OMMEN – De Ommer Molens en het Historisch Museum Ommen organiseren op zaterdag 6 augustus 2022 weer de jaarlijkse Molen – en Museum Doedag.

2019: Geslaagde Ommer Molendag met veel publiek.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Ommer Molendag”

Vanaf 10.00 uur tot ongeveer 16.00 uur staan de deuren wagenwijd open van het vernieuwde museum en de vijf molens. Bij alle molens is dan ook wat te doen; bij de Besthmenermolen is bijvoorbeeld een antieke dorsmachine aan het werk en er wordt ovenvers brood gebakken. De Museum Doedag bij molen Den Oordt wordt een dag met leuke activiteiten waar ook aan de kinderen is gedacht. Bij de Konijnenbeltmolen is draaiorgelmuziek en de expositie van “Kunst onder de Wieken” te bezichtigen. Molen De Lelie bakt pannenkoeken en ook de Vilstersemolen opent deze dag de deuren. Voor alle molens geldt dat de molenaars actief zijn. Tussen de molens is een mooie fietsroute uitgezet.

Samenwerking Ommer Molens en museum
Voor de organisatie van deze open dag die in het tekenen staat van historie hebben de Stichting Ommer Molens en de historische vereniging CCO naar samenwerking gezocht. Door de pandemie is het alweer twee jaar geleden dat een dergelijk evenement gehouden kon worden. De organisatie is dan ook blij dat het weer kan. Afgaande op de publieke belangstelling van de laatste keer wordt ook nu weer veel publiek verwacht op dit gratis toegankelijk evenement.

Vrijwilligers
Voor zowel de molens als voor het museum zijn nog steeds vrijwilligers nodig. De open dag is dan ook bij uitstek geschikt om een kijkje achter de schermen te nemen en wie weet om zich als vrijwilliger op te geven.
Bron: Harry Woertink – 5 juli 2022

Een onlangs gehouden dendrochronologisch onderzoek heeft uitgewezen dat het zaagwerk van molen Den Oordt in Ommen ouder is dan de romp zelf.

Een oude foto van molen Den Oordt rond 1900.
Foto: OudOmmen
Zie ook het album “Molen Den Oordt | Streekmuseum”

De zaagonderdelen moeten daarom afkomstig zijn van een andere molen. Uit een eerder jaarringenonderzoek bleek dat de huidige molen in 1824 nieuw is gebouwd, maar over de datering van het binnenwerk was twijfel. Dat werd mede ingegeven door de ongewone constructie van het zaagwerk (het gaande werk). Alles leek erop dat in de molenromp het gaande werk pas gemaakt was met ouder materiaal. Ook de doorleefdheid en kleuren op de onderdelen van het zaagwerk deed vermoeden dat destijds gebruik gemaakt is van onderdelen uit een andere molen.

Andere, oudere molen
Tom Temmink, molenconsulent bij het Oversticht liet daarom een tweede onderzoek verrichten. Daaruit kan de conclusie getrokken worden dat het zaagwerk ouder is en inderdaad afkomstig is van een andere, oudere molen. Echter, het tweede onderzoek wees ook uit dat de datering van verschillende genomen monsters ver uit elkaar liggen, zodat de gebruikte zaagonderdelen van de andere molen ook al eerder in een andere, oudere molen dienst moet hebben gedaan. Dat maakt het vrijwel onmogelijk om de gesloopte molen aan te wijzen die de onderdelen voor Den Oordt heeft geleverd. Molens werden vroeger regelmatig verplaatst en opnieuw opgebouwde of herbouwd na een schade of brand. De kans dat oude molens allerlei onderdelen bevatten van voorgangers is dan ook groot.

Zeskante molen de enige in Overijssel
De gemeente Ommen is eigenaar van molen en de Stichting Ommer Molens is beheerder van de molen. Molen Den Oordt is één van de acht nog bestaande zeskante molens van Nederland en de enige in de provincie Overijssel. De molen is van cultuurhistorische waarde als één van de twintig rijksmonumenten in de stad Ommen. De molen is vanwege de historische en beeldbepalende locatie aan de zuidrand van Ommen van belang voor het aanzien van Ommen. Lees verder Onderzoek wijst uit: Molen Den Oordt in 1824 nieuw gebouwd – zaagwerk uit oudere molen →

OMMEN – Op zaterdag 14 mei is het weer feest in Molenland. Door heel Nederland zijn molens open voor publiek.

