Een duik in oude kranten over paastradities in Ommen.
1940. Eiertikken op Tweede Paasdag op de hoek van het gemeentehuis. Zie voor meer afbeeldingen de albums: “Paastradities” waaronder “Eiertikken“
Tweede Paasdag 1933
“Het traditioneele eiertikken hetwelk vroeger op de z.g. Paaschweide gebeurde vond nu bij de brug plaats, wat dan ook veel volk trok. Oude gebruiken welke nog steeds in eere blijven, vinden langzamerhand ook weer ingang bij enkele jongeren, zoodat velen in spanning zitten wie de meeste eitjes „tikt”. Bij deze gelegenheid worden ze in vloeistof gekookt van verschillende kleuren. Eveneens de oude trek van kinderen met de ouders naar de z.g. „Koeksebelt” of wel Paaschberg waar ze spelletjes doen en de „Paaschsnoep” opmaken, bracht veel drukte”.
Tweede Paasdag 1940
“Vanwege het buitengewoon mooie voorjaarsweer heerschte hier op Tweeden Paaschdag een groote drukte, die tegen den middag het hoogtepunt bereikte. Om twaalf uur vond bij het stadhuis het traditioneele eiertikken plaats, waar groote belangstelling voor bestond.
Het is dit jaar 40 jaar geleden dat de Atletiek Club Ommen (ACO) de KNAU-licentie ontving van de Koninklijke Nederlandse Atletiek Unie.
1985. De begin jaren van ACO op het sportveldje naast de sporthal waar nu het overdekte zwembad is. Zie voor meer afbeeldingen het album: “Atletiek Club Ommen (ACO)“.
De officiële oprichting van de atletiekclub was op 22 oktober 1982, een jaar voordat de licentie werd ontvangen.
Het begin
Het was wereldtopper Gerard Nijboer die in de tachtiger jaren de deuren van de hardloopsport in Ommen opende. Door zijn goede resultaten, onder meer op de Olympische Spelen, kwam het hardlopen en dus ook de atletiek enorm in de lift. De Ommenaren Jo ter Maat en Harry Woertink namens destijds het initiatief tot de oprichting. Beiden deden naast basketballen ook aan hardlopen. Echter, wedstrijdjes in Ommen ontbraken, in tegenstelling tot omliggende plaatsen. Ter Maat en Woertink vroegen zich af waarom ze niet zelf eens wat zouden gaan organiseren. Met de organisatie van de eerste Ommer Bissinghloop in 1982 is ook de atletiekvereniging Ommen ontstaan. Op de eerste vergadering meldden zich 48 leden om verder te gaan.
De Blokken
Na de oprichting kon direct gebruik gemaakt worden van het sportveldje naast sporthal De Blokken. “Jullie vallen met de neus in de boter, omdat juist atletiekmateriaal is aangeschaft voor de school De Stadsmars”, luidde het warme welkom van sportambtenaar Henk van Heuveln. Een garagebox bood onderdak voor het simpele materiaal. In de loop van de tijd schafte de club zelf materiaal aan.
Dit jaar is het zestig jaar geleden dat Ponypark Slagharen is begonnen.
Het Ponypark Slagharen in 1980 met links de paardencarrousel en rechts de ‘NOS-trein’ in gebruik voor de live-uitzending van “Stuif Es In”. Zie voor meer afbeeldingen het album: “Ponypark Slagharen“
De website OudOmmen.nl is in het bezit van enkele bijzondere foto’s, genomen in 1980 op het park. De foto’s zijn gemaakt tijdens een televisie-uitzending van “Stuif Es In” op die locatie. Ze zijn interessant omdat het de paardencarrousel toont op de oude locatie. Deze attractie stond in 1980 voor het eerst in Slagharen.
Stuif Es In
Ponypark Slagharen was wekelijks het decor van het televisieprogramma ‘Stuif Es In’. Maar liefst vijf jaar achtereen kwam dit jeugdprogramma live vanuit Slagharen. Daarvoor moest wel een straalverbinding gelegd worden met de studio in Hilversum. Dat gebeurde door een mobiele zendmast met een straalverbindingsparabool gericht op de Zwollekerspel-toren bij Zwolle en via een straalverbindingsroute werd getransporteerd naar de Hilversum-toren vlak bij het Mediapark.
De foto’s zijn gemaakt op 29 maart 1980. Te zien is de groene reportagewagen van PTT van waaruit bedieningstechnicus van het Audio Video Verbindingen Centrum van de PTT (later KPN) in Hilversum werkte. Een andere foto laat de ‘NOS-trein’ (3 wagens) zien van waaruit de reportage werd gemaakt voor de live-uitzending van “Stuif Es In”.
1963-2023
Shetland Ponypark Slagharen werd zestig jaar geleden opgericht door Henk Bemboom. Inmiddels staat het teboek als attractie- & vakantiepark Slagharen. Als winkelier in huishoudelijk artikelen begon Bemboom in 1958 met een rondreizende “Shetland Show”. Met pony’s en wagentjes trok hij door het hele land. Niet als kermisattractie maar om winkelweken van middenstanders aantrekkelijk te maken. Klanten mochten met de pony in een wagentje een ritje maken om de kerk.
In 1963 zette Bemboom op stuk weiland een paar houten huisjes neer. Als speciale attractie kregen de vakantiegangers er een pony bij. Deze formule sloeg enorm aan en was jaarlijks goed voor duizenden toeristen die naar Slagharen kwamen. Het was de start van Ponypark Slagharen.
Bemboom Op het park in Slagharen noemde het personeel de leden van het gezin van de oprichter bij de voornaam. Op het park zaten eerder ook Bemboom Emmen (Verkoophuis) en Bemboom Ommen (horeca). Met het laatste werden Willem- en Rudy Bemboom bedoeld. Ommen was ook de woonplaats van de broer van Henk en tevens maker van de bordjes voor Slagharen: Hendricus J.G. Bemboom.
In 2012 werd het attractiepark in Slagharen overgenomen door Parques Reunidos, een Spaanse multinational en exploitant van meerdere attractieparken. Sinds dien is de familie Bemboom niet meer bij het park betrokken. In 2014 overleed Henk Bemboom op 93-jarige leeftijd.
In 2017 vertrokken de laatste pony’s uit het park om te mogen genieten van hun oude dag in PonyparkCity, op vijf kilometer afstand van het pretpark in Slagharen. Henk Bemboom nam dat vakantiepark in 1976 in gebruik met vakantiehuisjes, die identiek waren aan die in Slagharen. Zijn zoon Gerard zwaait al tientallen jaren de scepter in dat park.
Zie voor het verhaal over de pony’s van Hendricus J. G. Bemboom uit Ommen de volgende link:
Hoe werd er door de kranten over Ommen geschreven toen in 1948 het 700 jaar bestaan van de stad werd gevierd. Dit is deel 1 van een serie.
1948. Ommen 700 jaar stad. Historische optocht. Bats Gerrits op een vélocipède.
Hoewel het Overijsselse stadje Ommen, dat begin dezer maand zijn zevende eeuwfeest vierde, in ’t geheel geen bijzondere betekenis heeft, zal menigeen zich op het horen van die plaatsnaam iets herinneren met betrekking tot Ommen. Sinds het moment waarop bisschop Otto van Utrecht aan Ommen stadsrechten verleende, is er heel wat gebeurd in en vooral ook rondom deze plaats.
Ommen als vakantieplek
Talrijke jongeren zullen met tederheid terugdenken aan Ommen als de plek, waar zij vele gelukkige uren van hun vakantie hebben doorgebracht. Hier immers kamperen er jaarlijks duizenden! Hier is het ook, dat de vrijzinnig-christelijke jeugd haar massale pinksterconferenties pleegt te houden, welke voor de deelnemers onvergetelijk zijn.
Maar de plaatsnaam Ommen, die een zo lieflijk in de oren klinkt, herinnert de ander juist aan het oord der verschrikkingen, dat Ommen in oorlogstijd voor verscheidene Nederlanders was: de plaats van het vreselijke concentratiekamp. Bij ouderen kan de naam Ommen heel andere gedachten geven: in onze parlementaire geschiedenis kreeg het stadje enig gerucht, toen dr. A. Kuyper in het jaar 1908 door het district Ommen weer in de Tweede Kamer werd gebracht. Weer anderen weten zich te herinneren, dat nabij het stadje aan de Vecht voor de oorlog de zogenaamde sterkampen van Krishnamurti werden gehouden. En tenslotte kan men bij het noemen van de plaatsnaam Ommen aan de Ommerschans denken.
Klein en kerks
Maar wanneer u heden te Ommen uit het Marienbergse treintje stapt en de lommerrijke laan naar het stadje doorwandelt, ziet u van alle genoemde zaken niets. Dan dient Ommen zich nog niet aan als ideaal kampeer Oord, evenmin als de gemeente van het concentratiekamp, ook niet als centrum van politieke activiteit en helemaal niet als plaats van samenkomst voor een theosofische secte. En wat de Ommersehans betreft: daarvan merkt u niets want deze ligt anderhalf uur gaans ten Noorden van de stad, namelijk bij Balkbrug aan het kanaal de Dedemsvaart.
Neen, het Ommen, dat u vanuit de stationslaan aanschouwt, „doet zich heerlijk open” als een oud stadje. De aanwezigheid van de Overijsselse Vecht versterkt het stedelijk karakter. Pas over dit water begint het centrum; u komt na de brug al direct voor het stadhuis te staan, een deftig bouwwerk in de hoofdstraat, waaromheen die prettige sfeer vaneen oud stedeke hangt. lets verderop ziet u dan de hervormde kerk, een bepleisterde gevel, waarvan de toren dit gemeen heeft met veel schilderijen, dat je hem beter van verre dan dichtbij kunt zien. Aan zijn voet valt de houtsch namaak zo op. Nu ja, dan bent u aan het eind van uw Ommen’s latijn en verlaat u het stadje weer zowat. Aldus verging het mij tenminste.
Ik wandelde terug en bekeek nogmaals de hervormde kerk. Een actieve stedeling wist mij van het bedehuis zelf weinig te vertellen; wel verzekerde hij mij, dat de Ommer predikant een trouw Kohlbruggiaan is, ongetwijfeld een nuttige zaak. Dr. H. F. Kohlbrugge, bekend uit de periode van voor de afscheiding van 1834, verdient wel navolging. Overigens bestaat in Ommen alle gelegenheid, om zijn geloof te belijden. Ik zag een nieuwe gereformeerde kerk uit de serie waarvan men er dertien in een dozijn heeft, een fijnzinnig rooms kerkje, gewijd aan de heilige Brigitta en een synagoge met pseudo-oudhollandse gevel, nu natuurlijk niet meer als bedehuis in gebruik, want de weggevoerde Ommer joden hebben geen van allen de Duitse terreur overleefd.
Rustig leeft Ommen verder
Hiermede hebt u het stadje Ommen dan gehad. Wat landbouw, wat veeteelt, wat nijverheid. Er omheen in het oude Ambt-Ommen, liggen een paar dorpen die op het stadje georiënteerd zijn. In dat ambt was eertijds de veenderij van gewicht.
Rustig leeft Ommen verder. Een week lang heeft men er feest gevierd, bij welke gelegenheid gebleken is, dat het plaatsje zich prachtig leent voor ruiterconcoursen. De rijvereniging „De Heideruiters” nam het initiatief tot het beleggen van een landelijk concours, waaraan ruiters uit alle streken hebben deelgenomen. Ik hoorde veel lof over deze gebeurtenis, die ook uniek was, doordat allerlei ruiterorganisatie bijeenkwamen, welke tevoren nergens samenwerkten.
Nog 700 jaar
Het rustige Ommen haalt met gemak ’n tweede periode van zevenhonderd jaar, wanneer het voortleeft op de manier van vandaag. Toch is het hier heus niet altijd rustig geweest. Dat houdt verband met de Ommerschans, een vesting, die in het begin van de zeventiende eeuw halverwege Ommen en Avereest werd aangelegd. Die schans moest de mensen in deze streek beveiligen maar voor zover het Ommen aangaat heeft men er weinig genoegen van beleefd. De bezettende macht werd grotendeels te Ommen ingekwartierd. Toen ’s landsregering na een eeuw de schans ophief, kon Ommen het terrein wat eigendom van de stad was, niet eens inpalmen. Maarde Ommenaren „namen” dit niet en gingen onder aanvoering van de burgemeester naar de schans om deze te bezetten.
Ommerschans
In de patriottentijd hebben er schermutselingen plaats gevonden en in 1819 kreeg de schans een nieuwe bestemming. De maatschappij van weldadigheid vestigde er ’n bedelaarskolonie. Jacob van Lennep gééft in het dagboek van zijn voetreis in 1823 een vrij uitvoerige beschrijving van het leven in de kolonie. Van schansen en kampen (van verschillende aard) weet Ommen dus wel mee te praten. Moge het stadje ook in de komende eeuwen nog heel wat mensen naar zich toetrekken. Echter uitsluitend om er in vrijheid van de heerlijke natuur rondom de plaats te kunnen genieten!
In deel 2 meer over Ommen 1948 en 700 jaar feest.
Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl
Een stad met stadsrechten kan niet zonder een stadswapen en vlag.
