OMMEN – Kleinkoor Excelsior bestaat 90 jaar. Met een speciaal concert wordt dit gevierd op zondagmiddag, 30 april 2017 om 15.00 uur in de Rooms Katholieke Kerk St. Brigitta in Ommen.

Excelsior in de beginjaren op een van de reisjes.
Foto: Kleinkoor Excelsior Ommen
Zie voor meer afbeeldingen het album “Excelsior”.

Er wordt teruggekeken naar het verleden met werken van Mozart, Händel en Beethoven. Maar ook is de blik naar de toekomst gericht. Het koor komt met een nieuw, verrassend en gevarieerd repertoire van hedendaagse componisten: Summa van Arvo Pärt, componist van sacrale muziek en het bekende Halleluja van de onlangs overleden Leonard Cohen staan op het programma. Verder is er een gastoptreden van Evert Ruiter, piano en Maaike Gerritsen, viool. Dirigente: Adelya Malikov-Rakhimova en pianobegeleiding: Marijn Siero.

De Zon
In 1927 repeteerde het koor voor het eerst in Hotel De Zon. Daar bleef het koor vele jaren. Meestal werd er in de toneelzaal geoefend. Er stond een piano waarop de dirigenten zelf het koor begeleidden. Af en toe, als de zaal voor andere doeleinden was verhuurd, werd er even uitgeweken naar “de bovenzaal”, de zolder boven de garage van De Zon. Toen de zaal van De Zon in de loop van 1956 definitief niet meer beschikbaar was verhuisde Excelsior naar het Edith-Huis aan de Koesteeg. Er werd gezongen in het grote, lichte lokaal van de daar gevestigde Edith-Kleuterschool. Het had een ruime, halfronde erker, waarin de jonge sopranen en alten hun gezellige plekje hadden als ze niet repeteerden. Toen dit lokaal niet langer verhuurd werd moest er weer gezocht worden naar een ander repetitielokaal. Gelukkig werd onderdak gevonden in het gebouwtje van Crescendo, ook in de Koesteeg. In 1974 werd weer verhuisd, dit keer naar de Landbouwschool in de Schurinkstraat; vervolgens naar de Beatrixschool voor MAVO aan de Julianastraat. Daarmee was het zwervend bestaan echter nog niet van de baan, want de MAVO werd enkele jaren later opgeheven. In de Openbare Dennenkampschool “van Jan Brouwer”, voorzitter van de vereniging, werden de repetities voortgezet. Na verloop van tijd moesten de dozen met muziek (en de piano) weer worden opgepakt om te verhuizen naar een lokaal van de Julianaschool aan de Sandbergstraat, waarvan Teun van Sligtenhorst destijds directeur was. Daar werd na een flink aantal jaren afscheid genomen om intrek te nemen in het Koloriet, de school aan de Patrijsstraat, waar nog steeds plezierig wordt gerepeteerd.

Excelsior
In 1926 is er in Ommen al sprake van een gemengde zangvereniging. Maar niet alle zingende meisjes vinden het er even prettig en richten een eigen meisjeszangkoor op. Even later komen ze toch weer bij elkaar en zo wordt op 27 februari 1927 gemengd zangkoor Excelsior opgericht. Op 4 januari 1933 gaf Excelsior een uitvoering met medewerking van het Ommer Symphonie Orkest – “Het Ommer Strijkje”. Na het muzikale deel van de avond voerden leden van het koor het toneelstuk “Ontaarde vader” op. In april 1933 werd een kinderkoor opgericht. De contributie was f 0,10 per avond, volgende kinderen uit hetzelfde gezin betaalden f 0,05. Het penningmeesterschap was toen in handen van Dina van Aalderen en Hendrikje Kampman. De contributie werd opgehaald door Dina, die hulp kreeg van Gerharda Letteboer. In november 1933 zong het Kinderkoor voor het eerst mee tijdens de uitvoering. Na het zangprogramma werd de klucht “Het gouden haantje” opgevoerd.

In de najaarsuitvoering van Excelsior op 7 november 1934 voerde het Kinderkoor het zangspelletje “De geleende koekepan” op. In de Jaarvergadering van 21 maart 1935 “werd besloten in september een bazar te houden ter stijfing der kas.” In de vergadering van 20 augustus 1935 wordt besloten het Kinderkoor op te heffen. Over de gehouden bazar wordt in de notulen van de vereniging geschreven: “De bazar is voor de vereeniging een uitkomst geweest aangaande de financiën, voor alle leden een woord van dank en aan onze Burgemeester en de Muziekvereeniging Crescendo voor hun bereidwilligheid in dezen betoond. Ook een woord van dank aan den heer Lokin voor het disponibel (stellen) van de zaal”. In de jaren daarna werden uitvoeringen gegeven met een uitwisseling met Zanglust uit Dalfsen en het optreden van een Cabaret-Revue met als onderwerp “aan de lopende band”. Er werd, zoals bij de uitvoeringen van vroeger scheen te horen, besloten met een gezellig bal. Men kon zich gelukkig prijzen met volle zalen. In 1937 wordt een eigen zangconcours gehouden met als voorzitter van het erecomité burgemeester C.E.W. Nering Bögel. In 1939 werd besloten lid te worden van de BUMA. Op woensdag 13 december 1939 vond de laatste uitvoering voor de Tweede Wereldoorlog plaats. Er waren enkele herenleden opgeroepen voor de mobilisatie en niet lang daarna werden de repetities en andere activiteiten stopgezet. Na verloop van tijd werd de draad weer opgepakt. Bij het dertig jaar bestaan kwam het koor uit in de klasse “Uitmuntendheid” en ging tijdens een concours in Dalfsen met de eerste prijs naar huis. ’s Avonds maakten de leden daarom een amusante rondrit door Ommen met het treintje van Bemboom.

Repertoire
Het repertoire van Excelsior veranderde met de komst van nieuwe dirigenten, die veelal aan de keuze van de liederen richting gaven. Koren uit opera’s van Wagner, Von Gluck en Verdi stonden lange tijd op het programma evenals werken van Mozart, Bortniansky, Mendelssohn, Brahms en tal van andere componisten. Eén van de dirigenten was nogal verzot op operettemuziek en in die tijd zong het koor dan ook selecties uit operettes. Toen een andere dirigent voor Excelsior zwaaide werd bij het zingen van die selecties ook gespeeld, met een gesproken en sterk ingekorte verbindende tekst. Mooie decors werden vervaardigd door de artistieke tenor uit het koor, Herman de Wit. Voor “Im weiszen Röss’l” werd het een Oostenrijks tafereel, bergtoppen in de sneeuw, daarboven de blauwe lucht. Voor “Der Vogelhändler” deed dit decor ook dienst. Damesleden maakten papieren bloemen, waarmee het toneel werd versierd om de juiste sfeer te creëren voor “Schenkt man sich Rosen in Tirol”: solisten Rie Mantingh en Herman de Wit. Diny Moerman-Lubbers vertolkte op schitterende wijze de rol van Christel in het lied “Ich bin die Christel von der Post”. De begeleiding van deze beide selecties werd verzorgd door leden van Crescendo. Het werd steeds een groot succes. In het jaarlijkse concert van 1983 werd na de pauze een kleine musical opgevoerd, Excelsior ging de markt op – de botermarkt! “Onder de Botermarkt” in Ommen werden bekende Nederlandse liedjes voor het voetlicht gebracht. Koorleden traden daarbij in kleine groepjes of solistisch op, zongen en speelden hits uit het verleden en kregen veel waardering. Ook nu zorgde De Wit (met zijn broers) voor een groot decor “Het Kerkplein van Ommen”.

Onder leiding van Edward de Graaf werd Excelsior een bijzonder goed koor. Het sloeg het pad in naar a capella muziek uit de Renaissance en de Engelse Romantiek. Kleinkoor Excelsior oogstte veel succes; muziekjournalisten schreven erover met lovende woorden. In de aanloop naar het vijftigjarig jubileum werd besloten, dat uniforme kleding zou worden gedragen. Er werd rode stof gekocht voor f 299,– Dames van het koor maakten de chique jurken. Heren “gingen” in zwart-wit. Het koor stond er tijdens het concert keurig bij en zong de sterren van de hemel o.l.v. dirigent Cor Lindeman. Het concert, waarin het koor onder andere Mozarts Krönungsmesse zong, werd vrolijk besloten met het uitvoeren van “Eine ländliche Konzertprobe” (Franz von Suppé) met een kostelijke Henk Meijer in de rol van de schoolmeester / dirigent, de zaal stond op z’n kop!

Groepsgevoel
Er waren veel mooie gebeurtenissen in het Excelsiorbestaan. In de eerste plaats valt daarbij te denken aan het voldane groepsgevoel na een fijne repetitie en een goed geslaagd optreden. Het uitreiken van de Koninklijke Onderscheidingen aan Roelof van de Heide op 11 mei 1967 en aan Marietje Rhee-Luttekes op 17 november 2007 evenals het toekennen van het erelidmaatschapschap aan mevouw Sampimon, aan Klaas Oldenkamp, Marietje Luttekes en een paar jaar geleden aan Diny Moerman-Lubbers, die nog steeds bij Excelsior zingen, waren grote gebeurtenissen. Deze leden hebben, evenals anderen, veel voor het koor betekend. Moerman, Ekkelkamp, Kampman, Stegeman, Schuurman, De Wit, Van der Vegte, Van der Heide, Van Elburg, Oldeman, Van Aalderen en Galenkamp – als laatste Wil, de dochter van Dien en Bas Galenkamp – het zijn namen van families, die met meerdere leden en gedurende enkele generaties met Excelsior verbonden waren.

Excelsior kende vanaf het prille begin regels, gevat in een huishoudelijk reglement en statuten. In 1938 vond men het tijd voor aanpassing: In 1979 liet het bestuur van Excelsior zich adviseren door Notaris Maris bij het opstellen van officiële statuten. Het huidige en perfect werkende bestuur bestaat uit Gea IJmker voorzitter, Annet Lamberink secretaris, Minke Frölich penningmeester, Wil den Brabander en Ada Kremer. De dirigente Adelya Malikov-Rakhimova en de tussen de 20 en dertig leden vinden veel voldoening in het zingen. Liederen worden met enthousiasme geoefend en met plezier uitgevoerd, waardoor het bijna negentigjarige koor een frisse uitstraling heeft. Er zit nog steeds muziek in Kleinkoor Excelsior – het is beweerd en bewezen: Zingen, samen musiceren is gezond!

Bron: Harry Woertink – 22 maart 2017 / De Darde Klokke nummers 180 en 181