Het station in Ommen en de spoorlijn Zwolle – Ommen bestaan dit jaar 120 jaar.

1928. Station Ommen ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de spoorlijn.
Zie voor meer afbeeldingen het album: Spoorwegen

Toeristen

De trein brengt al evenzo lang toeristen naar Ommen. In het begin van de vorige eeuw stopte voor het eerst een (stoom)trein in Ommen. Het was het begin van de eerste toeristenstroom naar Ommen. Ander vervoer als de trein was er toen bijna niet. De eerste padvinders kwamen vroeger met de trein naar Ommen. Daarnaast brachten de treinen in de dertiger jaren duizenden mensen van uit de hele wereld naar Ommen voor de jaarlijkse Sterkampen met Krishnamurti op de Besthmenerberg.

Op Ommer grondgebied lagen drie haltes: Vilsteren, Junne en Beerze en ten tijde van de Sterkampen was er ook een tijdelijke halte in Zeesse.

1903-2023 is 120 jaar

De officiële opening van de spoorlijn Zwolle – Ommen was op 15 januari 1903, tegelijkertijd met de opening van het stationsgebouw, naar een ontwerp van architect: E. Cuypers (1859 – 1927). Om de stoomlocomotief van water te kunnen voorzien stond op het station een watertoren. Spoorlijn en stations werden geëxploiteerd door de Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij (NOLS). Na Ommen werd de lijn doorgetrokken naar Mariënberg en in 1905 verlengd tot Stadskanaal.

Eerste stationschef

De eerste stationschef in Ommen was H.W. Smith. Hij kwam met zijn gezin te wonen in het bovenste gedeelte van het stationsgebouw. Naast hem waren er onder andere loketambtenaren werkzaam voor de verkoop van treinkaartjes. Alles ging met de hand: van kaartverkoop tot en met de bediening van de spoorwegen. Verder waren er onderhoudsmensen, die ervoor zorgden dat het baanvak soepel functioneerde. Zij moesten de wissels smeren, waarvoor ze altijd met oliekannetjes liepen en seinpalen controleerden.

Spiegelei

Om te kunnen zien of er een trein in aantocht was bevond zich aan het gebouw een erker met zicht richting Vilsteren en Mariënberg. Was de trein het station genaderd dan werden bijtijds seinen en wissels in de juiste stand gezet en spoorbomen van de Hammerweg/Stationsweg gesloten. Vanuit Mariënberg en Vilsteren werd station Ommen telegrafisch op de hoogte gebracht van de komst van een trein. Maar het exacte moment kon pas worden ingeschat op het moment dat de trein ‘in zicht’ was. Als de trein vertrok stelde de stationschef het volgende station weer telegrafisch op de hoogte. Door het ‘spiegelei’ omhoog te steken en met een schel fluitje werd de machinist ingeseind dat de trein kon vertrekken. Hoogstpersoonlijk zag Smith erop toe dat de mensen in- en uitgestapt waren. Ook de PTT-post werd onder zijn nauwlettend toezicht de trein in- en uitgeladen.

Behalve personentreinen reden er ook goederentreinen. Deze vervoerden bijvoorbeeld stro en aardappelen. Ook veel hout ging vanuit Ommen richting Limburg om schachten te maken in de kolenmijnen. Wekelijks werd per spoor meel naar Ommen gebracht voor de bakkers en ook wagonladingen kolen en turf, bedoeld voor huishoudelijk gebruik. Het kwam voor dat vee per trein vervoerd werd, hetgeen nogal eens voor hectische taferelen op het station zorgde.

OLDO

Vanaf 24 september 1910 kwam ook een trein te rijden tussen Deventer en Ommen. Het ging om het lijntje van de ‘Overijsselsche Lokaalspoorwegmaatschappij Deventer-Ommen (OLDO)’ die door Salland spoorde langs plaatsen als Deventer, Diepenveen, Wesepe, Raalte en Lemelerveld om te eindigen in Ommen. Een lang leven was de spoorlijn Deventer – Ommen niet beschoren. Als het aantal treinreizigers niet in de pas loopt met de verwachtingen wordt de lijn na 25 jaar van haar bestaan weer opgerold. De laatste trein naar Deventer vertrok op 15 mei 1935.

Dit is deel 1. In deel 2 meer over 120 jaar trein en station Ommen.

Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl