Van 1899 tot 1927 was in Ommen Mans Steen (1861-1937) veldwachter. Voor velen was Steen een bekende persoonlijkheid die midden in de Ommer samenleving stond.

Mans Steen in de reeks ‘Canon van de Ommer’.
Afbeelding: OudOmmen
Zie ook het album “13. Mans Steen”, de verzamelplek voor alles over Mans Steen.

Zijn periode als veldwachter wordt omschreven als een plichtsgetrouw ambtenaar waarop altijd een beroep gedaan kon worden. Steen verstond de kunst vriendschapsbanden te leggen en was daarom een graag gezien- en bovenal een vertrouwd persoon in Ommen.

Den Ham
Mans Steen trouwde met Dieka Ebbink. Beiden kwamen oorspronkelijk uit de gemeente Den Ham. Op 28 februari 1896 werd Den Ham verlaten om zich vervolgens in Ommen te vestigen. Uit diverse stambomen blijkt dat vrijwel alle families Steen uit Ommen afkomstig zijn uit Den Ham en terug te herleiden zijn tot Jan Hendriks Steen, soldaat uit Den Ham en geboren rond het jaar 1700. Hij was naar alle waarschijnlijkheid als soldaat ingekwartierd in de buurtschap Linde in de gemeente Den Ham. Hierna kwam hij te wonen in het ‘Liertieshuys’, ook wel ‘Meestertienshuis’ of ‘Soldaten’ genoemd. Het huis stond op de plaats waar nu Dorpsstraat 30 in Den Ham is gelegen. Zijn naam duidt erop dat zijn vader de naam Hendrik droeg. Waarom Hendrik de naam Steen heeft aangenomen is onbekend. Bekende nazaten voor Ommer begrippen zijn kleinzoon Albert Jan Steen, oprichter van Taxi Steen en kleindochter Dieka Ekkelenkamp-Steen, mede oprichtster van ijssalon Ekkelenkamp. Zijn jongste zoon (Henk Steen) is in de voetsporen van zijn vader ook veldwachter geworden, niet in Ommen maar in Markelo.

Dat veldwachters destijds ook nog wel eens te maken kregen met agressief gedrag blijkt uit een rechtbankverslag van 16 mei 1903. Hierin wordt vermeld dat “nadat verdachte door veldwachter Steen werd aangemaand de woning te verlaten hij zich daar tegen verzette en Steen eenige vuistslagen toebracht. Daarvoor werd 2 maanden gevagenisstraf geeischt”. Zelfs in het Ommen van begin 20e eeuw was het uitoefenen van de taak als veldwachter dus niet geheel zonder beroepsrisico’s.

Uitstekende relatie
Tussen veldwachter Steen en het gemeentebestuur van eerst Ambt-Ommen en na de herindeling in 1923 de gemeente Ommen boterde het prima. Met name was er een uitstekende relatie tussen Steen en de toenmalige burgemeester A.G.W. Baron Bentinck. Dat is hoogstwaarschijnlijk ook de reden geweest dat een van zijn zonen, Gerrit Steen, rond 1906 in dienst is gekomen van burgemeester Bentinck; eerst als knecht en later als particulier chauffeur. Baron Bentinck had in dat jaar juist Huize Henan aan de Hammerweg 44 in Ommen laten bouwen. Toen burgemeester Bentinck in 1916 het landgoed Schoonheten bij Raalte via vererving verkreeg, heeft hij ontslag genomen als burgemeester en is in 1917 inclusief inwonend personeel, waaronder Gerrit Steen, van Huize Henan verhuisd naar landgoed Schoonheten. Bij burgemeester Bentinck was overigens ook Hendrikje Steen in dienst als dienstmeisje, een achternichtje van veldwachter Steen, en in 1917 getrouwd met zijn zoon Gerrit.

Pensioen
Mannes Steen werd in 1899 benoemd tot veldwachter, als opvolger van G. Alberson. Eerder had hij de functie van onbezoldigd rijksveldwachter. Steen bleef veldwachter tot aan zijn 65ste jaar om vervolgens, zo dacht hij althans, met pensioen te gaan. Echter het gemeentebestuur besefte dat tegelijk met het vertrek van Steen ook het nodige toezicht in het buitengebied zou eindigden. Daarom besloot de gemeente het dienstverband met Steen met een jaar te verlengen. Uiteindelijk is Steen tot 1 mei 1927 in dienst gebleven bij de gemeente Ommen. In de jaren erna heeft hij in redelijke goede gezondheid nog 10 jaar van zijn pensioen kunnen genieten en is hij na een kort ziekbed op 15 december 1937 op 77-jarige leeftijd overleden. Tijdens zijn begrafenis hield de Ommer burgemeester C.E.W. Nering Bögel een toespraak waarin hij terugkeek op een bijzondere prettige samenwerking met Mannes Steen en nam definitief afscheid met de woorden “Rust zacht, vriend Steen”.

Hammerweg 16
Tijdens zijn periode van veldwachter woonde Steen in de woning aan de Hammerweg 16 in Ommen die in 1907 is gebouwd, naast villa Hei en Dennen. De achtertuin had destijds een grote omvang en was wel 100 meter diep. Toen Mans Steen was overleden heeft zijn kleinzoon Mans Steen (getrouwd met Tonia Meijer op 1 juni 1938) het huis aan de Hammerweg 16 gekocht. Deze Mans Steen was in het dagelijks leven postbode en zoon van Willem Steen (getrouwd met Johanna Luttekes) de zoon dus van veldwachter Steen. Postbode Mans Steen en Tonia Meijer kregen drie zonen: Gerrit Jan (Jan), Wim en Johan Steen. Johan had een geestelijke beperking en vond het geweldig om tijdens feestelijkheden mee te lopen met muziekkorpsen in optochten. De laatste Mans Steen heeft de woning eind jaren ’40 verbouwd en de dakconstructie aangepast zoals het er tegenwoordig uitziet. Ook heeft hij later het huis wit gepleisterd. Na zijn overlijden in 1993 hebben zijn zonen Jan en Wim de woning verkocht.

Bron: Harry Woertink met medewerking van Bert Steen (Markelo), Jan Steen (Ommen) en Jan Janssen (Doesburg) – 11 mei 2021