Dit jaar is het 110 jaar jaar geleden dat er voor het eerst scouts naar Eerde kwamen en scoutingactiviteiten op Labelterrein Eerde van Scouting Nederland aan de Kruupweg in Ommen werden gehouden. Dankzij baron Philip Dirk van Pallandt is landgoed Eerde nog steeds het kloppend hart van de padvinderij.

1920. Kamp van de Nederlandsche Meisjesgilde op Eerde. Landgoed Eerde was ooit het hoofdkampeerterrein en opleidingscentrum voor de vrouwelijke padvinders. 

Landgoed Eerde

Toen baron Van Pallandt in 1913 – hij was slechts 23 jaar – eigenaar werd van het landgoed gaf hij meteen de padvinderij vrijelijk toegang. Het kampeerterrein werd onderdeel van de Nederlandse Padvindsters Gilde (NPG). Het scoutingkampeerterrein Eerde was slechts een klein deel van het landgoed van de baron, dat meer dan 1.500 hectare omvatte. De huidige boswachterij Ommen, het Eerder Achterbroek én het kasteel Eerde met grondgebied maakten er allemaal deel van uit. Al meteen in 1913 kampeerden de eerste padvinders aan de Regge bij de Steile Oever. NPO Troep 2 – later de Baron van Pallandt Troep – uit Den Haag stond onder leiding van Jan Schaap, een belangrijke persoon in de eerste jaren van de padvinderij in Nederland én een goede vriend van de baron. Hij zou vanaf 1913 elk jaar met zijn Troep terugkeren voor een kamp op Landgoed Eerde.

Stafhuisje

Kampeerterrein Landgoed Eerde van Scouting Nederland is een klein en rustig kampeerterrein. Padvinders hebben dit prachtige gebied 110 jaar geleden ontdekt en de scouts van de 21ste eeuw vinden de weg nog steeds naar dit ongerepte stukje bos langs de rivier de Regge. Op het terrein bevinden zeven verschillende kampeerterreintjes met enkel een kraantje voor stromend water. Geen elektriciteit, dus primitief. Open vuurtjes moeten zorgen dat water en eten gekookt kan worden. Verder een Blokhut en een Stafhuisje, gebouwd rond 1926. En er is nog een wc. Meer niet. Anno 2013 vind je op kampeerterrein Eerde nog steeds de sfeer van vroeger. Lees verder 1913 – 2023: 110 jaar kamperen op Eerde →

OMMEN – Op zaterdag 2 november 2019 organiseert het Cultuurhistorisch Centrum Ommen in samenwerking met de Oudheidkundige vereniging Den Ham Vroomshoop een lezing over het leven van Philip Dirk baron van Pallant van Eerde.

Het boek ‘Een Landgoed als leerschool. Biografie van Philip Dirk baron van Pallandt van Eerde (1889-1979)’.
Afbeelding: Harry Woertink
Zie ook het album “Boekpresentatie ‘Landgoed als Leerschool’”.

De lezing wordt gegeven door mevrouw Joke Draaijer. Zij is onlangs gepromoveerd op de Rijks Universiteit Groningen op een proefschrift met als titel “Een Landgoed als leerschool. Biografie van Philip Dirk baron van Pallandt van Eerde (1889-1979)”. De lezing wordt gehouden in het gebouw “De Rank” aan de Brinkstraat 6 in Den Ham en begint om 15.00 uur. De toegang is gratis.

Boek
Het is de eerste wetenschappelijke biografie over het leven van Philip Dirk baron van Pallandt. Het laat zien hoe hij de ingrijpende en dramatische ontwikkelingen die tijdens zijn leven plaatsvonden, verstond en verwerkte. Joke Draaijer heeft haar onderzoek samen weten te vatten in een bijna 400 bladzijde tellend boek. In een mooie biografie, gebaseerd op diepgaand bronnenonderzoek en egodocumenten, is Draaijer op zoek gegaan naar de wortels van het idealisme van Van Pallandt.

Landgoed
Philip Dirk baron van Pallandt groeide op in Den Haag en op het familielandgoed Duinrell. Als jonge man genoot hij alle voorrechten van zijn stand. Na het stoppen van het huisonderwijs wist hij niet goed welke kant hij uit moest. Toen hij in 1913 onverwacht kasteel en landgoed Eerde bij Ommen erfde, kreeg zijn belangstelling voor de natuur een nieuwe dimensie. Ook op spiritueel vlak ontwikkelde hij zich.

Krishnamurti
Baron van Pallandt kwam in contact met Krishnamurti en schonk zijn landgoed in 1924 aan een stichting die de ‘wereldbroederschap der mensheid’ wilde dienen. Zeven jaar later kreeg hij het terug. Na de Tweede Wereldoorlog, waarin hij enkele maanden gevangen zat in Buchenwald, zette hij zich vooral in als bestuurder van de scouting en natuurbeschermingsorganisaties.

Bron: Harry Woertink – 23 oktober 2019

Als de Besthmenerberg wordt genoemd dan denk je aan Vakantievreugd, aan bossen, meertjes, de brandtoren en aan het bostheater.

Pinkster ’48 met 5000 bezoekers
Foto: OudOmmen.nl

Maar de Sterkampen van de Indische wijsgeer Krishnamurti met duizenden bezoekers afkomstig uit de hele wereld op de Besthmenerberg of kamp Erika uit de WO2 zijn minder bekend. Krishnamurti’s Sterkampen zijn ooit naar Nederland gehaald door Philip baron van Pallandt. Uit de tijd van de Sterkampen stamt het kleine Amfitheater. Ook de Jeugdkampen en de bijeenkomsten van Scouting met duizenden deelnemers maken deel uit van de geschiedenis van de Besthmenerberg. Het grote openluchttheater werd voor het eerst gebruikt in 1948 toen er een zogeheten Pinkster ’48 werd georganiseerd met maar liefst 5000 deelnemers.

Sallandse Heuvelrug
In de oude buurtschap Besthmen grenst de 34 meter hoge Besthmenerberg aan de zuidelijke bebouwing van Ommen. De Besthmenerberg is een stuwwal die is ontstaan in de laatste ijstijd. Door het uit het noorden oprukkende landijs is de Sallandse heuvelrug gevormd met de Archemerberg, de Lemelerberg, de Luttenberg, de Hellendoornseberg en de Holterberg. De buurtschap Besthmen bestaat uit een aantal hallenhuisboerderijen en een fraaie glooiende es op de flank van de Besthmenerberg. Ook staat er de voormalige korenmolen De Besthmenermolen uit 1862, waarin thans het Natuurinformatiecentrum Ommen in is ondergebracht.

Eerde
Voor de geschiedenis van de Besthmenerberg, de komst van Krishnamurti en de padvinderij naar Ommen komen we bij de Van Pallandt’s: Philip Dirk van Pallandt, die opgegroeid was op het landgoed Duinrell in Wassenaar erfde in 1913 het bezit van zijn oom Rudolf Theodorus van Pallandt, lid van de Provinciale Staten van Overijssel en van de Eerste Kamer der Staten Generaal, die ongehuwd en kinderloos overleed. Tot de nalatenschap behoorden diverse landgoederen. Bijna driekwart van de gronden gelegen tussen de Regge en de Vecht behoorde tot Van Pallandt. Onder andere ook de huidige boswachterij Ommen en het landgoed Het Laar. Vanaf het begin stond bij van Pallandt vast om zijn landgoed een andere bestemming te geven. Lees verder De Besthmenerberg in historisch perspectief →

“Ommen, Eerde en Gilwell Ada’s Hoeve, drie namen die onverbrekelijk met elkaar en met de padvinderij verbonden zijn.

Detail van een oude wandelkaart met ‘Ada’s Hoeve’ en de Padvinders boerderij op landgoed Het Laar.
Afb.: OudOmmen

Was er niet zo’n nauwe betrekking geweest tussen één der eerste Haagse padvindersgroepen en Philip D. Baron van Pallandt, ons buitencentrum zou op elke andere plaats in Nederland hebben kunnen staan, maar nauwelijks op een even goede en mooie als thans het geval is”, zo schrijft “de Nederlandse Padvinders” (NPV), het tegenwoordige Scouting, zestig jaar geleden in een brochure.