Molen De Lelie bakt pannenkoeken op de Nationale Molendag.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Nationale molendag”

Ook in Ommen draaien de molens bij voldoende wind en zijn de hele dag opengesteld om te laten ontdekken hoe mooi en bijzonder de Nederlandse molens zijn. Het gaat om de volgende molens: De Lelie aan het Molenpad, de Besthmenermolen aan de Hammerweg, de Konijnenbeltsmolen aan de Zwolseweg en molen Den Oordt bij het vernieuwde Historisch Centrum. Een ensemble van muziekvereniging Soli Deo Gloria laat zaterdag bij enkele molens blaasmuziek horen. Molen De Lelie bakt voor lekkerbekken pannenkoeken van eigen meel.

Beeldbepalend
Molens zijn beeldbepalend voor Nederland en werden eeuwenlang gebruikt voor onder meer het malen van graan, het zagen van hout, het slaan van olie uit zaden en het maken van papier. Als gevolg van de technische ontwikkeling verdwenen molens vanaf het eind van de 19e eeuw steeds meer uit beeld en werden gesloopt. Er zijn nog ruim 900 molens gebleven en gerestaureerd en nog steeds te bewonderen.

De Lelie
Molenaar Anton Wolters is als beroepsmolenaar sinds 1983 aan de Lelie verbonden. Als ambachtelijk korenmolenaar maalt hij verschillende soorten meel voor bakkers, reformen en particulieren. “Met een windmolen kun je pas echt goed meel malen. Dat is wat anders als een computergestuurde machine, waar geen vinger aan te pas komt”, legt molenaar Anton Wolters uit “Het meel zoals dat op een molen gemalen wordt komt ambachtelijk tot stand. Dat bakt voor de bakker ook veel beter. Daar komen geen broodverbeteraars of rijsmiddelen aan te pas. Het meel is een puur natuurproduct, zonder toevoeging van conserveringsmiddelen. Als het bij de basis goed gaat, dan ligt hier een stukje kwaliteit waar de natuur en het milieu wel bij varen maar wel betaalbaar zijn” weet Wolters.

Bron: Harry Woertink – 5 mei 2022

De Vilsterse molen staat op dit moment in de steigers. Een molenmaker is op een hoogte van twaalf meter bezig met het vernieuwen van de stellingplanken rondom de molen.

Vilsterse molen in de steigers
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “Vilsterse molen”

Bovendien wordt de stelling met veertig centimeter verbreed. Voor het bedienen van de wieken was de ruimte op de stelling (omloop) eigenlijk te krap dat met name moeilijkheden opleverde met het opzeilen. Ook het hekwerk rondom de stelling wordt hoger en daardoor veiliger. De nieuwe stellingplanken zijn voorzien van een antislip laag. Het gevlucht van de molen (de diameter van het wiekenkruis) komt op 24 meter. De totale hoogte komt daarmee op 26 meter.

Beschermd dorpsgezicht Vilsteren
De achtkantige stellingmolen uit 1858 staat midden in het dorp Vilsteren en is onlosmakelijk verbonden met het beschermd dorpsgezicht. De molen is eigendom van Landgoed Vilsteren. Voor het behoud en maalvaardig maken van de molen is de Stichting Vrienden van de Vilsterse Molen actief. De stichting stelt zich tevens tot doel om financiële middelen aan te boren voor onderhoud en daarmee de instandhouding van deze historische molen. De molenstichting kon financieel een bijdrage leveren in de restauratiekosten evenals Landgoed Vilsteren en andere subsidiebronnen.
Bron: Harry Woertink – 23 september 2021

De molen op Den Oordt in Ommen is een van de acht resterende zeskant windmolen in Nederland. Er is altijd gedacht dat de molen afkomstig zou zijn uit de Zaanstreek en ook in Bathmen zou hebben gestaan.

