OMMEN – Wat was de rol van de gemeente Ommen rondom het Joods vastgoed in en na de oorlog?

April 1945. Na het springen van de brug bij de bevrijding van Ommen een zware beschadiging van het gemeentehuis (met torentje), garage Hurink en het woonhuis annex slagerij van de joodse familie Vomberg aan de Vechtstraat.

Deze vraag wordt beantwoord door een onderzoeksteam van de Radboud Universiteit Nijmegen. Hun bevindingen zijn vastgelegd in een rapport dat op woensdag 10 mei 2023 om 20.00 uur wordt aangeboden aan burgemeester Hans Vroomen in zalencomplex De Kern aan de Bouwstraat 23 in Ommen.

Pointer

Duizenden Joden die de concentratiekampen overleefden mochten na de oorlog niet meer in hun eigen huis gaan wonen. Er blijken dan al andere mensen in die huizen te wonen. Joden worden weggestuurd en krijgen op de koop toe ook nog een fikse belastingaanslag over de jaren dat men gevangen gezeten heeft. Dit klinkt onmenselijk, maar het overkwam honderden Joodse medelanders in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. Het onderzoeksplatform Pointer van KRO/NCRV bracht twee jaar geleden meerdere locaties in beeld.

Afgepakt door Duitse bezetter

Wat gebeurde er met duizenden huizen van Joodse gezinnen die op transport werden gezet? Meer dan zevenduizend panden en percelen zijn in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse bezetter afgepakt van Joodse eigenaren en voor een prikkie verkocht aan profiteurs.

Van Ommen is bekend dat de Joden na de oorlog niet zijn teruggekeerd. Totaal ging het om 8 verschillende locaties in Ommen, waar al eerder in totaal 27 zogeheten Stolpersteine werden gelegd. Niet alle Joodse huizen hier waren ook hun eigendom, sommigen huurden. Zes woningen en één perceel grond in Ommen waren wel Joods. Wat er exact is gebeurd met hun vastgoed is niet duidelijk.

Onderzoek

Meer dan dertig Nederlandse gemeenten onderzoeken hun rol bij het afpakken en verkopen van Joods vastgoed tijdens de Tweede Wereldoorlog en het innen van achterstallige gemeentelijke belastingen na de bevrijding. In de Verkaufsbücher die de Duitse bezetter bijhield, staan ruim twintig van die dubieuze transacties beschreven in het Vechtdal. Daarom dat de gemeente Ommen een onderzoek heeft laten doen naar haar eigen rol rond de Joodse huizen door de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl