Met een grote steen op de Besthmenerberg worden drie vermoorde verzetshelden uit de oorlog herdacht. Het gaat om Jaap Musch, Jan van Putten en Derk Webbink.

De dikke steen met bank waar in 1944 de verzetshelden Jaap Musch, Jan van Putten en Derk Webbink zijn geëxecuteerd.
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “2020 – Nieuw Monument”.

Alle drie zijn in de Tweede Wereldoorlog op de schietbaan van Kamp Erika geëxecuteerd. Het nieuwe gedenkmonument is een onderdeel van het vernieuwde oorlogsmonument van strafkamp Erika op de Besthmenerberg onder Ommen. Als gevangenenkamp was Kamp Erika van 1941 – 1945 een plek van ontberingen, pijn, vernederingen en veel leed.

De route naar het herdenkingsmonument is vanaf de parkeerplaats de Steile Oever aan de Hammerweg aangegeven met grijze vijfhoekige betonnenpaaltjes. Het gevangenenkamp had ook een vijfhoekig model. Op de kruising van vier paden volgt eerst het herdenkingsblok over de Sterkampen van Krishnamurti. Er tegenover ligt het donkere herdenkingsblok over “Kamp Erika” van 1941 tot 1945. Rechts daarvan het blok over het interneringskamp “Kamp Erica” (dan met een c geschreven) van einde oorlog 11 april 1945 tot 1946 en aan de andere kant op de kruising een blok met informatie. Dit blok is ook te gebruiken als zitplaats. Wanneer de routepaaltjes verder worden vervolgd komt men na ongeveer 900 meter in oostelijke richting uit bij eerdergenoemde executieplek van de drie verzetsstrijders. De plek is gemarkeerd met een grote veldkei en een zitbank.

Jaap Musch
Jacob Philip (Jaap) Musch (1913) uit Amsterdam redde in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen uit de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam. Ongeveer 160 kinderen uit de kinderopvang en daarnaast nog een groot aantal andere kinderen ontkwamen via de organisatie waar hij lid van was aan transport naar de concentratiekampen. In totaal ging het om minstens 231 kinderen. Jaap Musch is na zijn arrestatie in Nijverdal overgebracht naar Kamp Erika en is hier verhoord door leden van de Sicherheitsdienst uit Arnhem. Die waren berucht. Ze waren toevallig op bezoek in het strafkamp. Daar is Jaap door hen gruwelijk gemarteld. Hij liet niets los.

Na anderhalve dag was de irritatie daarover bij zijn ondervragers zo groot, dat ze hem op 7 september 1944 lieten doodschieten. Na de oorlog, op 29 juni 1945 werd Musch met militaire eer herbegraven op de begraafplaats van Ommen.

Jan van Putten en Derk Webbink
Jan van Putten (1920) was wachtmeester bij de marechaussee in Westerhaar en actief in het verzet. Dat geldt ook voor Derk Webbink (1917) gemeenteambtenaar en plaatsvervangend leider van de distributie uit Vriezenveen. Van Putten wist vermomd als Duits militair twee fietsen af te pakken van een NSB’er. Dit leek een eenvoudige klus, maar liep binnen enkele dagen uit op een drama. Hij wordt verraden en vervolgens door bewakers van Kamp Erika gearresteerd. Ongelukkigerwijs is kort daarvoor Derk Webbink bij hem komen aanlopen. Er worden twee handvuurwapens, een militair uniform, een veldmuts en een bril gevonden en Webbink blijkt te veel distributiebonnen bij zich te hebben. Als gevangenen komen ze aan op Kamp Erika. Na mishandelingen bekennen Van Putten en Webbink dat “zij telefoonkabels hadden doorgesneden, de trein uit Almelo hadden laten derailleeren en riemen van dorsmachines hadden ontvreemd”. De twee krijgen te horen dat ze geëxecuteerd zullen worden. Ze worden vervolgens naar de schietbaan gebracht en moeten gaan liggen in een door twee SS-mannen gegraven kuil. Dan vallen enkele schoten. Beiden worden vermoord op 23 september 1944. Niemand wordt daarna geïnformeerd. Het lot van de twee mannen wordt pas na de bevrijding op 25 juli 1945 duidelijk als een bewaker van het kamp die bij de arrestatie was betrokken de executieplek moet aanwijzen. Jan van Putten en Derk Webbink zij met eerbetoon van marechaussees en manschappen van de Binnenlandse Strijdkrachten op 27 juli 1945 te Westerhaar herbegraven.

Bron: Harry Woertink – 15 juni 2020