In de zestiger jaren van de vorige eeuw verrees op landgoed Vilsteren een groot compressorstation van de Nederlandse Gasunie.

Dit om het om het aardgas uit Slochteren een boost te geven verder het land in. Later is in Vilsteren ook een mengstation gebouwd, die stikstof uit de lucht mengt met het gas tot het Slochteren-niveau, nodig vanwege de groeiende import uit het buitenland van hoogcalorisch gas met veel minder stikstof. Over hoe het gas in 1965 de rest van Nederland bereikt. Deel 1.

Een kilometer per dag

Als het gas in Groningen wordt ontdekt komen er overal pijpleidingen om Nederland aan te sluiten. Een kilometer per dag vordert de buisleiding, die het aardgas van Slochteren naar Vilsteren zal transporteren. Vilsteren is het grote verdeelstation in het Nederlandse hoofdvoedingsnet van de Nederlandse Gasunie, dat eind 1965 ruim 750 km lang zal zijn. Van hier takt de leiding, die hij de Groningse gasputten is begonnen, af naar het westen, het zuiden en het oosten.

In het najaar van 1965 zal de zestig centimeter dikke buis in de grond liggen en kan een groot deel van Nederland worden aangesloten op de magische hoeveelheid energie onder de Groningse aarde, welke naar calorische waarde gemeten, ruwweg overeenkomt met 1100 miljoen ton steenkolen. Energie, die het tempo van de centrale verwarming in ons land zal versnellen, die de verwarmingsmarkt, beurs en beleggers in beweging brengt en die in 1975 een gunstige invloed van een miljard gulden op de betalingsbalans zal veroorzaken.

Grondstoffenrijke natie

Nederland is haast van de ene dag op de andere een grondstoffenrijke natie geworden. Het Engelse blad The Times schreef nog niet zo lang geleden dat Nederland niet meer een landje is van tulpen en kaas, maar een natie drijvend op onvoorstelbare hoeveelheden gas.

Slochteren heeft als een magneet gewerkt op de olie- en gasboorders. Als een zwerm zijnde grote maatschappijen neergestreken in het noorden van ons land en horen dag en nacht in de vette klei, de duinen of de zeebodem. Vanaf Vilsteren krijgt ook Twente gas, welke begint bij het verdeelstation Vilsteren, loopt via Dalmsholte, Lemelerveld, twee kilometer ten westen van Hancate onder het Overijssels Kanaal, de weg Ommen-Hellendoorn, onder de Regge bij de Schuilenburg in de richting van het oosten van de provincie.

Nederland verkeert in de gelukkige omstandigheid dat het aardgas naar het buitenland verkocht kan worden. Een contract met Duitsland is dezer dagen getekend. De Nederlandse Gasunie N.V., waarin deelnemen de Staat der Nederlanden, de Staatsmijnen, de Standard Oil Company en de Bataafse Petroleum Mij., heeft kort na de ontdekking van de “bel van Slochteren” besloten het gas zo snel mogelijk te distribueren. Een beroep op buitenlandse kennis en ervaring wat het leggen van een hoofdvoedingsnet betreft, was daarbij onontbeerlijk. Die bezat Bechtel International Company, een Amerikaans bedrijf dat in 31 landen dergelijke projecten heeft uitgevoerd, o.a. de Rotterdam-Rijn pijpleiding.

Vaklui

Toen de karavaan enkele weken geleden zich bij de bossen van Vilsteren in beweging zette waren vaklui uit vele landen per vliegtuig en trein naar Overijssel gekomen, die met hun gebundelde gespecialiseerde kennis in een perfecte organisatie dit grote karwei onder handen namen. En toch is die leiding van Ommen naar Enschede maar een peulenschil, een miniatuurgeval. „Het is hier niet zo moeilijk, zegt de Engelsman in Ommen, alleen het water levert problemen op. Daarmee bedoelt hij niet het water van rivieren of kanalen, maarde drassige grond, die hét nodig maakt om honderden buizen in de grond te steken opdat de sleuf, waarin de gasbuis wordt gelegd kan worden drooggemalen. Het gemak voor de buizenleggers schuilt in hoofdzaak in het vlakke land. De karavaan, die een kilometer per dag opschiet graaft een sleuf of boort een gat onder wegen of spoorlijnen. Zonodig wordt de pijp ter plaatse gebogen; is de kromming zo groot dat de buis niet koud kan worden gebogen, dan geschiedt zulks vooraf in de fabriek. Met behulp van een takel op rupsbanden worden de buizen naast de sleuf gelegd waarna ze aan elkaar worden gelast. Vervolgens krijgen de buizen een isolerende laag. Zware machines op rupsbanden leggen de buis in de sleuf, bulldozers schuiven de aarde in de sleuf, en het egaliseren kan beginnen.

Meer over “Bijna alle gas van Nederland stroomt door Vilsteren” in deel 2.

Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl