Op de hoek Kruisstraat, Bouwstraat en Vrijthof in Ommen stond ooit het gerenommeerde hotel van de familie Gerrits, het Zwarte Paard.

1909. Hotel Gerrits – Ommen.
Zie voor meer foto’s het album “Hotel Gerrits / Het Zwarte Paard”

Eerst woning
In de 18e eeuw was het de woning van burgemeester Hendrik Wessels. Na zijn overlijden in 1779 werd de woning bewoond door zijn zoon Wygmond Wessels. Toen ook de zoon kwam te overlijden verkocht zijn weduwe Geessien Borgstadt op 15 december 1791 publiekelijk het huis met inventaris omschreven als “Het huis annex schure an de Strate aan den Vrijthof, met den hoffien noordwaarts gelegen”. Het pand bestond uit een keuken, kelder, kantoortje en opkamer. Een kamer met twee beddesteden. In de gang nog een beddestede en verder een ‘dele’ en een schuur. Koper werd toen Jan Velthuis.

Het Zwarte Paard
Jan Velthuis was eerder herbergier van het tot die tijd als herberg dienst gedaan hebbende boerderij “Het Zwarte Paard” gelegen aan de Hessenweg, de handelsroute tussen het Duitse Hessen en het westen van Nederland. Velthuis gaf zijn boerderij annex herberg “Het Zwarte Paard” in Varsen op, om in de stad Ommen in het door hem gekochte huis een nieuw logement te beginnen. Dit keer niet voor trekkende voerlui, maar voor burgers en buitenlui. Het nieuwe logement kreeg eveneens de naam “Het Zwarte Paard”, zoals dat eerder voor de herberg in Varsen werd gevoerd.

Familie Gerrits
De volgende logementhouders resideren op het vanouds bekende Zwarte paard: 1809 Jan Mansier, 1830 Jan Velthuis Mansier, 1844 Johanna Velthuis Mansier-van Loon en 1849 Jansen Mansier. In 1858 wordt Het Zwarte Paard in Ommen pand gekocht door logementhouder Evert Naardink. Karel Gerrits die eerder een tapperij had aan de Voorbrug koopt Het Zwarte Paard vervolgens in 1872. Hij bouwde in datzelfde jaar op deze plek een nieuw hotel ook weer met de naam “Het Zwarte Paard”.

Lees verder Het Zwarte Paard het vanouds bekende hotel in Ommen van 1791 tot 1980 →

Firma Joh. van der Kolk, Ommen, horlogemaker.
Het eerste huis, dat men in Ommen over de Vechtbrug komende ziet is dat, waarin de horlogerie van den heer Joh. van der Kolk is gevestigd. De heer Van der Kolk is een gediplomeerd horlogemaker, die zijn vak uitstekend verstaat. Bestellingen bij hem gedaan worden steeds zoo uitgevoerd, dat de klant niet anders dan tevreden kan zijn over de bediening. Tevens handel in goud- en zilverwaren, Oud-Hollandsch schepwerk en luxe artikelen van verschillenden aard. Voorts is de heer Vander Kolk als opticien bekend in Ommen.

Foto: Het pand Brugstraat 8 van bakker Stevens in de jaren dertig, met de prachtige gevelsteen met het alliantiewapen Friesendorp-Walraven.

Fotohuis C. Terra, Ommen.
De fotohandel van den heer Terra te Ommen levert fotokaarten en snapshots van de mooie omgeving der stad in uitgebreide sorteering. Alle soorten en merken camera’s, films, platen, kino’s, enz. Amateurs vinden hier een eerste-klas inrichting voor het laten afdrukken en ontwikkelen van hun opnamen. Omlijsting van foto’s en platen geschiedt bij deze firma op artistieke wijze. Tevens ruime voorraad van foto- en plaatwerken, foto-albums en foto-literatuur.

G. J. Stevens, Brugstraat 8, Ommen, Brood- en Banketbakkerij, Kruidenierswaren, Comestibles.
Deze zaak bestaat reeds tachtig jaar, waarvan ze veertig jaar lang door de familie Stevens gedreven werd. De firma Stevens stond steeds zeer gunstig bekend om haar prima brood, beschuit, koek en banket, niet alleen in de stad, maar ook in de omgeving van Ommen. Vooral Stevens’ Janhagel is een delicatesse en een bijzondere specialiteit van deze firma.

Coöp. Zuivelfabriek „De Vechtstreek”, Ommen.
Deze Zuivelfabriek gelegen aan den Hammerweg te Ommen ineen mooie boschrijke omgeving bestaat reeds vele jaren. Toen in 1921 de heer Hulst directeur werd was het bedrijf nog betrekkelijk klein. Er werd toen circa 3 miljoen K.G. melk verwerkt. De fabriek is echter gestadig gegroeid en verwerkt thans een kwantum van circa 8 millioen K.G. melk per jaar. Het hoofdproduct is boter en verder de bijproducten als melkpoeder en room. De producten zijn vele malen bekroon.

Radio-Centrale „Ommen”, exploitant J. C. Schouten Jzn., Zeesserweg, Ommen.
Drie jaar geleden werd de toen bestaande Radio-centrale te Ommen, overgenomen door den heer Schouten. Sedert dien is het aantal aansluitingen verdubbeld en nog steeds stijgende. De kwaliteit van het geluid laat niets te wenschen over en er worden kosten noch moeiten gespaard om radiostoringen tot een minimum te beperken.

Lees verder Ommen, zakelijke adressen uit 1935 →

Nieuwsgierig naar de geschiedenis van kamp Laarbrug maakte ik een tripje naar Vilsteren, waar Landgoedcentrum Erve Borrink van 2 mei tot en met 26 september 2014 in het teken stond van de historie van Laarbrug.

Tweede op rij soldaat Marinus Woertink in Indië

Oom Marinus
De officiële opening van de bijzondere tentoonstelling ging gepaard met dans en muziek en enkele toespraken. Op het moment dat ik de deel van de voormalige boerderij binnenstapte, kwam ik in de expositie ‘oog in oog’ te staan met een oom van mij: oom Marinus Woertink, geboren op 25 juni 1926. Op foto weliswaar – tweede op rij – als 21-jarige soldaat, samen met andere Nederlandse soldaten in het toenmalige Nederlands Indië. Er is geen melding van namen van de geportretteerde militairen gemaakt, maar ik herkende mijn oom in één oogopslag. Het was bekend dat hij vroeger ‘gediend’ heeft in Indië. Een foto van hem als soldaat bevindt zich ook in ons familiearchief, maar niet deze foto. Het blijkt dat het gaat om een foto uit een herinneringsboek over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1949) en de geschiedenis van het militaire korps ‘5e Bataljon 5e Regiment Infanterie’.

Indië
In de jaren 1946 tot en met 1949 werden tienduizenden dienstplichtige Nederlandse soldaten (en vrijwilligers) naar ‘Indië’ – het huidige Indonesië – gestuurd om daar ‘orde en vrede’ te brengen. Ruim zesduizend mannen zijn helaas nooit van hun missie teruggekomen. Zij sneuvelden, verongelukten of overleden aan ziektes. Jammer genoeg kunnen we oom Marinus de foto niet meer laten zien: hij overleed op 29 september 2001 in Canada. Daar was hij in 1952 naar toe vertrokken om met zijn vrouw Aly Koster en de drie kinderen een gelukkig bestaan op te bouwen als aannemer. Diverse malen kwam hij en zijn gezin naar zijn geboorteplaats Ommen. Verhalen over zijn dienstperiode in Nederlands Indië heb ik nooit van hem mogen vernemen. Daarom maakt deze tentoonstelling het voor mij tot een bijzondere tentoonstelling.

KNIL
Op de expo ontbreekt evenmin informatie over de KNIL (Koninklijk Nederlands-Indisch Leger). Het gaat vooral over de Zuidoost Molukkers. Deze bevolkingsgroep heeft op Laarbrug ‘gebivakkeerd’ tussen 1951 en 1966. Zij hadden als militairen voor de KNIL gediend en kwamen naar Nederland omdat hun verblijf op de Zuidoost Molukken niet mogelijk was.

Lees verder Tentoonstelling “Laarbrug” een geschiedenis in beeld (2) →

VILSTEREN – Landgoedcentrum Erve Borrink op Landgoed Vilsteren stond van 2 mei tot en met 26 september 2014 in het teken van de historie van Laarbrug. De geschiedenis van Laarbrug werd toen met een bijzondere tentoonstelling belicht.

Thema van de expo was dan ook: “Laarbrug, een geschiedenis beeld”. Daarbij ging het van NAD-kamp tot camping.  Het Landgoedcentrum is te vinden aan de Vilsterse Allee 1D in Vilsteren.