1910 – De molen op den Oordt net de molenkolk, naar een (vrije) pentekening van Sam van Beek.
Afbeelding: OudOmmen
Zie voor meer afbeeldingen het album “Molen Den Oordt / Streekmuseum”

In 1824 zou de molen aangekocht zijn door timmerman Roelof Makkinga en herbouwd als zaagmolen op Den Oordt. Deze redenering van herbouw blijkt na een dendrochronologie (of jaarringonderzoek) niet juist te zijn. Het onderzoek laat zien dat het hout voor de romp van de molen rond 1800 geveld is. Hieruit kan worden geconstateerd dat de molen zelf in ieder geval niet afkomstig is uit de Zaanstreek of uit het noorden. De molen is nieuw gebouwd op de huidige plek in 1824 als houtzager.

Onderzoek datering
Uit eerdere onderzoeken was al vast komen te staan dat het zeskant van de molen zo goed en degelijk in elkaar stak, dat het onwaarschijnlijk was dat deze molen gedemonteerd en herbouwd zou zijn. Met de nieuwe gegevens uit de onderzoeken wordt dit bevestigd. Het onderzoek is erin geslaagd voor een deel van de monsters een datering te vinden. Aangezien de wankant niet aanwezig is, kan alleen de ondergrens van het kapinterval bepaald worden. Het lijkt echter aannemelijk dat het hout ergens aan het begin van de 19e eeuw is gekapt. Dit komt overeen met het bouwjaar van 1824, waarmee het niet om een verplaatste molen lijkt te gaan, voor zover de gedateerde elementen een nauwkeurige weerspiegeling zijn van de molen als geheel. De molen is niet gebouwd van eikenhout, maar van grenenhout, volgens het onderzoek geïmporteerd vanuit grofweg centraal Polen. Deze afkomst is opmerkelijk. Veel hout kwam uit het gebied rond de Eiffel, of uit Scandinavische landen. Hoe dit hout in Ommen is beland om dienst te doen als constructiehout voor de molen is niet bekend.

Lagere plek: Den Oordt
De molen werd gebouwd aan de zuidoost kant van de stad, op een lagere plek Den Oordt genaamd. De keus voor deze plek had waarschijnlijk met de vrije windvang te maken en natuurlijk de nabijheid van het water van de Vecht. Het te zagen hout werd aangevoerd over de Vecht, maar bovendien kon de doodlopende arm van de Vecht uitstekend dienstdoen als molenkolk. In deze kolk werden de boomstammen te ruste gelegd. Soms werd het hout meerdere jaren “gewaterd”, tot maximaal vijf jaar. Hierdoor worden de in het hout aanwezige mineralen, voedingsstoffen en zetmeel in het water opgelost. Lees verder Onderzoek wijst uit dat molen Den Oordt in 1824 nieuw is gebouwd op bestaande plek →

OMMEN – Op zaterdag 8 mei en zondag 9 mei is het Nationale Molendag.

Anton Wolters molenaar op molen De Lelie bij het kruirad op de stelling van de molen.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Nationale molendag”

Door de coronamaatregelen geldt voor Ommen dat alleen molen De Lelie voor bezoek opengesteld is en de andere Ommer molens alleen maar draaien. Molen De Lelie aan het Molenpad bakt voor lekkerbekken zaterdag pannenkoeken van eigen meel.

De Hollandsche Molen, organisator van de Nationale Molendag heeft besloten de Nationale Molendag volledig ‘online’ te laten plaatsvinden vanwege de huidige corona-situatie, waarin molenbezoek niet of nauwelijks mogelijk zal zijn. Het thema van Nationale Molendag is dit jaar ‘Ode aan de molen’. Daarmee wordt aangesloten bij het landelijke thema ‘Ode aan het landschap’. De Hollandsche Molen heeft in heel Nederland 23 prachtige routes uitgezet die door het publiek gewandeld kunnen worden. Alle informatie over de Nationale Molendag is te vinden op de website: nationalemolendag.nl.

Beeldbepalend
Molens zijn beeldbepalend voor Nederland en werden eeuwenlang gebruikt voor onder meer het malen van graan, het zagen van hout, het slaan van olie uit zaden en het maken van papier. Als gevolg van de technische ontwikkeling verdwenen molens vanaf het eind van de 19e eeuw steeds meer uit beeld en werden gesloopt. Er zijn nog ruim 900 molens gebleven en gerestaureerd en nog steeds te bewonderen. Lees verder Pannenkoeken bakken op Nationale Molendag: zaterdag 8 mei →