Wagenpark voor bruiloften, ziekenvervoer, begrafenissen en taxiritten uniek „bemand”…. met vrouwen!

Het aan een drukke driesprong gelegen bedrijf

Heel Ommen (met wijde omgeving) kent het garage- annex taxibedrijf van de heer A. J. Steen (55), is zelfs aangewezen op het bedrijf van deze Jan Steen voor zover het trouw-, zieken-, begrafenis- en taxiritten betreft. Jan Steen werkt — uitgezonderd 3 mannelijke monteurs in de reparatieafdeling, waar sterk het accent valt op het onderhoud van de 2 ambulances, de lijkauto en de 12 taxi’s — met louter vrouwen om zich heen.

Kort na haar huwelijk leerde de van een boerderij bij Dedemsvaart afkomstige en graag in het zakenleven overstappende mevrouw Steen chaufferen. Uitbreiding van dit enige ter plaatse bestaande ambulance- en ziekenvervoerbedrijf vroeg om haar medewerking. Naarmate het vervoer groeide, groeide het aantal eigen personeelsleden. Met andere woorden: Willy (24), Betsy (23) en Janny (21) Steen voegden zich als chauffeuses in het bedrijf zodra zij zich als 18-jarige een rijbewijs konden verwerven. De bijna 18-jarige Hermien zit al te springen dat voorbeeld te volgen: tot zo lang bedient zij voornamelijk het Caltex-station. (Intussen zet zij al wèl in de garage elke auto haarscherp neer waar ze hem hébben wil!)

Mevrouw Steen en haar dochters Willy, Janny en Betsy in ‘bruidsuniform’ (l) en Hermien aan de pomp (r)

Wie goed telt, berekent dat serieuze vader Steen en hartelijke, kordate moeder Steen met hun 4 charmante en pittige dochters niet alle wagens kunnen bemannen. Geen nood! In de naaste omgeving zijn nog enkele hulpvaardige dames die bijspringen als een aanspraak op alle-voertuigen-tegelijk wordt gedaan. Taxibedrijf Jan Steen heeft werkelijk een unieke bezetting en trekt dan ook regelmatig de nodige aandacht!

Troetelkind
In zijn schooltijd droomde Jan Steen van een toekomst als schoenmaker. Op verzoek van een latere collega ging hij „als kleine jongen” in diens garage aan de slag. Na 11 jaar praktijkervaring begon onze gastheer voor zichzelf. Een oude boerderij ging tegen de vlakte, terwijl een houten noodgebouwtje diende als reparatiebedrijf in de tijd dat het meer bestendige gebouw werd opgetrokken; een oud, voor ƒ75.— aangeschaft wagentje werd de eerste taxi.

Garagehouder Jan Steen

Zo stichtte Jan Steen kort voor de tweede wereldoorlog zijn inmiddels successievelijk uitgebreide garagebedrijf. De kap van het pand lag juist in de meidagen van 1940 open omdat een bovenverdieping als woonhuis op het bedrijf zou worden gebouwd. Vanuit die verwezenlijkte woning kijkt hij nu neer op de drukte rond zijn zaak en het benzineverkooppunt. Dat laatste is het troetelkind van Hermien, die ook haar etaleerkunst uitleeft in de autoshop. Vorig jaar won zij een tweede prijs in de door Chevron georganiseerde wedstrijd in versiering van het verkooppunt.

In de naaste toekomst hoopt zij nog eens een éérste prijs in de wacht te slepen. Haar drie zusjes vervangen haar deskundig als Hermien naar naailes of voor andere doeleinden op pad is. Zowel Willy en Janny (de eerste met middenstandsdiploma en beiden evenals Hermien met huishoudschoolopleiding) als Betsy (met mulo- en middenstandsdiploma en met zóveel interesse voor auto’s dat zij regelmatig de overall aantrekt om te gaan doorsmeren en olieverversen) volgden een cursus op de Caltex-trainingschool.

Wel en wee
„We leren in ons bedrijf wel het wel en wee van de mens èn die mens zelf kennen”, vertelt de heer Steen, wiens vader als postbode en grootvader als politieagent eveneens in Ommen een bekendheid-gevende functie uitoefenden. „Ons werk is altijd al gebaseerd geweest op het personenvervoer. Vanzelfsprekend zit er nogal wat investering in de vrij dure wagens welke we moeten gebruiken. Kleine en tweedeurswagens zijn voor zieken-vervoer onmogelijk. De rijksverkeersinspectie heeft tot taak regelmatig onze auto’s te keuren. Met een Cadillac en een Chevrolet — voorzien van een dubbele brancard — als ambulancewagens kunnen we tegelijk 5 gewonden vervoeren. Zieken worden altijd afzonderlijk vervoerd.”

