OMMEN – De eerste stap in het bouwen van een replica van een Vechtzomp is gezet met het zagen van de eerste boomstammen.

Eerste planken voor bouw van Vechtzomp in Ommen gezaagd.
Foto: André Slotman
Zie voor meer foto’s het album “Bouw replica Vechtzomp”.

Uiteindelijk zal het hout onderdeel zijn van de reconstructie van de Vechtzomp, een vrachtschip dat van de 17e eeuw tot ongeveer 1920 over de Vecht voer. De planken zijn afkomstig van eikenbomen uit de Koesteeg die met de windhoos van afgelopen 4 juni zijn omgewaaid. De bouw van het vrachtscheepje zal zeker drie jaar in beslag nemen en volledig tot stand komen door vrijwilligers. Voor het project is de “Stichting Vechtzomp Hanzestad Ommen” opgericht.

Mobiele zaag
Als eerste fase is begonnen met het zagen en vervolgens drogen van het hout. Een lange mobiele zaaginstallatie kwam er aan te pas om de bomen te zagen tot planken. De zaag werd nog één keer bediend door zeventigplusser Wim Rechterschot uit Lettele, want het robuuste apparaat is verkocht en verkast volgende week naar België. De klus in Ommen kon Rechterschot op de valreep nog net inplannen, vrijwilligers hielpen met het aanvoeren van de bomen en het afvoeren van de lange planken en balken.

Zomp
De Vechtzomp voer van vanaf midden 17e eeuw over de Vecht. De bevaarbaarheid van de Vecht was destijds zeer afhankelijk van de waterstand, omdat de Vecht een regenrivier is. De zomp had een lengte van zo’n 12 meter en was 2,5 à 3 meter breed. Vooral de diepgang van 40 centimeter maakte het vrachtscheepje geschikt om te varen tussen de Zwolle en Nordhorn. Tegen het eind van de 18e eeuw was de Vechtzomp niet meer weg te denken uit de Ommer wateren en voeren er meer dan 400 zompen in de Vecht.

Stroomversnelling
Al een aantal jaren leeft in Ommen het plan een Vechtzomp te bouwen. Als gevolg van de bouw van een zomp in Gramsbergen en de aanschaf van een soortgelijk schip door Dalfsen, komen deze plannen in een stroomversnelling. In Ommen wil men het schip niet professioneel laten bouwen, maar vrijwilligers de handen uit de mouwen laat steken en de bouwmaterialen zoveel mogelijk uit het eigen Vechtdal betrekken. Wel is er een deskundige bouwmeester aangetrokken voor de begeleiding, is er een bestuur gevormd en zijn statuten opgesteld.

Varen waar geen water is
Om de bouw in goede banen te leiden is oud-Ommenaar Harmen Timmerman gevraagd. Hij is scheepsbouwmeester en helpt mee bij de constructie. Als leidraad gebruikt hij het boek “Varen waar geen water is”. Een boek van Gerrit (Jan) Schutten (1938-2019) over de scheepvaart op riviertjes ten oosten van de IJssel tussen 1300 en 1930. Schutten bracht gedurende zijn leven historische houten vaartuigen in kaart aan de hand van foto’s en schetsen. Zodoende is een rijke cultuur van de vergetelheid onttrokken, wat zelfs uitmondde in de wedergeboorte van enkele historische houten vaartuigen. “Er staat veel informatie en technische tekeningen in die we kunnen gebruiken om een replica te maken. Er staat precies in waarmee, hoe en wanneer er gevaren werd met de zomp. En details over de constructie. Dat is belangrijk om de nieuwe zomp zo echt mogelijk te laten lijken”, vertelt Timmerman, die tegenwoordig in Olst woont en zeilen als hobby heeft, naast zijn baan als zelfstandig opererend manager en opzichter in de bouw. Vanaf 2000 bouwde Timmerman samen met zijn vader, de orgelbouwer en – restaurateur Evert-Jan Timmerman, eerder eigenhandig een replica van een zeilboot. Een boeier, een van de eerste platbodems in de negentiende eeuw die speciaal voor de recreatie werd gemaakt. Alles deden ze zelf, van het uitzoeken van de bomen tot het smeden van het beslag. Na 17 jaar ging de boot in 2018 te water. Helaas was zijn vader daar niet meer bij. Die overleed in februari 2015.

2023
Na ongeveer een jaar drogen is het hout gebruiksklaar voor de daadwerkelijke bouw van de Ommer zomp. De scheepswerf komt in de loods tegenover molen De Lelie, waar Anton Wolters ambachtelijk graan maalt. September 2020 wordt begonnen met de bouw. Als het schip helemaal klaar is wordt het gebruikt voor rondvaarten en recreatie. De bedoeling is om in de eerste helft van 2023 de “Hanzestad Ommen” feestelijk te water te kunnen laten. Zie voor meer informatie over de Vechtzomp het artikel: De zomp terug op de Vecht in Ommen.

Bron: Harry Woertink – 16 augustus 2019