Woonoord Laarbrug
De officiële opening van de thema-tentoonstelling was op 2 mei en ging gepaard met zang en muziek opgevoerd door Zuidoost Molukkers uit Zwolle. Deze bevolkingsgroep heeft op Laarbrug ‘gebivakkeerd’ tussen 1951 en 1966. Op 12 mei 1951 kreeg burgemeester C.P. van Reeuwijk bericht dat binnen enkele dagen de aankomst van het schip de Asturias werd verwacht en dat de (Zuidoost) Molukse passagiers van dit schip onder meer in het voormalige werkverschaffingskamp Laarbrug aan de Vilsterseweg in Ommen ondergebracht moesten worden. De (Zuidoost) Molukse opvarenden hadden als militairen in het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) gediend. Zij kwamen naar Nederland omdat de terugkeer naar de eilanden op de Zuidoost Molukken niet mogelijk was. Het opvangkamp Laarbrug, later woonoord Laarbrug genoemd, bestond uit houten, tochtige en vochtige barakken. Een jaar later werd ook nog een groep Molukkers in het afgelegen barakkenkamp op landgoed Eerde ondergebracht. De Zuidoost-Molukse mensen werden bewust op afstand gehouden van de wooncentra; de bedoeling hiervan was de integratie van de mensen in de Nederlandse samenleving te voorkomen. Hierdoor zou de terugkeer naar Indonesië niet al te veel problemen opleveren, was de gedachte, ze zijn hier toch maar voor drie maanden. Inmiddels zijn die maanden verstreken en verblijven zij al meer dan 62 jaar in Nederland. Ondanks de barre leefomstandigheden in de barakkenkampen hebben zij op eigen kracht hun draai in de Nederlandse samenleving gevonden.

Camping
Barakkenkamp Laarbrug is momenteel omgetoverd tot een camping. Deze camping met ook de naam Laarbrug ademt nog gedeeltelijk de sfeer van het opvangkamp van weleer. De basalten toegangsweg, de voormalige beheerderswoning annex kraamkliniek, het toiletgebouw, het waslokaaltje en enkele woonbarakken herinneren nog aan de tijd dat op deze locatie Zudoost-Molukken uit het verre Indië gehuisvest waren. Als dankbaarheid voor de eigen ouders die alles in het werk stelden om te overleven, maar ook voor de goede contacten met Ommen werd op 29 september 2012 een herdenkingsmonument bij de ingang van camping Laarbrug onthult. Initiatiefnemers waren de kinderen van ouders van de Zuidoost Molukse bevolkingsgroep afkomstig van de eilanden Kei, Tanimbar en Kiasr (Dobo). Zij zijn op kamp Laarbrug geboren en/of opgegroeid. Het monument bestaat uit een oude meerpaal waar meer dan zestig jaar geleden de boten uit de Zuidoost Molukken afmeerden. Daarop een spiegel die de oceaan weergeeft en een nautische voorstelling in de vorm van een marmeren schelp.

NAD kamp
Voor de komst van de Zuidoost Molukkers bood Laarbrug in 1949 tijdelijk onderdak aan gezinnen. Daarvoor was er nog even een militaire sportschool gevestigd en deed kamp Laarbrug direct na de Tweede Wereldoorlog enkele maanden dienst als Interneringskamp. Het houten barakkenkamp is in 1942 opgericht als afdeling van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD). “Ick dien eigen land en volk”. Met dit devies werden jonge mannen in de bezettingsjaren 1940-1945 verplicht een half jaar deel uit te maken van de Nederlandse Arbeidsdienst NAD. Aanvankelijk bestond de NAD uit vrijwilligers, maar op 1 april 1942 werd hij verplicht gesteld voor alle mannen van 18 tot 23 jaar.

Lees verder Tentoonstelling “Laarbrug” een geschiedenis in beeld (1) →

Het grote openluchttheater op de Besthmenerberg schreef zaterdag 2 augustus 2014 opnieuw geschiedenis. Z’n 2200 scouts hadden het complete bostheater in bezit.

Een impressie van de hete bijeenkomst op zaterdag 2 augustus in het openluchttheater op de Besthmenerberg.