Hermien Steen won als 17-jarige Chevron-prijs voor aantrekkelijke verzorging van verkooppunt

De foto die van Hermien Steen werd gemaakt nadat zij voor de verzorging van het verkooppunt een prijs had gewonnen.

Het meeste ziekenvervoer gaat vice versa ziekenhuis Zwolle; slechts een enkele maal gaat het richting Hardenberg. Praktisch elke morgen zwermen zeker 5 taxi’s weg om zieken weg te brengen of op te halen. Gaat een patiënt voor enkele uurtjes ter controle of voor een onderzoek naar het ziekenhuis, dan wacht de chauffeuse op hem. Gekleed in witte jas zijn de dames Steen een vertrouwde verschijning in de ziekenhuizen. Vooral bij ouden van dagen en zieken geeft het vaak een geruststelling dat een vrouw achter het stuur plaats neemt: die steekt al van nature een helpende hand naar zulke cliënten uit!

Alleenrecht
Op de schouders van mevrouw Steen rust de hele administratieve rompslomp rond het ziekenvervoer, dat bij fondspatiënten nimmer zonder begeleidend doktersbriefje geschiedt. Drie jaar geleden werd bepaald dat alleen Steen verzekerde patiënten mag vervoeren. De verzekeringsmaatschappijen kwamen er niet meer uit toen iedereen-met-maar-een-béétje-auto een zieke ging vervoeren en een rekening inzond ….

Mevrouw Steen heeft zojuist de zoveelste bruiloftsgasten bij het stadhuis in de wagen geholpen.

„Gemiddeld”, rekent Hermien ons voor, „rukt de ambulance minstens 3 keer per week uit. ’s Winters is het verkeer wel minder intensief, maar dan gebeurt er door de gladdigheid nogal eens een ongeluk. Het kan voorkomen dat de ziekenwagens 3 of 4 dagen stil staan maar dan ineens enkele dagen achtereen soms 3 of 4 keer per dag moeten uitrukken. Dat is zeer wisselend.” Zolang Hermien nog niet officieel mag rijden vormt het nog steeds geen probleem wie de eerstuitrukkende ambulancewagen zal bemannen. Als eerste koppel is vader Steen er altijd met die jongste dochter opuitgetrokken. Rinkelt ’s nachts de telefoon, dan wekt vader Steen ook meestal eerst Hermien, opdat zij samen op pad kunnen. Indien nodig formeren dan twee vrouwen het volgende paar voor de tweede ambulancewagen.

„Omwonenden denken bij een ongeluk in eerste instantie vaak aan ons; zij bellen pas daarna politie en dokter”, ervoer onze gastheer, die door drukte en hogere snelheden de laatste jaren de ongelukken steeds ernstiger ziet worden. „Wij arriveren bij de gewonden dan ook menigmaal vóór de politie en de dokter. Wij hebben hier allemaal ons EHBO-diploma, maar je kunt toch betrekkelijk weinig doen. We wachten liever op de dokter. Deze beslist ook — als de slachtoffers niet direct naar huis vervoerd kunnen worden — naar welk ziekenhuis wij ze moeten brengen. Je moet voor dit werk vanzelfsprekend wel gehard zijn. En als je naar een ongeluk onderweg bent, denk je er nooit over na wat je zult aantreffen.

Niemand kan beter de auto van het bruidspaar rijden dan een vrouw! Mevrouw Steen is alzijdig behulpzaam, of het nu met de sleep of met de paraplu is!

Een arm of een been eraf trek je je na jarenlange ervaring niet meer zo erg aan. Je went aan veel dingen. We moeten nu eenmaal ook doorwerken als bij een slachtoffer het hoofd eraf is! Wanneer het „eigen” was, zou je je zulke narigheid uiteraard veel méér aantrekken.” Toch blijven sommige dingen hem en zijn kinderen altijd bij. Zoals vorig jaar een ongeluk op een berucht kruispunt nabij het toeristisch bijzonder aantrekkelijke Ommen, waarbij een personenwagen in brand stond. Bij zijn aankomst ter plaatse moest de heer Steen machteloos toezien hoe een vrouw verbrandde. Dat was het verschrikkelijkste beeld dat hij ooit zag. Gelukkig is het kruispunt inmiddels verbeterd.

