Categorie archief: Monumenten

Ommen historisch belicht (13) Van Koffiehuis tot drukkerij

Het karakteristieke pand aan de Kruisstraat 1 in Ommen – ook bekend als het pand van boekhandel van Eerten – is sinds de restauratie in 2007 weer in authentieke staat. Lange tijd stond het voormalig boekwinkeltje er maar haveloos bij. Na de restauratie vestigde zich hier een modewinkel. Ommen is trots op wat hier is gebeurd. Over de rijke geschiedenis van het pand gaat dit verhaal.

van-eertens-2

Het karakteristieke pandje aan de Kruisstraat 1 

In opdracht van Baron F.E. Mulert is dit pand in 1903 gebouwd als “Koffiehuis van den Volksbond”. In 1908 werd hier de eerste “Oprechte Ommer Courant” gedrukt.

Koffiehuis

Na eerst als woonhuis en bakkerij dienst gedaan te hebben liet Baron F.E. Mulert het pand in 1903 verbouwen tot een “Koffiehuis van den Volksbond” met als doel de jeugd van de straat te houden. Maar de jeugd kwam er niet en als ze zich wel eens liet zien werd de boel op de kop gezet omdat de kasteleins die regelmatig werden opgevolgd er geen orde konden houden. Toen de hele inventaris nog eens weer kort en klein werd geslagen was de maat vol: de tent ging voor goed op slot.

Het pand werd in 1908 gekocht door Dirk van Eerten. Die begon er een drukkerij waaraan verbonden de uitgave van een plaatselijk blad, de Oprechte Ommer Courant. Eerst met Fikkert als compagnon, later met zijn twee zonen Jacob en Abraham. Op de boogtrommel van het zoldervenster staat het jaartal ‘1903’ en aan de weerszijden de tekst: “van Eerten en Zonen, boek- courant- en handelsdrukkerij”. Lees verder Ommen historisch belicht (13) Van Koffiehuis tot drukkerij

Ommer Molendag en Museum-Doedag op 6 augustus met tal van activiteiten

OMMEN – De Ommer Molens en het Historisch Museum Ommen organiseren op zaterdag 6 augustus 2022 weer de jaarlijkse Molen – en Museum Doedag.

 2019: Geslaagde Ommer Molendag met veel publiek.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Ommer Molendag

Vanaf 10.00 uur tot ongeveer 16.00 uur staan de deuren wagenwijd open van het vernieuwde museum en de vijf molens. Bij alle molens is dan ook wat te doen; bij de Besthmenermolen is bijvoorbeeld een antieke dorsmachine aan het werk en er wordt ovenvers brood gebakken. De Museum Doedag bij molen Den Oordt wordt een dag met leuke activiteiten waar ook aan de kinderen is gedacht. Bij de Konijnenbeltmolen is draaiorgelmuziek en de expositie van “Kunst onder de Wieken” te bezichtigen. Molen De Lelie bakt pannenkoeken en ook de Vilstersemolen opent deze dag de deuren. Voor alle molens geldt dat de molenaars actief zijn. Tussen de molens is een mooie fietsroute uitgezet.

Samenwerking Ommer Molens en museum
Voor de organisatie van deze open dag die in het tekenen staat van historie hebben de Stichting Ommer Molens en de historische vereniging CCO naar samenwerking gezocht. Door de pandemie is het alweer twee jaar geleden dat een dergelijk evenement gehouden kon worden. De organisatie is dan ook blij dat het weer kan. Afgaande op de publieke belangstelling van de laatste keer wordt ook nu weer veel publiek verwacht op dit gratis toegankelijk evenement.

Vrijwilligers
Voor zowel de molens als voor het museum zijn nog steeds vrijwilligers nodig. De open dag is dan ook bij uitstek geschikt om een kijkje achter de schermen te nemen en wie weet om zich als vrijwilliger op te geven.
Bron: Harry Woertink – 5 juli 2022

Onderzoek wijst uit: Molen Den Oordt in 1824 nieuw gebouwd – zaagwerk uit oudere molen

Een onlangs gehouden dendrochronologisch onderzoek heeft uitgewezen dat het zaagwerk van molen Den Oordt in Ommen ouder is dan de romp zelf.

