“Rijwieltochten langs rustige wegen” is de titel van een in 1915 door de ANWB uitgegeven gids met fietsroutes.

Fietsend over de oude Vechtbrug.
Foto: OudOmmen

Niet iedereen had aan het begin van de vorige eeuw een fiets. De vele (zand)wegen waren er ook niet op ingericht. Daarom ook een waarschuwing in het boekje om bij droogte of langdurig regen een omweg te kiezen langs een verharde weg. ANWB-borden waren toen nog sporadisch. Ook was nog geen sprake van uitgestippelde fietsroutes, knooppunten of GPS. Toch waren er mensen die in hun vrije tijd met name in de zomer zich wilden verpozen. De ANWB liet in 1915 daarvoor een speciaal boekje verschijnen: “Rijwieltochten langs rustige wegen”. Met een doorzichtig stukje papier moest je dan vanuit een atlas verbindingswegen tekenen om zo je route te bepalen. Opvallend is dat vanuit alle windstreken de fietsroutes Ommen aandeden. In de buurt van Ommen meldt het rijwieltochtenboekje het volgende:

Vanuit Hardenberg:
“Na Heemse door Rheese. Even voorbij het gehucht Diffelen overschrijdt men de Vecht en komt men op den straatweg door Mariënberg. Hier bij X no, 2166 rechtsaf. Spoedig rijdt men dan door de dennenbosschen bij Beerze; links ziet men dicht bij de school in de bocht van den straatweg een wit hek, daardoor men te voet het Wilde Bosch en de Hooge Belt kan bereiken, van waar een fraai panorama op den omtrek valt te genieten. Tusschen de bosschen van het gehucht Junne rechts, waar helaas reeds veel gehakt is en van Eerde, links van den weg, loopt de weg verder door Zeese, bestaande uit enkele boerderijen, met groote schuren. Dicht langs de Vecht, bij X no. 2181, rechtsaf, komt men in Ambt-Ommen, bij de Vechtbrug (tol). (Linksaf naar Dalfsen, zie verbindingslijn G, over de brug door Ommen naar Hoogeveen, zie verbindingslijnen l, J, K, L, 0, P, Q en B). Men rijdt bij X no. 2181 linksaf den grintweg naar het station, rechts ligt het mooi gelegen hotel, ‘t Laar. Over de spoorbaan den grintweg volgen en op den driesprong bij X no. 219 rechts houden.

Links naar het kasteel „Eerde” met fraaie’ eikenlanen. Rijdt men tot aan het kasteel, dat merkwaardig is, onder meer door de zeldzaam voorkomende hangende trap in de hal, dan kan men, teruggaande door het draaihekje — even het rijwiel aan de hand nemende, — den hoogen oever volgen om bij de Nieuwe Brug weer op den grintweg uit te komen, waar men linksaf slaat. Links liggen de bosschen van het „Huis Archem”, rechts eerst de begroeide hellingen van den Lemeler- en Archemer Berg en daarna de bruine heide van eerstgenoemde heuvelmassa, die zich scherp tegen de lucht afteekent. In Lemele bij het kleine kerkje, X no. 3.796, linksaf naar de brug bij ’t Hankate over ’t Overijsselsch kanaal. Voorbij den Eelerberg naar het oude dorp Hellendoorn, bij X no. 1968 rechtsaf en bij X no. 1969 linksaf door het dorp naar het zooveel nieuwere fabrieksplaatsje Nijverdal. Na tweemaal de spoorbaan te zijn overgegaan, op den straatweg bij X no. 265, linksaf door heide en veen, naar het fabrieksplaatsje Wierden”.

Vanuit Dalfsen:
“Van het „Huis den Berg” rechtuit langs- station Dalfsen en op den grintweg rechtsaf naar Rechteren, langs een fraai beschaduwden weg, gedeeltelijk met sparren beplant, voorbij het prachtige kasteel „Rechteren” en het „Huis Hessem” naar Vilsteren. Voorbij het in een mooi park gelegen Huis van dien naam, langs het beukenbosch bij de Gerner Belten, over de Laarbrug (tol) en langs het bosch van het Laar rijdt men naar Ommen, dat men over de Vechtbrug bij X no. 395 kan binnengaan”.

Vanuit Meppel:
“Bij Bloemberg komt men weer op den straatweg, dezen linksaf volgen door Oud Avereest, bij de Balkbrug, X no. (linksaf naar Kerkenbosch, zie verbindingslijn E) over de en voorbij het Rijksopvoedingsgesticht „Veldzicht” Ommerschans, in een lommerrijke streek gelegen. Ommerschans, tot 1891 bestemd voor opname van bedelaars en landloopers, is thans tot tuchtschool ingericht. Voorbij Ommerschans rijdt men eerst door een heide en veenstreek en daarna ‘door het Ommer bosch en langs de Ommervaart naar Ommen. Bij X no. 148 rechtuit door het stadje naar de Vechtbrug (tol)”.

De gids voor rijwieltochten is uitgegeven in twee delen. “De groote rondtoer sluit bij Laren en Lochem aan bij dien uit bet eerste boekje, gaat van Laren langs en over de heuvelen in het Westelijk deel van Overijsel naar Zwolle, door de streek der Friesche wouden naar het Zuiden der provincie Groningen, loopt daarna weer naar het Zuiden langs den Hondsrug en keert langs en over het heuvelterrein in het Oostelijk deel van Overijsel en door de mooie boschstreken van de Latte, Hengelo, Delden en Diepenheim naar Lochem terug. Verschillende punten van dezen rondtoer zijn door verbindingslijnen vereenigd, waardoor ook in deze streken weer meerdere kleinere tochten zijn samen te stellen. Bovendien zijn toegangswegen beschreven vanuit Winterswijk, Kampen, Stavoren (ook voor Harlingen), Leeuwarden, Groningen en Winterswijk. De achter in het boekje geplaatste afstandstafels, waarin de punten zijn vermeld, waar rondtoer, verbindingslijnen en toegangswegen elkaar raken, vergemakkelijken het samenstellen van tochten. Hierbij kan deel III van den Reiswijzer voor meerdere toegangswegen en andere combinaties goede diensten bewijzen. Ook dit boekje werd van een aantal illustratiën voorzien, terwijl, ten behoeve van de duizenden Bondsleden, die het prachtwerk „Ons Eigen Land” bezitten, weder verwezen wordt naar veel fraaie afbeeldingen, die daarin voorkomen”.

Rondtour
Ten slotte bevat deze gids eveneens een overzichtskaart, waarop de rondtoer en de verbindingslijnen nauwkeurig zijn aangegeven, met vermelding van de bladzijden waar men de beschrijving kan vinden. De kaart is gedrukt op doorschijnend papier en verdeeld in ruiten, overeenkomend met de bladen van de Bondsatlas. “Hierdoor wordt het gemakkelijk gemaakt dezen in verband met het boekje te gebruiken; ook kan men aldus met weinig moeite de gekozen route op de atlasbladen aangeven. In het algemeen wordt er de aandacht op gevestigd, dat de rijwielpaden, vooral die langs zandwegen, na langdurige droogte of kort na zwaren regen dikwijls moeilijk te rijden zijn en het dan wel eens aanbeveling verdient een omweg te kiezen langs een verharden weg”.

Bron: Harry Woertink – 19 mei 2020