Kop-en-schotel
Intussen is mevrouw Steen thuisgekomen. Bij het fraaie, in-oude-stijl-gerestaureerde stadhuis maakten we met haar en haar chaufferende dochters kennis terwijl zij op een bruidspaar wachtten. Daarna zagen we de dames Steen ook nog even bij de kerk. Is de stoet groot, dan moet er tevens een beroep op de andere dames worden gedaan. Na afloop — en tussentijds, als het bruidspaar in de kerk vertoeft — wordt gezamenlijk door de chauffeuses meestal even een kopje thee of koffie gedronken. „Er is veel dankbaarheid”, ondervond mevrouw Steen, die in haar begintijd met de vinger werd nagewezen omdat een chaufferende vrouw toen nog een zeldzaamheid was. „Van verkeersslachtoffers hoor je niet zo veel meer als ze niet uit Ommen afkomstig zijn. Maar gewonden en zieken uit onze gemeente (met ruim 14.000 inwoners) laten vaak nog iets van zich horen. We leven allemaal met elkaar mee.”

De ‘stoet van Steen’ in de smalle straten van Ommen.

Even later komt ze met een prachtige kop-en-schotel aandragen. Die bewaart ze zorgvuldig als herinnering aan een jeugdig vrouwtje dat nabij Ommen verongelukte en van wie de nabestaanden zo attent waren mevrouw Steen voor haar goede zorgen met dit geschenkje te bedanken. „Bij ongelukken met dodelijke afloop brengen we de slachtoffers hierheen”, vervolgt onze gastvrouw. „We leggen ze hier af en kisten ze daarna. In onze stallingsruimte schutten we een plekje af als rouwkamer; daar worden dan de familieleden en kennissen ontvangen.” Niet alleen bij ontvangsten naar aanleiding van droevige omstandigheden wordt menige kan koffie leeg-geschonken: garage-cliënten weten de weg naar boven te vinden als zij even op een beurt aan hun wagen wachten!

Bruidsglans
Dat mevrouw Steen van bloemen houdt, werkt zelfs door tot in de trouwauto. Met de bloemist overlegt zij welke kleuren en welke bloemen verwerkt zullen worden in het bloemstukje dat de wagen zal sieren. Dit moet immers harmoniëren met de bruidsboeket en de bruidsjapon! „Een trouwauto verslijten we niet aan af te leggen kilometers”, vertelt de sympathieke heer Steen. „We moeten natuurlijk wel voortdurend met een moderne bruidsauto rijden; vernieuwing is dan ook zeker om de drie jaar noodzakelijk. Dan wordt de oude trouwauto volgauto en kan die wagen tevens bij het taxi-rijden worden ingeschakeld.”

Ook in de autoshop leeft Hermien zich uit!

In-stoet-rijden vinden de dames Steen — die om beurten een bruidspaar rijden — niet zo moeilijk. Ze zijn eraan gewend om elkaar nauwlettend in het oog te houden, wat in de nauwe straten van Ommen niet altijd meevalt. Gelukkig verleent vrijwel iedere automobilist een bruidsstoet voorrang. Toch komen ze juist tijdens ons bezoek opgewonden binnen omdat een vooraanstaand gemeentelid meende vanwege die vooraanstaandheid als tegenligger in het vastgelopen verkeer vóór te mogen gaan…. En wat de glans van de trouwstoet betreft: zelfs als het tijdens de kerkdienst regent, worden intussen thuis de wagens even opgepoetst. Met een „vuile” wagen voorrijden is er nimmer bij!

Nooit compleet!
’s Morgens vroeg worden de ritjes voor de komende dag genoteerd, waarbij zich dan in de loop van de dag de onverwachte spoedgevallen voegen. Gewone taxiritten bestaan praktisch niet meer nu zoveel mensen een eigen wagen bezitten. Toch staat de firma Steen in het toeristenseizoen elke zaterdagmorgen met wel 7 of 8 taxi’s aan het station om vakantiegangers naar hun vakantieadres te brengen. Oude bekenden weten niet beter of ze kunnen op Steen rekenen! Een enkeling schrijft tevoren een briefkaart je om zijn aankomst te melden. ’s Morgens is het trouwens toch al vroeg reveille bij de familie Steen: elke ochtend wordt voor de PTT om 6 uur post naar Lemelerveld gereden en in het vakantieseizoen worden kranten naar de campings gebracht! Geen wonder dat het gezin Steen zelden compleet thuis is. In het levendige, afwisselende bedrijf is er elk ogenblik wat aan de hand.