 Een oude foto van molen Den Oordt rond 1900.
Foto: OudOmmen
Zie ook het album “Molen Den Oordt | Streekmuseum

De zaagonderdelen moeten daarom afkomstig zijn van een andere molen. Uit een eerder jaarringenonderzoek bleek dat de huidige molen in 1824 nieuw is gebouwd, maar over de datering van het binnenwerk was twijfel. Dat werd mede ingegeven door de ongewone constructie van het zaagwerk (het gaande werk). Alles leek erop dat in de molenromp het gaande werk pas gemaakt was met ouder materiaal. Ook de doorleefdheid en kleuren op de onderdelen van het zaagwerk deed vermoeden dat destijds gebruik gemaakt is van onderdelen uit een andere molen.

Andere, oudere molen
Tom Temmink, molenconsulent bij het Oversticht liet daarom een tweede onderzoek verrichten. Daaruit kan de conclusie getrokken worden dat het zaagwerk ouder is en inderdaad afkomstig is van een andere, oudere molen. Echter, het tweede onderzoek wees ook uit dat de datering van verschillende genomen monsters ver uit elkaar liggen, zodat de gebruikte zaagonderdelen van de andere molen ook al eerder in een andere, oudere molen dienst moet hebben gedaan. Dat maakt het vrijwel onmogelijk om de gesloopte molen aan te wijzen die de onderdelen voor Den Oordt heeft geleverd. Molens werden vroeger regelmatig verplaatst en opnieuw opgebouwde of herbouwd na een schade of brand. De kans dat oude molens allerlei onderdelen bevatten van voorgangers is dan ook groot.

Zeskante molen de enige in Overijssel
De gemeente Ommen is eigenaar van molen en de Stichting Ommer Molens is beheerder van de molen. Molen Den Oordt is één van de acht nog bestaande zeskante molens van Nederland en de enige in de provincie Overijssel. De molen is van cultuurhistorische waarde als één van de twintig rijksmonumenten in de stad Ommen. De molen is vanwege de historische en beeldbepalende locatie aan de zuidrand van Ommen van belang voor het aanzien van Ommen. Lees verder Onderzoek wijst uit: Molen Den Oordt in 1824 nieuw gebouwd – zaagwerk uit oudere molen

Gezellige drukte op de Nationale Molendag in Ommen

Het was zaterdag gezellig druk op de Nationale Molendag in Ommen. Alles zat mee: het zonnige weer, maar ook was er voldoende wind om de molens te laten draaien.

 Den Oordt molenaar Willy Weijdeman legt de werking van de molen uit. Op de achtergrond is de Konijnenbeltsmolen zichtbaar.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Nationale molendag 2022

De bezoekers konden op deze open dag de molen bewonderen en een praatje maken met de molenaar. Bij molen De Lelie was ook gelegenheid om lekkere pannenkoeken te eten gemaakt van meel van de molen. Deze smakelijke traktatie lieten niet veel bezoekers aan zich voorbijgaan.

Kinderen
“Nu ben ik voor het eerst in een molen”, aldus een van de vele kinderen die zaterdag de molens in Ommen bezochten. Ook voor hun ouders is een bezoek aan een molen fascinerend. Molenaar Willy Weijdeman lacht als ze weer een groepjes belangstellenden kan verwelkomen op de molen. “Ja molens hebben grote aantrekkingskracht op kinderen. Ze vinden het altijd geweldig als de molen draait en ze binnen een kijkje kunnen nemen”.

Willy Weijdeman is een van de vrijwillige molenaars op molen Den Oordt maar als vrouw de enige molenaar in het Ommer gezelschap. Ze ziet in tegenstelling tot de andere molens dat de wind soms de wieken maar moeilijk rond krijgt en wijst op de molenbiotoop die voor Den Oordt niet al te gunstig is door de aanwezigheid van bomen rondom de molen en de windvang beperken.

De Nationale Molendag is een landelijk initiatief die in Ommen ondersteund wordt door de Stichting Ommer Molens. Deze stichting heeft als doel de molens in goede staat te houden en zoveel mogelijk draagvlak te creëren. Voor alle molens geldt dat er molengidsen en molenaars actief zijn, “maar dat kunnen er altijd meer worden”, vertelt de molenaar. De stichting Ommer Molens beheert de molens: Den Oordt, de Konijnenbeltsmolen en de Besthmenermolen en waakt over de biotoop van molen De Lelie. Lees verder Gezellige drukte op de Nationale Molendag in Ommen

14 mei Nationale Molendag – Ommer molens open

OMMEN – Op zaterdag 14 mei is het weer feest in Molenland. Door heel Nederland zijn molens open voor publiek.

