Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken we alle oorlogsslachtoffers. Dit jaar is het thema “2018. Jaar van verzet”.

Een foto van Jan Hendrik Seigers tijdens de oorlog (l) en in 1989 (r).
Foto: OudOmmen
Zie voor meer afbeeldingen het album “Verzet WO2”.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de rechtstaat buiten werking gesteld. Er was sprake van willekeur, vervolging, terreur en moord. Verreweg de meeste mensen probeerden er het beste van te maken en gingen zoveel mogelijk door met hun dagelijks leven. Een kleine groep kwam in verzet. Kwam op voor de rechten van anderen. Verzette zich tegen onrecht en onrechtvaardigheid.

Jan uit Ommen
Een van de mensen actief in het verzet was Jan Hendrik (Jan) Seigers (1919-1997). Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Seigers op vele fronten actief in het verzet. Hij wist Joodse families onder te brengen en geallieerde vliegers te verbergen en verder te vervoeren. Ook voerde hij gewapend verzet tegen de onderdrukking van de Duitsers. In verzetskringen was Seigers ook bekend onder de naam Jan uit Ommen.

Jan Seigers werd geboren in Lemele. Al in 1940 wordt hij opgenomen in de ondergrondse Orde Dienst. Als Joodse mensen moeten onderduiken wordt als eerste bij Seigers aangeklopt. Zijn werkterrein komt ook buiten Lemele te leggen in onder andere de verzetsgroep Veenendaal. In 1942 gaat Seigers wonen in het bosrijke en heuvelachtige gebied van Ommen De Wolfskuil. In een heuvel wordt een onderaards verblijf gemaakt. Voor buitenstaanders niet te ontdekken en in de omgeving afgezet met prikkeldraad. Bemanningen van Engelse en Amerikaanse vliegtuigen die door Duitsers naar beneden zijn geschoten vinden bij Seigers onderdak. Ook ontvluchte Franse krijgsgevangenen vinder er een schuiloord. Veel succes is er bij het opvangen, verbergen en verder vervoeren van geallieerde piloten. Via de Enschedese verzetsman Johannes ter Horst zet Seigers totaal 70 piloten op de ontsnappingslijn Venlo, België, Frankrijk en Spanje naar Engeland. Het huis in de Wolfskuil, met zijn geheime schuilplaats, is een veilig onderkomen geweest.

Knokploeg
Om een gewapend verzet te kunnen voeren wordt op 12 juni 1944 de Knokploeg Ommen opgericht. Van korte duur, want bij het zoeken naar vliegers van een geallieerd vliegtuig net buiten Ommen wordt Seigers samen met de verzetsmannen Wicher Dam en Ge Jansen na een beschieting overmeesterd. Na diverse pogingen tot ontsnappen in de gevangenis in Arnhem, komt Seigers terecht in diverse Duitse kampen. De Russen zijn dan eind 1944 inmiddels in Duitsland. Gevangenen moeten zich daarom verplaatsen. Tien dagen lang lopend door een pak sneeuw met de wetenschap wie niet verder kan wordt doodgeschoten. Tenslotte wordt hij met andere overlevenden aan het eind van de oorlog bevrijd door de Russen.

Jan Seigers terug
De krant Trouw van 25 mei 1945 schrijft er het volgende over: “OMMEN – Jan Seigers terug. Geheel onverwachts is Pinkstermaandag j.l. uit Duitschland teruggekomen de bekende, reeds lang doodgewaande ondergrondsche strijder Jan Seigers. Onvermoeid en onverschrokken heeft hij zijn illegale werk gedaan in dienst van volk en vaderland. Met inzet van zijn eigen leven heeft hij gearbeid voor onderduikers, bonkaarten, P.S.’s, Trouw, Engelsche piloten enz. Velen zullen met dankbaarheid gedenken wat „Jan uit Ommen” voor hen gedaan heeft. In Juni 1944 werd hij echter met nog enkele anderen op een nachtelijke tocht gegrepen en toen is voor hem een tijd aangebroken van onuitsprekelijk lijden en bovenmenschelijke martelingen. Na den strijd bij Arnhem is men zijn spoor kwijt geraakt en heeft men nooit meer iets van hem gehoord, zoodat algemeen werd aangenomen, dat hij doodgeschoten was. Ter dood veroordeeld, heeft hij ook meermalen den dood voor oogen gezien, maar steeds werd, door Gods genade, op het laatste moment zijn leven nog gespaard. Zijn leven heeft wel aan een zijden draadje gehangen, vooral tijdens de verschrikkingen der diverse Duitsche concentratiekampen, waarin hij gezeten heeft. Lichamelijk is hij dan ook erg zwakt, maar zijn geest heeft gelukkig weinig geleden. De blijdschap van zijn kranige vrouw, die hem in zijn werk steunde en het later in alle stilte voortzette, laat zich begrijpen”.

Hoge onderscheidingen
Seigers kreeg voor zijn verzetswerk tal van hoge onderscheidingen onder andere uit Engeland, Frankrijk en Amerika. Maar Seigers was er de man er niet naar om ze te dragen bij officiële gelegenheden. Binnen de verzetsmensen gold ook de regel geen onderscheidingen te dragen alsof ze helden waren. Daardoor lijken kleine mensen groot te worden, het is veel beter dat grote mensen klein worden, was het verhaal hier achter. In deel 2 van deze serie aandacht voor verzetsstrijder Jan Houtman. Het Streekmuseum in Ommen heeft over de geschiedenis van de Ommer verzetsstrijders speciale vitrines ingericht.

Bron: Harry Woertink – 6 april 2018