In de loop van de jaren is de geschiedenis van de Nederlandse padvindersbeweging als het ware vergroeid met Eerde, Ommen en Ada’s Hoeve. De padvinderij kan beschouwd worden als de bakermat van het toerisme in Ommen. Dankzij Baron Philip Dirk van Pallandt zijn er al een eeuw scoutingactiviteiten in Ommen. Op Landgoed Eerde sinds 1913 en op het aan de Zwolseweg 17 gelegen Gilwell Ada’s Hoeve sinds 1923.

Naam Ada’s Hoeve
Het terrein van de Ada’s Hoeve, 45 hectare groot, pal aan de Vecht, behoorde aanvankelijk tot het landgoed Het Laar. Landgoed Het Laar is in de loop der jaren in eigendom geweest van vele bekende Overijsselse geslachten. In de 18e eeuw kwam Het Laar toe aan het geslacht Sandberg en in het midden van de 19e eeuw kwam het geslacht van Graaf van Regteren van Appeltern hier wonen. In deze periode werd de boerderij Ada’s Hoeve gebouwd en de zogeheten Padvindersboerderij aan de Koesteeg 5. De eerste steen, thans nog in de gevel aanwezig, legde Gravin Ada van Regteren van Appeltern op 8 september 1853, met de volgende inscriptie: Lees verder Scouting bakermat toerisme in Ommen →

EERDE – Het fraaie kasteel, met zijn beroemde ‘hangende trap’ (die zonder ondersteuning in een wijde boog begane grond en eerste verdieping verbindt) en fraaie feestzaal met gobelins, is in gebruik als Internationale School.

De beroemde ‘hangende trap’ in kasteel Eerde.
Foto: OudOmmen

De lokalen van de school zelf zijn sinds kort gesitueerd in de kasteeltuin, waar de school ondergronds gaat. Wat betreft het interieur van het kasteel. Behalve de gobelins is in de grote zaal boven de schouw een portret te zien van Baron Johan Werner van Pallandt, de stichter van het huidige kasteel. Het vloertapijt is een kopie van een vroeger kleed. In de eetkamer van het kasteel een (ingebouwde) zilverkast die zeldzaam is en waarvoor af en toe kunsthistorici het kasteel speciaal met een bezoek vereren. Verder hangt hier een portret van Andries van Pallandt, die in 1803 Zuid-Afrika werd uitgezet na een artikel in ’s Lands drukpers waar hij kritiek uitte over de manier waarop de inheemse bevolking toen behandeld werd. Tussen de ramen hangt een zeldzame spiegel met origineel glas. Het behang van de tegenwoordige directeurskamer bestaat uit gordijnen uit de zaal waarin een gouddraad is verwerkt.

In het souterrain bevindt zich de keuken en de eetgelegenheid van de leerlingen van de school. Boven zijn nog oorspronkelijke kabinetten met elk een open haard. Ook de tussenliggende schoolbibliotheek heeft een open haard. Op zolder bevindt zich het uurwerk van de klok die buiten zichtbaar is in de boog en nog een hand opwindsysteem heeft. Ook is hier een katrolwiel te zien boven een van de ramen. Buiten bij de ingang van het kasteel geven Romeinse cijfers het bouwjaar 1715 aan. De middenpartij is versierd met de wapens van Van Pallandt (de stichter) (zwart met goud-geel) en zijn echtgenote Van Baer (rood met goud-geel). Lees verder Kasteel Eerde en de familie van Pallandt →

OMMEN – Natuurmonumenten is hard aan het werk om landgoed Eerde te herstellen.

Afbeelding: OudOmmen
Kasteel Eerde omstreeks 1625

Adjunct regiodirecteur Jos Bisschops vertelt op 4 november om 20.00 uur over verleden, heden en toekomst van het landgoed. U bent van harte welkom vanaf 19.30 uur in café-restaurant Zalencentrum Harwig, Ommerweg 1, Den Ham. U kunt zich tot 3 november aanmelden bij dhr. Spijker, email: gh.spijker@home.nl of telefonisch (06) 29 58 08 33.

