In Kampen worden van 15 tot en met 18 juni de Internationale Hanzedagen gehouden. De Hanzedagen zijn bijeenkomsten van Europese Hanzesteden.

Met een Kogge werden door de Hanze goederen vervoerd over de Oostzee en Noordzee. In Kampen is een replica van de Kamper Kogge gebouwd.
Afb.: Harry Woertink

OudOmmen.nl zal als het programma meer vorm krijgt daar melding van maken en ingaan op het Hanzeverbond.

Als dit jaar in Kampen de Internationale Hanzedagen worden gehouden is dat voor de 37ste keer. Het is de hedendaagse variant van de zogenoemde dagvaarten (vergaderingen) die indertijd in Lübeck werden gehouden met vertegenwoordigers van de Hanzesteden. De moderne Hanzebijeenkomsten zijn een initiatief van de stad Zwolle uit 1980. Het idee om de Hanzesteden weer bij elkaar te roepen maakte deel uit van Zwolle’s viering van zijn 750 jarig bestaan als stad. Inmiddels hebben 187 steden uit zestien landen zich bij deze moderne Hanze aangesloten. Het is uitgegroeid tot een grandioos jaarlijks spektakel dat honderdduizenden bezoekers trekt. Kampen bereidt hun dit jaar een gastvrij onthaal voor met een rijk en gevarieerd programma.

Bloei
De Hanze zorgt er tegenwoordig voor dat op de historische Overijsselse en Gelderse steden een grote aantrekkingskracht ligt om toeristen te trekken. Ook politiek en bedrijfsleven spiegelen zich graag aan het onverwoestbaar positieve imago van het oude handelsverbond. Het zijn de internationale samenwerking en handelsgeest die zij zo graag met de IJsselsteden verbinden. Veel plaatsen hebben vernoemingen als Hanzelijn, Hanzewijk en Hanzeschool. Uit de almaar groeiende deelname, zowel van leden als van gasten, aan de jaarlijkse Internationale Hanzedagen spreekt de onweerstaanbaarheid van het Hanze-imago. Dat de Hanzedagen weinig raakvlak vertonen met de Hanze van weleer doet er blijkbaar niet toe. Het gaat vooral om de historische sensatie die men wil oproepen door het aanbieden van allerlei vormen van ‘beleving’. Vroeger zorgde de Hanze er voor dat de IJsselsteden een eigen Gouden Eeuw beleefden. De Hanze heeft als handelsorganisatie die steden welvaart gebracht. Hun bloei in de late 14de en 15de eeuw lijkt ermee verklaard. De Zuiderzeesteden lagen tijdens de Hanze periode tussen twee handelsblokken in: dat van de aloude Hanze en dat van het opkomende Holland. Het ene blok met een gesloten handelstraditie van regulering en privileges, het andere uitgaande van open markten en vrijhandel. Zolang de twee handelstradities werkzaam waren konden de Zuiderzeesteden, schipperend tussen beide, maximaal van hun ligging profiteren. Het bezorgde hun de Gouden Eeuw totdat de balans definitief oversloeg naar de Hollandse kant.

Hanzestad Ommen
Dankzij de bevaarbaarheid van de rivier Vecht kon ook Ommen toetreden tot het oude Handelsverbod. De Vecht was in vroegere jaren de belangrijkste rivier voor het transport van Bentheimer zandsteen. Van stuwen in de Vecht was vroeger nog geen sprake. Gevolg was dan ook dat het rivierwater soms veel te snel wegstroomde waardoor scheepvaart vaak onmogelijk was. Maar de schippers vonden daarop een oplossing en wierpen dammen op bij een tekort aan water. Wachten tot het water gestegen was en dan de dam weer doorsteken en de

schepen gingen dan weer met de stroom mee tot het volgend obstakel in het water. Normaal duurde de tocht van Bentheim naar Zwolle 6 dagen, maar kon bij weinig water oplopen tot vele weken. Scheepvaart over de Vecht kon via de Nieuwe Vecht bij het Zwolse Berkum en de schutsluis Katerveer via de IJssel de Zuiderzee op of via Hasselt en het Zwolse Diep. De Zuiderzee heeft als grote binnenzee in het noordelijk deel van Nederland vanaf ongeveer het begin van de late middeleeuwen tot 1932 bestaan. Met de inpoldering van de Zuiderzee kwam een einde aan florerende havenstadjes als Blokzijl, Vollenhove en Elburg.