 Molen De Lelie bakt pannenkoeken op de Nationale Molendag.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Nationale molendag

Ook in Ommen draaien de molens bij voldoende wind en zijn de hele dag opengesteld om te laten ontdekken hoe mooi en bijzonder de Nederlandse molens zijn. Het gaat om de volgende molens: De Lelie aan het Molenpad, de Besthmenermolen aan de Hammerweg, de Konijnenbeltsmolen aan de Zwolseweg en molen Den Oordt bij het vernieuwde Historisch Centrum. Een ensemble van muziekvereniging Soli Deo Gloria laat zaterdag bij enkele molens blaasmuziek horen. Molen De Lelie bakt voor lekkerbekken pannenkoeken van eigen meel.

Beeldbepalend
Molens zijn beeldbepalend voor Nederland en werden eeuwenlang gebruikt voor onder meer het malen van graan, het zagen van hout, het slaan van olie uit zaden en het maken van papier. Als gevolg van de technische ontwikkeling verdwenen molens vanaf het eind van de 19e eeuw steeds meer uit beeld en werden gesloopt. Er zijn nog ruim 900 molens gebleven en gerestaureerd en nog steeds te bewonderen.

De Lelie
Molenaar Anton Wolters is als beroepsmolenaar sinds 1983 aan de Lelie verbonden. Als ambachtelijk korenmolenaar maalt hij verschillende soorten meel voor bakkers, reformen en particulieren. “Met een windmolen kun je pas echt goed meel malen. Dat is wat anders als een computergestuurde machine, waar geen vinger aan te pas komt”, legt molenaar Anton Wolters uit “Het meel zoals dat op een molen gemalen wordt komt ambachtelijk tot stand. Dat bakt voor de bakker ook veel beter. Daar komen geen broodverbeteraars of rijsmiddelen aan te pas. Het meel is een puur natuurproduct, zonder toevoeging van conserveringsmiddelen. Als het bij de basis goed gaat, dan ligt hier een stukje kwaliteit waar de natuur en het milieu wel bij varen maar wel betaalbaar zijn” weet Wolters.

Bron: Harry Woertink – 5 mei 2022

Vilsterse molen in de steigers

De Vilsterse molen staat op dit moment in de steigers. Een molenmaker is op een hoogte van twaalf meter bezig met het vernieuwen van de stellingplanken rondom de molen.

Vilsterse molen in de steigers
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “Vilsterse molen

Bovendien wordt de stelling met veertig centimeter verbreed. Voor het bedienen van de wieken was de ruimte op de stelling (omloop) eigenlijk te krap dat met name moeilijkheden opleverde met het opzeilen. Ook het hekwerk rondom de stelling wordt hoger en daardoor veiliger. De nieuwe stellingplanken zijn voorzien van een antislip laag. Het gevlucht van de molen (de diameter van het wiekenkruis) komt op 24 meter. De totale hoogte komt daarmee op 26 meter.

Beschermd dorpsgezicht Vilsteren
De achtkantige stellingmolen uit 1858 staat midden in het dorp Vilsteren en is onlosmakelijk verbonden met het beschermd dorpsgezicht. De molen is eigendom van Landgoed Vilsteren. Voor het behoud en maalvaardig maken van de molen is de Stichting Vrienden van de Vilsterse Molen actief. De stichting stelt zich tevens tot doel om financiële middelen aan te boren voor onderhoud en daarmee de instandhouding van deze historische molen. De molenstichting kon financieel een bijdrage leveren in de restauratiekosten evenals Landgoed Vilsteren en andere subsidiebronnen.
Bron: Harry Woertink – 23 september 2021

Enorme belangstelling Open Monumentendag in Ommen

OMMEN – Ondanks dat was gekozen voor een verkleinde vorm was de Open Monumentendag in Ommen een groot succes. Het mooie weer bracht bijna 200 fietsers in beweging.