Een rijk verleden…
Het huidige kasteel Eerde met zijn beide bouwhuizen dateert uit 1715 en is gebouwd in opdracht van de toenmalige eigenaar van Eerde, Johan Werner baron van Pallandt. Het kasteel met bijgebouwen, waterpartijen en parkbos is een lust voor het oog. Het landgoed telt zo’n 20 monumentale gebouwen en biedt plaats aan honderden dieren en planten. Het is het gaafste kleinschalige Nederlandse kampenlandschap. Wie ronddwaalt tussen de akkers en boerderijen ervaart de rust van een ver verleden. Natuurmonumenten is trots op het landgoed.

Herstel van grandeur
Natuurmonumenten zorgt sinds 1949 dagelijks voor het cultuurhistorisch natuurlandschap van Eerde. Dat is echter niet hetzelfde als het herstel van de oorspronkelijke grandeur van het landgoed. De kasteelfundamenten zijn ernstig aangetast, het parkbos en houtwallen hebben onderhoud nodig. Vandaar dat Natuurmonumenten een herstel- en ontwikkelplan voor de komende tien jaar heeft ontwikkeld. Met hulp van de Nationale Postcode Loterij en mede dankzij Provincie Overijssel en de Europese Unie, vanuit het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling kan Natuurmonumenten investeren in herstel van landgoed Eerde.

Bron: Ommer Nieuws – 28 oktober 2010

OMMEN – Met als thema “Op de kaart” stond zaterdag open monumentendag in Ommen in het teken van het werk van Philip Dirk baron van Pallandt (1889-1979). Het was baron van Pallandt die Ommen op de kaart wist te zetten met vanaf 1913 de padvinderij die hij had opgericht en in de dertiger jaren met het halen van de Indiase wereldleraar Krishnamurti naar zijn landgoed in Ommen.

Foto: Streekmuseum/Anjo de Jager
De familie Van Pallandt met Leida Lemmers en Riet Vosjan

Door de Orde van de Ster van het Oosten trok Ommen bezoekers uit de hele wereld. Ook de aantrekkingskracht van de mooie omgeving van Ommen wordt gezien als een verdienste van natuurbeschermer van het eerste uur baron van Pallandt met landgoed Het Laar, de Besthmenerberg en Landgoed Eerde. Voor de stichting Open Monumentendag Ommen allemaal aanleiding de spotlights op het werk van de baron te zetten. Bij het Streekmuseum mochten als officiële openingshandeling van de open dag de twee dochters van de baron van Pallandt, Erin Oudshoorn en Irthe André de la Porte de open monumentendagvlag hijsen. Dankzij het mooie weer werd druk gebruik gemaakt van de uitgezette fietsroute.

De route ging langs onder meer camping Koeksebelt aan de Zwolseweg waar voor deze speciale gelegenheid de Oldtimer Caravan Club nostalgische caravans lieten zien. Ook Gilwell Ada’s Hoeve, even verderop, het grootste campingterrein van Scouting in Nederland was opengesteld met informatie over scouting vroeger tot nu. De gebouwen konden bekeken worden en een wandeling gemaakt worden over het terrein. Via het Laarbos, de Kamp ging de fietsroute verder door Besthmen, naar camping de Besthmenerberg en via Zeesse weer richting Ommen. In een van de monumentale boerderijen aan de Zeesserweg was een foto-expositie van Jan Veneman en Jan Lucas met oude ansichtkaarten van Ommen. Ook kwam de fietstocht langs de sokkel met de beeltenis van baron van Pallandt aan het Edithof. Toen zijn moeder stierf in 1927 heeft de baron de erfenis gebruikt om het Edithof te laten bouwen.

In een beschut hofje vijf dubbele woningen met riet gedekt in Engelse stijl bedoeld voor arbeidersgezinnen. Het Edithof was het eerste sociale huurwoningenproject in Ommen en is nu een gemeentelijk monument. Ook liet Van Pallandt toen aan de Koesteeg een kleuterschool, bibliotheek en badhuis bouwen voor de Ommer bevolking. In haar toespraak bij de opening van de opendag benadrukte Stichting Open Monumentendag Ommen voorzitter Riet Vosjan het belang van baron van Pallandt voor Ommen. “Wat bijna honderd jaar geleden is gestart, is tot grote bloei gekomen. Ommen staat bekend als een toeristische gemeente en zorgt dat vele recreanten op een plezierige wijze hun vakantie in Ommen kunnen doorbrengen. Ommen staat op de kaart!” Lees verder Open Monumentendag in Ommen in teken van Baron van Pallandt →

OMMEN – Afgelopen zondag is zeker niet zomaar ongemerkt voorbij gegaan. De tweede zondag in mei, wasl dit jaar officieel de honderdste moederdag! Misschien niet de honderdste in Nederland en hoogstwaarschijnlijk ook niet de honderdste in Ommen.

