Na de Franse Tijd (1795-1813) waren er plannen om Ommen tot vestingstad om te vormen.

Het “Vestingplan Ommen 1819” geprojecteerd over de huidige kaart.
Afb.: OudOmmen
Zie ook het album “Vestingplan Ommen 1819”

Om de oostgrenzen van het jonge Koninkrijk der Nederlanden te beschermen, zou Ommen worden omgebouwd tot een stervormige vestingstad met grachten, wallen, een groot exercitieterrein en onderkomen voor 3.000 soldaten. Dit alles met als doel het land te verdedigen tegen invallen. De vesting zou aan beide kanten van de Vecht komen te liggen, zodat de rivier er dwars doorheen stroomde. Andere steden, zoals bijvoorbeeld Zwolle en Coevorden waren hierin al voorgegaan. Zover kwam het in Ommen niet. Door militaire ontwikkelingen werd het nut van een vesting als verdedigingswerk niet meer ingezien. Kleinere vestingen werden formeel opgeheven. Tegen het einde van de 19e eeuw beginnen ook veel voormalige vestingsteden met de ontmanteling van de verdedigingswerken. Ze worden aangewend voor uitbreiding van de stad, de aanleg van parken en worden de singels (al dan niet gedeeltelijk) omgebouwd tot havens.

Ommen zou een heel ander aanzien krijgen
Onder de titel “Vestingplan Ommen 1819” stelde Inspecteur-Generaal der Fortificatiën vesting- en waterbouwkundige baron C.R.T. Krayenhoff, een ontwerp-vestingplan op. Hiervoor diende een situatiekaart van Ommen, in 1817 en 1818 opgemeten door landmeter Johan Caspers Hogel, als basis. Ommen zou na uitvoering van die plannen zijn veranderd in een heuse vestingstad. Met wallen, bastions, kazernes, paardenstallen en soldaten. Het zou de stad Ommen dan ook een heel ander aanzien hebben gegeven.

Op de ontwerp vestingskaart zijn de verdedigingswerken goed te zien met opgehoogde aarden wallen met bastions op de hoeken. Het exercitieterrein zou moeten komen op de hoek, ongeveer tussen de Middenstraat en de Varsenerpoort/Varsenerstraat, met rondom gebouwen voor huisvesting van de kommandant en de officiers. Hier was ook een ingang tot de vesting met de hoofwacht gepland.

3000 manschappen
Aan de Vecht lagen de bakkerijen en het hospitaal. Meer stroomafwaarts kwam een andere brug met een haventje en een wapenopslagplaats met loodsen. In de Voorbrug en in het noorden van de vesting zouden dan de kazernes gebouwd worden goed voor totaal 3000 manschappen. De oude kom van Ommen rondom de Hervormde kerk zou onveranderd blijven. De vesting Ommen zou een groot opgezet verdedigingswerk zijn geworden. Het was ook van belang, dat deze aan de noordzijde van de Vecht door veel drassige landen te benaderen was. De hoeken van de Bastions strekten zich uit tot aan Huis Het Laar.

Ook de Voorbrug kwam binnen de wallen te liggen en de Vecht liep er doorheen. Deze rivier diende ook tot voeding van het grachtenstelsel. De inrichting van de vesting Ommen wordt nader verklaard in de navolgende omschrijving: A. wapenplaats; B. generaals- of plaatselijke kommandantswoning; C. hoofdwacht; D. paviljoens voor officieren van de staf; E. dito voor officieren van het garnizoen; F. bomvrije kazernes, ieder 1500 man; G. Stallen voor 300 paarden; H. Arsenaal met affuitloodsen en haven.

Bron: Harry Woertink – 8 juli 2022