Het in klederdracht gestoken gezelschap en middeleeuwse muziek zorgen voor een nostalgische sfeertje op de Open Monumentendag in Ommen.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Open Monumentendag 2021”.

Die genoten van een mooie fietstocht door de omgeving van Varsen en Oudleusen. Onderweg kon een bezoek gebracht worden aan het landbouwmuseum op landgoed Den Woeste Heide en erve Vechtdal in de buurtschap Varsen.

Vechtzomp
Het startpunt was molen De Lelie waar op het pleintje voor de molen een gezellige sfeer was en ook van alles te doen. Van middeleeuwse muziek van het duo “Ontfanck Gheselle” op eigen gemaakte instrumenten, oude ambachten met de openstelling van de Scheepstimmerwerf waar gebouwd wordt aan de Ommer Vechtzomp. Ook hier was het een drukte van belang.

Oude koetsen
Molenaar Anton Wolters draaide niet alleen de molen maar had ook zijn oude koetsen tentoongesteld. Bovendien maakte Wolters met zijn antieke groentekar een rondje door het centrum van Ommen. Voor een nostalgisch sfeertje zorgde ook de fietsgroep van het Ommer Rijwielmuseum die op historische rijwielen en in antieke kleding meededen aan de bijna 25 kilometer lange fietstocht. Gerda Wermink van de organiserende Stichting Open Monumentendag Ommen en molenaar Anton Wolters hesen aan de start van de fietstocht de Open Monumentendagvlag als officiële openingshandeling.

Lees verder Enorme belangstelling Open Monumentendag in Ommen

Scholieren Bernardusschool maken kennis met molen De Lelie – Klassendag OMD

OMMEN – Met de bedoeling de jeugd actief te betrekken bij het monumentale erfgoed in hun omgeving werd vrijdag 10 september voorafgaand aan de Open Monumentendag een zogeheten Klassendag voor scholieren van de basisschool Sint Bernardus gehouden.

 Molenaar Anton Wolters wijst de scholieren op belang van een monument.
Foto: Harry Woertink
Zie ook het album “Klassendag OMD 2021

Op molen De Lelie en de Scheepstimmerwerkplaats van de Vechtzomp werd aandacht besteed aan dit jaarlijks evenement.

Monument
Groep 8 van de Sint Bernardusschool werd rondgeleid door molenaar Anton Wolters. Die wees de leerlingen op het belang van de molen als monument. De reacties van de kinderen waren enthousiast en vuurden tal van vragen af op de molenaar. Zo kwamen ze erachter dat de korenmolen meer dan mooi is. Een molen is functioneel en maalt meel voor de bakker. De molenaar is ook een soort weerman, ervaarden de leerlingen. De molenaar legde uit hoe hij kan zien of er wind is en of er regen onderweg is. Vooral als er onweer op komst is moet de molenaar tijdig maatregelen nemen om de molenwieken stil te zetten. Wolters vertelde dat de Vechtzomp begin 2023 gaat varen op de Vecht als een toeristische attractie.

Quiz
Na afloop werden de leerlingen getrakteerd op een ijsje en kon in het museum van de molen een quiz gemaakt worden, waar de uitslag later op school bekend gemaakt wordt. Het bestuur van de Open Monumentendag in Ommen is blij met de medewerking van zowel de school als die van de molenaar. “Op deze wijze leren kinderen de waarde en het belang van cultureel erfgoed, het oude molenaarsambacht en over het bezochte monument”, aldus de het bestuur van de Stichting Open Monumentendag Ommen.

Bron: Harry Woertink – 10 september 2021

Mooie fietsroute op Open Monumentendag in Ommen

OMMEN – De fietsroute die uitgezet is ter gelegenheid van de Open Monumentendag op zaterdag 11 september komt langs verschillende mooie plekjes in de omgeving van Ommen.

 Het erf van Landgoed Den Woesten Heide in Varsen.
Foto: Harry Woertink

De start van de 24 kilometer lange route is tussen 13 en 16 uur bij molen De Lelie en de scheepstimmerwerf van de Vechtzomp aan het Molenpad. De deelnemers komen onder anderen op Landgoed Den Woesten Heide in Varsen. Het oude boerderijtje hier is afgebroken voor de bouw van een nieuwe woonboerderij. De benaming “Landgoed Den Woesten Heide” kreeg het eind 2016 toen de nieuwe boerderij door de familie Van der Heide kon worden bewoond. Om bezoekers rond te leiden is de deel van de boerderij ingericht als ontvangstruimte. Ook is een kleinschalig landbouwmuseum op het landgoed gevestigd.