Baron Van Pallandt liet het zorgzame van zijn moeder terugkomen in de bouw van een beschut hofje en gaf het haar naam: het Edithhof.

Toch organiseerde Anna Jarvis uit West Virginia, al in 1908 speciaal voor haar moeder, de eerste Moederdag. Dit was om haar moeder te herdenken die in de burgeroorlog heel veel had gedaan om te zorgen dat hulpbehoevende moeders voedsel en medicijnen kregen. Moeders gedenken en bedenken op deze dag met allerlei attenties is in de loop van de tijd wel aangeslagen, zo blijkt uit de torenhoge piek in de omzet van geurtjes, bloemen en chocolade. Het is nu een door de commercie liefdevol, tot bijna wurgens toe omhelsde en bejubelde dag, waar iemand met een moeder niet zomaar omheen kan. Dus zul je (nog net geen moeten), ook een blijk van waardering richting je moeder moeten laten zien op deze speciale dag. Daarom is een bloemetje om je dankbaarheid en liefde te tonen ongeveer de minimaal verplichte exercitie voor elk kind. De bloemenhandel heeft ons in een onlosmakelijke houdgreep wat die dag betreft. Misschien willen we ook niets anders en liever? Soms zijn er mensen die hun genegenheid op een andere manier willen tonen, zonder plantjes of boeketten. Het liefst zien ze hun moeder op een voetstuk. Zodat die moeder absoluut niet vergeten kan worden. De zoon die zo dacht was baron Van Pallandt. Lees verder HKO reeks – 100 jaar Ommer Nieuws: Edithhof, de moeite waard (9) →

Verdeeld over twee zaterdagen (15 mei en 1 oktober) hebben leden van de HKO zich laten rondleiden door het kasteel Eerde en de tuinen binnen de gracht.

Hiervoor is de HKO veel dank verschuldigd aan mevrouw E.Oudshoorn-van Pallandt, die de rondleidingen via de school voor ons regelde.
Tijdens de laatste rondleiding heeft Harry Woertink mevrouw Oudshoorn bedankt.
Daarbij werd door Harry ook naar voren gebracht hoe belangrijk Baron van Pallandt voor Ommen is geweest en merkte hij tevens op dat daar eigenlijk wel eens meer aandacht aan besteed zou mogen worden.
Voor de deelnemers aan de excursie had Harry Woertink nog een informatieblaadje.
Om deze gegevens niet verloren te laten gaan, wordt dit voor de liefhebbers op onze website gepubliceerd.
U vindt het op de site van de HKO in de rubriek Artikelen.

Bron: Historische Kring Ommen – Harry Woertink

“Wetenswaardigheden uit het archief” is een artikelreeks van OudOmmen waarbij steeds één actueel onderwerp wordt belicht aan de hand van een opsomming van historische informatie uit het archief van Jan Lucas. Het is een dynamisch artikel, het zal steeds worden bijgewerkt als er nieuwe historische informatie wordt verkregen.
afb. OudOmmen.nl
Huize ‘t Laar omstreeks 1900

Welke wetenswaardigheden zijn er over Huize ‘t Laar bekend ? Wij hebben de volgende informatie (cursief = letterlijk) uit het verleden opgegraven:

• 31-10-1932
  Op 31-10-1932 koopt de gem. Ommen ten overstaan van notaris M. Meppelink te Zwolle van Ph.D. Baron van Pallandt van Eerde te Ommen het landgoed het Laar.
• 4-11-1938
  In de vergadering bos-cie 4-11-1938 deelt burg. mee dat Staatsbosbeheer goedkeuring heeft verleend aan het plan de oude vijver achter het huis Het Laar uit te baggeren. Lees verder Wetenswaardigheden uit het archief: Landgoed Het Laar →