De herinneringen aan de historie van het landschap in de buurtschap Giethmen blijven leven door verhalen van de inwoners.

Henk en Betty van Dorsten bij het zojuist officieel onthulde doorkijkvenster aan het Giethemer kerkpad in Giethmen.
Klik op deze link voor de film over de ontstaansgeschiedenis van Giethmen
Zie voor meer foto’s het album “Onthulling doorkijkvenster Giethmen“

Boerderij uit de IJzertijd
De herinneringen zijn onder andere vervat op schrift en film. Daar komt nu bij een doorkijkvenster met daarop een boerderij uit de ijzertijd. Dit venster is op woensdagavond 24 april in aanwezigheid van de buurtbewoners officieel onthuld door Henk van Dorsten, één van de oudste bewoners uit de buurtschap.

De buurtschap Giethmen ligt gunstig langs de Regge en werd al in de prehistorie bewoond. Op de es zijn verschillende sporen en voorwerpen gevonden van bewoners uit de ijzertijd. Het doorkijkvenster laat een boerderij zien uit de ijzertijd, zoals deze ooit heeft gestaan op de Giethemer Es. Als je door het venster kijkt, zie je het cultuurlandschap van nu, maar met een schets van de boerderij van toen.

Ontstaansgeschiedenis in beeld
Via het project ‘Dorpslandschappen’ geïnitieerd door de natuurorganisatie Landschap Overijssel zijn door Plaatselijk Belang Giethmen mooie bewonersverhalen naar boven gekomen die ook in beeld gebracht zijn in een korte film met onder andere amateurarcheoloog Henk van Dorsten en boer Gerbert Warmelink, beiden uit Giethmen.

In het project zijn de buurtbewoners eerst per huifkar door het landschap van Giethmen getrokken om verhalen uit te wisselen over de geschiedenis. Daarbij is gekeken vanuit drie tijdsvensters: de prehistorie, de middeleeuwen en de moderne tijd.

De es en de boerderij
De glooiing in het landschap wordt een es genoemd. Deze is ontstaan door boeren die de grond eeuwenlang bewerkten voor landbouw. De bovenste laag werd vermengd met mest om de grond vruchtbaar te maken. Deze vruchtbare laag is op sommige plekken wel meer dan een meter dik. Op deze grond hebben zelfs in de Prehistorie al mensen gewoond en gewerkt. De ijzertijd is vernoemd naar het metaal dat heel belangrijk werd rond 800 voor Christus. Voordat ijzer uitgevonden werd, was brons het belangrijkste metaal. De ijzertijd is een periode van ongeveer achthonderd jaar. Archeologen spreken van het einde van de ijzertijd wanneer het eerste deel van wat nu Nederland is, veroverd werd door de Romeinen. Dat gebeurde rond het jaar 12 voor Christus onder de leiding van de Romeinse keizer Augustus.

Vroegere bewoners
Amateurarcheologen hebben op de Giethmener es rond 1991 verschillende sporen en voorwerpen gevonden van deze vroegere bewoners. Zoals een paalgat of paalkuil. Dit is een gegraven of geborde kuil in de grond waarin een paal is geplaatst. Een paalkuil is vaak te herkennen aan verkleuringen in de bodem. Het geeft aan dat hier vroeger een bouwwerk stond, mogelijk een boerderij uit de ijzertijd. Ook zijn op deze plek meer dan 100 scherven van handgemaakt aardewerk uit de late ijzertijd gevonden.

Hoog en droog
De kopzand naast de Regge is een logische plek is om te gaan wonen. Boeren konden hun huizen er hoog en droog bouwen. Hier zaten ze in de buurt van het water. Ze verbouwden in de ijzertijd gerst, tarwe, bonen en vlas. Ze hadden een aantal dieren. Bij de Regge konden de bewoners vissen vangen en jagen op wild. Het wild kwam naar de Regge om hun dorst te lessen. Voor de bouw van een boerderij werden in de ijzertijd materialen gebruikt die in de directe omgeving beschikbaar waren. Bewoners gebruikten houtsoorten zoals eik, es, els en wilg. Het dak werd van riet of stro gemaakt. Voor een wand werden takken van een wilg of hazelaar in elkaar gevochten. Het geheel werd ingesmeerd met een mengsel van leen, stro en mest.

Tekst en foto’s: Harry Woertink