Het is al weer tientallen jaren geleden dat het openluchttheater met zoveel bezoekers overspoeld werd. Met bijna 30 graden was het tropisch heet voor de deelnemers. De scouts maakten deel uit van een groot internationaal scoutingkamp, die hun kampement hadden opgeslagen bij Ada’s Hoeve aan de Zwolseweg in Ommen. Het evenement van de zevende-dags adventisten – een internationaal kerkgenootschap – wordt eens in de vier jaar gehouden. In 1986 was het ook al in Ommen, toen deden 1300 scouts uit heel Europa mee. In het bostheater werd een programma met zang en muziek opgevoerd en stond ook de religie centraal.

Arend ten Oever
Het tot bostheater omgedoopte openluchttheater lag er tot voor enkele jaren terug vervallen bij. De toenmalige burgemeester van Ommen, Arend ten Oever, heeft zich ingezet om het openluchttheater weer nieuw leven in te blazen. Hiervoor is in 2009 de stichting Bostheater opgericht. Afgelopen jaren was er al regelmatig muziek, zang en voordrachten in dit theater te horen. Mede dankzij een forse subsidie van de provincie en de inzet van vrijwilligers kon het theater in 2013 flink worden opgeknapt. De zitplaatsen zijn aangepakt en de trappen veilig gemaakt. De toegangswegen zijn verhard en er is elektriciteit aangelegd. Daardoor kunnen de tribunes verlicht worden en kunnen artiesten gebruik maken van licht en geluid op het podium. Lees verder Bostheater Besthmenerberg schrijft geschiedenis →

Er was vroeger nog weinig sprake van bebouwing in wat nu Bermerstraat heet. Met meer straten samen werd dan ook gesproken van de Achterstraat of Achterhoek.

Anno nu is de Bermerstraat een gezellig winkelstraatje met terrasjes in hartje Ommen.

Tot dat in 1931 de straatnaam officieel wordt aangeduid als Bermerstraat. Voordien was de weg niet meer dan een achteruitgang voor de panden aan de Brugstraat. De naam Bermer is afkomstig van de naam van het land gelegen bij de Höfte, een soort versterkt huis uit de tijd dat de Bisschop nog landsheer was. De Höfte moet hebben gestaan binnen de stadsmuur daar ongeveer waar nu de Voordeelhal is gevestigd. Het land – Balemer of Baalmer genoemd – was toegankelijk vanuit de Brugstraat via de Balemer Stege, nu Kerkstraat. Een bewoner in het gebied van de Baalmer werd aangeduid als iemand die op de Bermer woonde. De huidige straat is dus een afgeleide van de Balemer.

De Bermerstraat mag dan vroeger een onbetekende weg zijn geweest aan de buitenkant van de stad. Anno nu is de Bermerstraat een gezellig winkelstraatje met terrasjes in hartje Ommen. Zoals al aangegeven is dat niet altijd zo geweest. Tot zelfs het begin van de zeventiger jaren van de vorige eeuw bestond de straat uit dicht getimmerde loodsen en schuren. Een verfoeide aanblik. Daarom was het goed dat de gemeente een grote stadvernieuwing op gang heeft gezet. Gevolg was wel dat eerst diverse panden onder de slopershamer vielen. Smederij Klomp aan het begin van de Bermerstraat ging er af, samen met de winkel van melkboer Habers en de woning van de familie Klomp. Lees verder Bermerstraat: van pakhuizen tot gezellig winkelstraatje in hartje Ommen →

Op zondag 28 januari 2024 organiseert het Nederlands Auschwitz Comité de jaarlijkse Nationale Holocaust Herdenking bij het Spiegelmonument ‘Nooit Meer Auschwitz’ in het Wertheimpark in Amsterdam. Het is dan 79 jaar geleden dat Nederland is bevrijd en is het eveneens 79 jaar geleden dat concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz, hét internationale symbool van de Holocaust, werd bevrijd.

Herdenkingsmonumenten in Ommen
In Ommen en naaste omgeving zijn verschillende monumenten of andere herinneringsteken aanwezig die de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog levend houden.

Joodse begraafplaats aan de Doctor A.C. van Raaltestraat in Ommen.
Zie voor meer afbeeldingen het album “Herdenkings monumenten WOII”.

1.
Aan de muur van het gemeentehuis bevindt zich een gebeeldhouwd herdenkingsmonument, ter herinnering aan de strijd voor de vrijheid tegen de onderdrukking in de oorlogsjaren 1940-1945. Lees verder Herdenken – “Kom vanavond met verhalen hoe de oorlog is verdwenen en herhaal ze honderd malen. Alle malen zal ik wenen” →