De fietsroute gaat ook over het fietspad langs de oude Hessenweg. Deze behoort tot de oudste wegen in Oost-Nederland en waren van groot belang. Alle Hessenwegen liepen op ruime afstand langs de dorpen en steden. Een belangrijke reden hiervoor was dat de Hessenwagens een veel bredere spoorbreedte hadden dan de gangbare wagens en karren in Nederland. Verder is een pauzestop ingelast in Varsen bij Erve Vechtdal Koesafari op de plek waar ooit een schipperslogement gevestigd was. Voor de terugweg kunnen de deelnemers kiezen om van het nieuwe pontje over de Vecht gebruik te maken.

Omdat de organiserende stichting Open Monumentendag Ommen 35 jaar bestaat is deelname aan de fietsroute gratis. Bovendien kunnen de deelnemers meedoen aan een quiz waar een koesafari als prijs te winnen is.

Bron: Harry Woertink – 3 september 2021

Gedenksteen verzetsman Frits Herbert Iordens weer terug in oude staat

EERDE – De steen die herinnert aan verzetsman Frits Herbert Iordens (1919-1944) op landgoed Eerde is weer in oorspronkelijke staat teruggebracht.

 Tycho Flore bezig met het terugbrengen van de oude staat van de grafsteen op landgoed Eerde.
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s van de steen, zoals deze eerder was in de oorspronkelijke situatie, het album “10. Grafmonument Frits Herbert Iordens”.

Zo’n 25 jaar geleden is op eenvoudige wijze een nieuw kalkstenen plaat vóór de originele steen gezet met dezelfde tekst als op de oorspronkelijke steen. Beeldhouwer Tycho Flore uit Sint Geertruid (Limburg), bekend met de nazaten van Iordens, heeft in opdracht van de familie de machinaal gemaakte kalkstenen voorzetplaat verwijderd, zodat de originele tekst weer zichtbaar is. Niet overal is de tekst op de steen goed leesbaar, maar dat weegt niet op tegen het historisch feit dat de grafsteen weer in oude- en originele staat terug is. Bekeken wordt nog of bij de steen een nadere uitleg moet komen bijvoorbeeld met een qr-code. De bekende beeldhouwer Titus Leeser heeft kort na de Tweede Wereldoorlog uit een bonk kalksteen het gedenkmonument hand gemaakt en met hamer en beitel de tekst aangebracht.

Verzetsdaden
Frits Herbert Iordens (ook wel geschreven als Jordens) werd geboren op 12 juni 1919 in Arnhem. In 1938 begon hij als student aan de Universiteit Utrecht. In de Tweede Wereldoorlog zette hij zich onder meer in voor de hulp aan Joodse kinderen. Daarvoor was op 14 juli 1942 het Utrechts Kindercomité in het leven geroepen. Dat werkte vanuit Utrecht en heeft verschillende Joodse kinderen kunnen laten onderduiken. Vanaf midden 1943 ging Frits Iordens zich ook bezighouden met het redden van geallieerde piloten. Geprobeerd werd die via België, Frankrijk en Spanje naar de thuisbasis terug te krijgen. Op 2 maart 1944 werd Iordens in het Belgische Hasselt aangehouden, vluchtte, maar werd op de vlucht doodgeschoten. Iordens was korte tijd voor dit fatale moment getrouwd met Anne Maclaine-Pont. Ook zij hielp met het onderduiken van Joodse kinderen.

Landgoed Eerde
Tweeëneenhalf jaar na zijn dood is Iordens op verzoek van zijn vrouw herbegraven op landgoed Eerde langs de Regge. Beiden hadden namelijk gelukkige uren doorgebracht in de bossen langs de rivier. Waar nu het graf ligt, zaten ze samen vaak te dromen over hun leven na de oorlog. Lees verder Gedenksteen verzetsman Frits Herbert Iordens weer terug in oude staat