Een dames-equipe gereed om met één der ambulances te vertrekken.

In de huiselijke sfeer wordt er altijd over het vak gesproken, want iedereen beleeft wat anders. Zitten ze het ene moment met zijn allen rond de koffie, dan stormt het volgende moment wel ten minste één dochter na een binnengekomen telefoontje de trap af om een klant te gaan vervoeren. Het ontlokt één van de dochters een ondeugend: „Het is hier gewoon een huishouden van Jan Steen!” Moeder voegt daaraan toe: „Het huishouden schiet er wel eens bij in.” Als de kinderen het kunnen redden blijft mevrouw Steen tegenwoordig zoveel mogelijk thuis. Zij kookt op schema, maar eten doen de gezinsleden praktisch altijd achter elkaar aan! Toch zijn deze vrouwen nimmer allemaal tegelijk weg; voor onverwachte oproepen moet er immers iemand thuis zijn. Dat heeft voor de huisvrouw als voordeel dat er ook wel eens een hulpvaardige dochtershand te vinden is om bij een schoonmaakbeurt te assisteren.

Mode!
Zodra de foto-albums ter tafel komen blijkt pas goed dat we met vrouwelijke chauffeurs te maken hebben: in een minimum van tijd zitten we gezamenlijk gebogen over de meest uiteenlopende bruidsfoto’s. Uit deze unieke verzameling, die lang nog niet alle gereden bruidsparen aan ons toont, blijkt dat in de loop der jaren ook de mode in bruidstoiletten is veranderd. De bruidsjaponnetjes worden even nauwkeurig onder de loep genomen ….

Willy Steen in een smaakvol zomers chauffeuse-kostuum in wit-en-marineblauw.

„We plakken zoveel mogelijk soms jaren na elkaar getrouwde zusters en/ of broers op één pagina”, vertelt mevrouw Steen. We zien haar op de foto’s met moederlijke zorg menigmaal een sleep je dragen of een paraplu boven het hoofd van het bruidspaar houden. Het regent overigens weinig rond de trouwplechtigheden! Onze gastvrouw vertelt al bladerend: „Hele familie-histories spreken uit zo’n boek: die man is al spoedig gestorven; dat meisje was heel lang ziek; dat vrouwtje heb ik een jaar later bij een moeilijke bevalling naar het ziekenhuis moeten rijden. Wel leuk om dan na enkele weken moeder en baby gezond thuis te mogen brengen!”

De mode voor eigen kleding houdt de chaufferende brigade van Steen bepaald méér bezig dan zulks bij mannelijke collega’s het geval zal zijn. Soms wordt er heel lang gewinkeld voor de dames geslaagd slagen met hun „dienstkleding” …. Voor officiële gelegenheden dragen zij een zwart pakje; in de zomer af en toe een combinatie in wit met marine-blauw. Voor de dagelijkse taxiritten schieten ze vlug een modieus blauw japonnetje aan. Opvallend is dat alle vrouwen Steen onmiddellijk na thuiskomst het officiële toilet je verwisselen voor „iets gemakkelijks”. Tegen zich meermalen omkleden per dag ziet niemand in huize Steen op!

Paraat!
De heer Steen laat zijn vrouwen maar begaan. Hij weet dat ze zonder uitzondering enorm veel hart voor de zaak hebben. Laat die vrouwelijke trekjes dan maar tot uiting komen! Terwijl een dochter uit het raam naar haar zusje aan het benzinestation roept: „Mag ik jouw schoenen aan?” en een tweede gaat paardrijden, noteert een derde dochter een datum-opgave voor één van de volgende trouwritten. De héle familie Steen staat altijd voor iedereen klaar. Eens kwam dat in een feestelijke optocht tot uiting. Een eerste met rode, een tweede met witte en een derde met blauwe bloemen getooide auto kondigden respectievelijk aan: Steen voor uw taxi; Steen voor uw bruidsauto; Steen voor uw ziekenvervoer!
MONIQUE FLOOR

Bron: Tijdschrift “Onder Caltex Vlag” – 1968 – ontvangen van Taxi Steen