Ommerkanaal
Het Ommerkanaal is in 1865-1866 gegraven. Het kanaal diende primair voor afwatering van de Dedemsvaart, maar was ook geschikt voor kleine vrachtschepen zoals zompen en pramen met een tonnage tussen 10 en 20 ton. Op aandringen van Ommen werd het kanaal later geschikt gemaakt voor grotere schepen met een volume tot 80 ton. Het 10 km lange kanaal mondde even ten oosten van Ommen uit in de Vecht. Ommen kreeg zelfs beschikking over een volledig nieuwe haven. Maar de gewenste opleving van de handel bleef uit. Door kanalisatie van de Vecht aan het begin van de 20ste eeuw daalde de waterstand. De oplossing hiervoor bestond uit de aanleg van stuwen bij onder meer Junne en Vilsteren. Hiermee kwam een einde aan de doorgaande scheepvaart over de Vecht. In 1965 werd een deel van het Ommerkanaal vanaf het Ommerbos tot de Vecht inclusief haven gedempt. Het kanaal werd verlegd naar de westkant kant van Ommen en dient enkel nog als waterafvoer.

Vecht
De Vecht heeft van bron (Darfeld/Eggenrode) tot mond (Zwartewater) tegenwoordig een lengte van totaal 167 km. Hiervan ligt zo’n zestig kilometer in Nederland. Met de kanalisatie begin 1900 is de lengte van de rivier met 30 km ingekort. De breedte is in de loop van de jaren sterk toegenomen. Onder de Hessel Mulertbrug in Ommen is de breedte van de Vecht bijvoorbeeld verbreed van 38 tot 50 meter. In de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam er veel afvalwater vanuit Twente in de Regge en uiteindelijk in de Vecht. Ook aardappelmeelfabrieken loosden afvalwater in de Vecht met als gevolg een dikke stinkende schuimlaag waardoor er soms duizenden dode vissen door de Vecht dreven. Dit alles is gelukkig gekeerd mede dankzij ook de zuivering van afvalwater. Voor de landbouw is de Vecht met de aanwezige stuwen zeer belangrijk geworden. Het voorkomt verdroging van de landbouwgebieden. Er bestaat een mogelijkheid om water extra in te laten vanaf de IJssel, via het Twentekanaal en de sluis Haandrik, zo komt er altijd genoeg water door dit gebied.

Waterveiligheid
Waterveiligheid staat voorop. Eind vorige eeuw ging het op verschillende plaatsen bijna mis en dreigden er grote overstromingen. De Vecht moet in die perioden 550m3 water per seconde af kunnen voeren, maar dit zal zelden voorkomen. Er zijn nevengeulen aangelegd. Deze zijn bedoeld om de pieken op te kunnen vangen. Op 1 september 2005 heeft Rijkswaterstaat het beheer en onderhoud van de Vecht overgedragen aan de waterschappen Groot Salland en

Vechtstromen. Zij hebben intussen veel projecten uitgevoerd om van de Vecht steeds meer een veilige half-natuurlijke laaglandrivier te maken. Een rivier die inmiddels ook nog eens goed bevaarbaar is met extra sluizen voor de kleinere pleziervaart. Met de aanleg van de twee laatste sluizen in de Vecht bij Junne en Mariënberg is de Vecht straks bevaarbaar van Ommen tot aan de Duitse grens. De diepgang is een halve meter waardoor de Vecht uitermate geschikt is voor kleine vaartuigen zoals sloepen, platbodems en kano’s. Meer informatie over de Hanzedagen zie: Ommen present op de Hanzedagen 2017 in Kampen deel 1, deel 2 en deel 3.

Met een Kogge werden door de Hanze goederen vervoerd over de Oostzee en Noordzee. In Kampen is een replica van de Kamper Kogge gebouwd.

Bron: Harry Woertink – 28 april 2017