegeven in 1841 door J.H.Laarman uit Amsterdam.

De beschrijving over Ommen vervolgt: “In 1379 leed de stad in omtrek veel door Evert van Essen, bezitter van het kasteel te Eerde, doch deze werd hiervoor eerlang door den bisschop op het geduchtste gestraft. In 1542 werd het door Rudolf van Münster gebrandschat en daar de vestingen door bisschop Philips in 1518 geslecht waren, wierpen zich in het jaar 1622 de 800 of 900 Spanjaarden, die zich hier gelegerd hadden, in de kerk, met oogmerk om zich van dezelve te bedienen tegen de staatschen, die hen te gemoet trokken. Deze kerk werd kort daarna eene prooi der vlammen, toen het geheele stadje door eenen geweldigen brand groote schade leed. Het meerendeel der burgers, 2,900 in getal, geneert zich van den landbouw, de fabrijken en eenige handwerken, waaronder vooral vroeger het knoopmaken moet gerekend worden. In Augustus wordt in dit stadje de jaarmarkt gehouden, die hier den naam van Ommer Bissing draagt, en van alle plaatsen in den omtrek eenen groten toeloop heeft.

Ommerschans
De gemeente Ambt-Ommen bevattende in de gehuchten Lemele, Arriën, Varsen, Gíethmen, Junne, Stegeren, Eerde met een merkwaardig kasteel van denzelfden naam, Vilsteren met eene R. K. kerk, en Archum als ook de Ommerschans, en in de daarbij gelegene kolonie der maatschappij van weldadigheid 2,100 inwoners. De kolonie aan de Ommerschans bestaat uit een gesticht voor bedelaars, eene strafkolonie, ter beteugeling van hen, die de algemeene rust en orde verstoren, en eenige hoeven voor vrije kolonisten. Het is verbazend, welke aanwinsten hier op den vroeger zoo geheel verlatenen grond verkregen zijn. De landbouw staat er op eenen vrij hoogen trap, zoo zelfs, dat de menigvuldige lanen, de digte heggen en de rijke moestuinen met overvloed van groente, voor geene andere in de vruchtbaarste gedeelten des lands behoeven onder te doen. De kinderen gaan tweemaal daags ter school; des avonds moeten niet alleen de lieden, die des daags op de akkers werkzaam zijn, maar ook de volwassenen deel aan het schoolonderrigt nemen, met dien verstande, dat op den eenen dag de mannen, en op den anderen de vrouwen zich te dien einde vereenigen.

Lees verder Ommen, stad sinds 1248 met vesten omringd →