De Dodenherdenking op de Besthmenerberg werd door honderden belangstellenden bezocht.  

Honderden belangstellenden op de Besthmenerberg tijdens Dodenherdenking.

Belang van herdenken
In de bossen van de Besthmenerberg herinnert een gedenkmonument de slachtoffers van het gevangenkamp Erika. De plechtigheid vond plaats aan het eind van de middag. Opvallend was de aanwezigheid van veel jongeren. Waarnemend burgemeester Tjeerd van der Zwan hield een toespraak waarin hij het belang van herdenken benadrukte.

Wilhelmus
Leerlingen van basisschool Nieuwebrug lazen zelf gemaakt gedichtjes voor en reikten daarna de kransen uit die bij het gedenkmonument geplaatst werden. Na het taptoe signaal, twee minuten stilte en het zingen van het Wilhelmus volgde een defilé langs het monument met bloemlegging.

Over het gevangenkamp is een video gemaakt: Opdat wij niet vergeten: Kamp Erika, die via deze link hier te zien is:

Tekst: Harry Woertink – Foto: Jan Spijkers

In de Tweede Wereldoorlog speelde de ondergedoken verzetsgroep Salland een grote rol. 

Op een verscheurde foto een deel van de verzetsgroep Stegeren met staand in het midden met baret commandant Jan Nieboer uit Vroomshoop.

13 geslaagde droppings
De gedropte geheim agent en telegrafist Jaap Beekman, alias Maurits, was in de jaren 1944 en 1945 actief voor het verzet. Door de in Zwolle geboren en getogen Beekman werden met zijn zendberichten in contacten met de Raad van Verzet in Londen maar liefst 13 geslaagde droppings in Stegeren voorbereid, uniek in Nederland.
Zijn zendberichten waren cruciaal voor de droppings en de voorbereiding op de naderende bevrijding. Bij de verzetsgroep Salland waren zo’n 15 verzetsmensen uit de regionale omgeving van de buurtschap betrokken. Dankzij de zwijgzame bevolking van Stegeren is het onderduikershol nooit ontdekt door de Duitsers.

Stegeren
In de laatste twee oorlogsjaren van de Tweede Wereldoorlog werd het verzet steeds groter. Er ontstonden verzetsgroepen om strijd te leveren tegen de Duitsers. Het ontbrak ze echter aan wapens. Vanuit Engeland werden daarom boven Nederland met vliegtuigen wapens gedropt voor het verzet. Stegeren heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. Vanaf 1944 kwamen hier parachutes naar beneden met daaraan containers waarin wapens en andere materialen zaten. “Evert” was de naam van het droppingsveld.
Dit was ook de schuilnaam van de commandant van het verzet in Salland, Evert Lancker, die het eind van de oorlog zelf niet meer mee zou mogen maken. Het afwerpterrein Stegeren had in de illegaliteit een bekende naam. Hoewel vlak onder de rook van het beruchte kamp Erika, konden de droppings telkens tot een goed einde gebracht worden, vooral ook door de hulp en stilzwijgende medewerking van de plaatselijke bevolking.
Afwerpterrein Stegeren werd intensief benut door de verzetsgroep. Kapitein Evert Lancker uit Hoge Hexel gaf tot diens sneuvelen op 11 februari 1945 leiding met verzetsmensen uit Vroomshoop, Den Ham, Daarle, Beerzerveld en Mariënberg. De 29-jarige Jan Nieboer alias Jetro uit Vroomshoop was commandant van de verzetsgroep Stegeren. Verder bestond de groep uit de volgende verzetsmensen Jaap Beekman (marconist), Kees Geurtze, Jan Rutgers (jonge Buter), Jaap Kolkman (de Kok), Derk Veurink, Evert Vaartjes, (Amos), Bertus Maters, Henk Brand (Blonde Henk), Marinus de Bruin, Gerard Niezink, Roelof van Veldhuizen, Gijs van der Haar en Johan Rutgers (Buter). De geheime agenten waren onder meer Christiaanz en Cor den Dekker.

Verplaatsing na verraad
De verzetsgroep Salland moest na een eerste dropping aan de Loomsweg in de buurtschap Hoge Hexel onder de gemeente Wierden op 13 september 1944, door verraad noodgedwongen haar werkterrein verplaatsen. Na enig zoeken vond men een nieuw terrein in Stegeren in de gemeente Ommen op het landgoed van baron Bentinck van Schoonheten. De eerste weken werd onderdak gevonden in de boerderij van landbouwer Weitkamp. Daarna dook men van augustus 1944 tot het einde van dat jaar onder in een hut in de Stegerense bossen. Toen de Duitsers er lucht van begonnen te krijgen, werd een hol bij het afwerpterrein gegraven, waarin alle mannen een onderdak vonden. Hierin werden ook de gedropte wapens –brenguns, stenguns geweren en pistolen – gereed gemaakt voor verzending. Het verzorgingsgebied bestond uit Dedemsvaart, Dalfsen, Deventer, Holten, Kampen, Lemele, Ommen, Vriezenveen, Lemelerveld, en de Achterhoek. Soms werden de wapenzendingen afgehaald of bracht de groep ze zelf weg met een paard en wagen, per schip of op de fiets. Er waren dertien geslaagde droppings van totaal 48 ton wapens, munitie, levensmiddelen en kleding. Per dropping werden circa 20 containers afgeworpen. Ook zweefden acht geheime agenten aan parachutes naar beneden, waarna deze elders op veilige plaatsen werden ondergebracht. Stegeren werd door de verzetsgroep gezien als één van de veiligste afwerpterreinen in Nederland. Bovendien werden vanuit Stegeren de nodige sabotage-activiteiten verricht. Overigens vond in Stegeren op 7 november 1941 ook al een dropping plaats met het zogeheten Englandspiel toen de geheime agenten Huub Lauwers en Thijs Taconis werden gedropt. Hun fiets met parachute werd een dag later gevonden.

Lees verder Afwerpterrein Stegeren 1944-1945. “In dankbare herinnering aan de verzetsgroep Salland gedragen door de steun en zwijgzaamheid van de bevolking.” →

Op zondag 4 mei wordt bij verschillende monumenten in de gemeente Ommen stil gestaan bij Dodenherdenking.

Monument gemeentehuis. Ter herinnering aan de inwoners van Ommen die door oorlogshandelingen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Het oorlogsmonument herinnert 71 namen van omgekomen Ommenaren, ook de Joodse bevolking en de Joodse leerlingen van de Internationale Quakerschool Eerde en zij die omgekomen zijn in het voormalig Nederlands Indië en Korea.

80 jaar Vrijheid
Tijdens Dodenherdenking worden alle burgers en militairen van Nederland herdacht die waar ook ter wereld zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties en bij vredesoperaties. Het jaarthema voor 2025 is “80 jaar Vrijheid”.

Onder grote belangstelling is vanmorgen in Ommen een bijzonder Joods herdenkingsmonument onthuld.

Burgemeester Tjeerd van der Zwan en opperrabbijn Binyomin Jacobs bij het herdenkingsmonument op de Varsenerpoort.

Synagoge
De onthulling werd verricht door opperrabbijn van Joods Nederland, Binyomin Jacobs samen met waarnemend burgemeester Tjeerd van der Zwan. Het gaat om een stalen herdenkingsteken als blijvende herinnering aan de Joodse inwoners van Ommen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden gedeporteerd en vermoord. Het nieuwe gedenkmonument staat tegenover de plek waar ooit de synagoge van Joods Ommen heeft gestaan, de tegenwoordige Varsenerpoort.