Tijdens de Nationale Herdenking op 4 mei herdenken we alle oorlogsslachtoffers. Dit jaar is het thema “2018. Jaar van verzet”.

Staand v.l.n.r.: H.C. Hop, J. Hoek, dokter Wildervanck de Blécourt, J.H. Niessen, K. Metz, mevrouw Vogelaar, dominee Vogelaar, J. Horstink, W. Wubs. Zittend v.l.n.r.: B. Rutgers, mevrouw Wildervanck de Blécourt, John een Engelse piloot, L. Jens (Canadees boordschutter), mevrouw Seigers, J. Houtman.
Foto: OudOmmen
Zie voor meer afbeeldingen het album “Verzet WO2”.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de rechtstaat buiten werking gesteld. Er was sprake van willekeur, vervolging, terreur en moord. Verreweg de meeste mensen probeerden er het beste van te maken en gingen zoveel mogelijk door met hun dagelijks leven. Een kleine groep kwam in verzet. Kwam op voor de rechten van anderen. Verzette zich tegen onrecht en onrechtvaardigheid.

Jan Houtman
In de rij van verzetsmensen, mannen en vrouwen, die in de oorlog hun leven waagden, hoort Jan Houtman uit Ommen. De verzetsman werd op 17 november 1944 op brute wijze vermoord. Eerder die dag werd Houtman opgepakt door de Kontroll Kommando-man Herbertus Bikker van Kamp Erika uit Ommen. Houtman was in het bezit van een blik benzine en vertelde die voor kleding geruild te hebben in Hoonhorst. Op de boerderij van Klink, waar hij goed bekend is, wil hij dat uitleggen. Maar Houtman probeert dan te vluchten. Hij wil via de achterdeur weg, maar deze deur is vastgebonden. Bikker schiet op hem, waardoor Houtman gewond raakt. Houtman weet te vluchten achter de op stal staande koeien. Weer schiet Bikker en doodt Houtman. De 27-jarige Houtman laat echtgenote en dochtertje Tjitske achter.

Schuilplaats
De in 1917 geboren Jan Houtman betekende veel voor het verzet. Het eerste contact dateerde uit november 1942. Jan Houtman zorgde toen voor de verspreiding van het illegale Trouw in Ommen en omgeving en maakte foto’s voor vervalste persoonsbewijzen voor onderduikers, piloten en joden. Begin 1943 werden bij hem thuis geallieerde piloten ondergebracht en verzorgde hij het verdere transport. Houtman was betrokken bij de kraak van een distributiekantoor voor bonkaarten in Dalfsen. De verzetsgroep waar Houtman lid van was had een schuilplaats in Rechteren onder de gemeente Dalfsen. Daar bivakkeerden tevens leden van de Knokploegen en piloten. Tijdens hun verblijf hier heeft politieagent G.J. Toorn uit Dalfsen een foto gemaakt van de verzetsgroep. Heel gevaarlijk, want daarmee liep de groep het risico dat de foto in handen zou komen van de Duitsers. Jan Houtman had samen met zijn ouders en broer Peter een werkplaats aan de Balkerweg in Ommen. De hele familie Houtman was actief in het verzet en doken onder in een boerderij aan de Dwarsdijk. Jan Houtman ligt begraven op de begraafplaats aan de Hardenbergerweg in Ommen.

Strafzaak
De gewelddadige dood van verzetsman Jan Houtman was in 2003 onderwerp van een unieke strafzaak voor een Duitse rechtbank, tegen de oud-SS’er. Op eerste kerstdag 1952 wist Bikker samen met zes andere oorlogsmisdadigers te ontsnappen uit de Koepelgevangenis in Breda. Nadien kon hij zich vrij bewegen. Pas in de jaren negentig van de vorige eeuw werd Bikker in het Duitse Hagen opgespoord. In 1993 besteedde KRO-programma Reporter aandacht aan de zaak. Tot een veroordeling is het nooit gekomen: Bikker overleed voordat er een uitspraak was.

Na de oorlog
Na de oorlog krijgt held Jan Houtman postuum onderscheidingen van de presidenten Eisenhouwer en De Gaulle voor zijn hulp aan ontsnapte krijgsgevangenen en geallieerde piloten. De gemeente Ommen eert de dappere Jan Houtman door een straat naar hem te noemen. Op het scoutingterrein de Gilwell Ada’s Hoeve in Ommen is in 2001 een kampeerveld vernoemd naar Jan Houtman, de Jan Houtmanhoek van het Laarmansveld. De scouting in Dalfsen kent een Jan Houtman Stam. Het Streekmuseum in Ommen heeft over de geschiedenis van Ommer verzetsstrijders vitrines ingericht. Ook over Jan Houtman. Dit is deel 2 over het verzet. Meer in de delen 3 tot en met 5.

Bron: Harry Woertink – 11 april 2018