Het stadswapen van de gemeente Ommen toont de heilige Brigida, patrones van Ierland.
Ommen heeft ze dan ook allebei: wapen en vlag. Het stadswapen toont de heilige Brigida, patrones van Ierland. De officiële gemeentevlag bestaat uit een wit en geel vlak welke gescheiden worden door een schuine blauwe balk en is sinds 1956 in gebruik.
Heilige Brigida van Kildare
De beeltenis van het gemeentewapen is een vrouwelijke heilige – de heilige Brigida van Kildare, patrones van Ierland – houdende in de rechterhand een palmtak, alles van zilver, vergezeld rechts van een omgewende leeuw en links van een adelaar waarboven een achtpuntige ster, alles van goud. Het schild gedekt met een gouden kroon van 3 bladeren en 2 paarlen. De achtergrond op het schild is blauw van kleur, de heilige Brigida van Kildare is afgebeeld in het zilver en de leeuw, kijkend naar de heilige, de adelaar en de ster zijn van goud.
Bisschoppelijk stadszegel
Ommen heeft in de loop van de tijd meerdere ontwerpen gekend van het stadswapen. Het eerste was vrijwel identiek aan het oudste stadszegel van de Stad Ommen. De voorstelling een heilige figuur (vrouw met palmtak), klaarblijkelijk voorstellende de Patrones van de kerk in Ommen, en daarnaast enerzijds een omgewende leeuw, anderzijds een arend, waarboven een achtpuntige ster.
Eiertikken is een Ommer folklore die altijd op Paasmaandagmorgen wordt gehouden. De locatie is de Markt rondom het Vechtpodium. Iedereen die zin heeft om vrolijk een eitje te tikken tegen elkaar komt naar deze jaarlijkse paastraditie. Niet echt om van je medespeler te winnen, maar veel meer om elkaar weer terug te zien op dit voor Ommen traditioneel paasgebeuren.
1958. Eiertikken bij het gemeentehuis. V.l.n.r. Herman Horsman, Henk Martens, Hannie Horsman (met haarstrik), Albert Horsman en Albertha Horsman. Op de achtergrond de bakkerij van Sonnenberg-Harmsen met automatiek en aan de muur de snoep- kauwgumballenautomaten. Zie voor meer afbeeldingen het album “Eiertikken“.
Op de Markt
Het pleintje op de Markt bij het Vechtpodium is goed voor “ouderwetse” gezelligheid. Honderden (oud) Ommenaren en toeristen duelleren met elkaar met in hun knuisten een ei. Scherp op scherp, stomp tegen stomp gaat het dan met de bedoeling om het ei zo lang mogelijk heel te houden.
Voor jong en oud
Het is de Ommer familie Martens die samen met de historische vereniging Gemienschop van Oll Ommer dit jaarlijkse volksvermaak overeind weet te houden. Ze posteren zich dan op het marktplein met de tot de rand toe gevulde kisten met gekookte eieren. Het eiertikken is een mooi evenement voor jong en oud.
Ommen ligt aan de Vecht, in de streek Salland of specifieker het Vechtdal.
1939. Prins Bernhard (midden) op bezoek in Ommen bij het Buitencentrum van de Ned. Padvindersvereniging. Naast de prins met zilveren spelsel Ph. D. Baron van Pallandt van Eerde; geheel rechts burgemeester C.E.W. Nering Bögel.
De plaats Ommen wordt al rond het jaar 1100 genoemd als doorwaadbare plaats langs de Vecht. In 1248 kreeg Ommen stadsrechten.
Vreemdelingen
De natuurlijke rijkdom van het stadje aan de Vecht werd al heel vroeg ontdekt door vakantiegangers, toen nog aangeduid als ‘vreemdelingen’. Het begon met de nationale padvinderij en de Sterkampen, die beiden Ommen als basis hadden. Zij zorgden ervoor dat jaarlijks horden mensen naar Ommen kwamen. De in 1903 geopende spoorlijn heeft daar ook een hele positieve bijdrage aan geleverd.
Ballonnen, tulpen, oude fietsen, koffie, gebak en bovenal blije gezichten. Eindelijk heeft het Historisch Rijwielmuseum Ommen een eigen museum om haar bijzondere collectie van antieke fietsen te laten zien aan een groot publiek. Daarom dat wethouder Alice van den Nieuwboer was uitgenodigd om de officiële opening te verrichten. Zij deed dat in aanwezigheid van museumvrijwilligers, sponsors en andere belangstellenden.
Vijf jaar
Vooraf dook museumvoorzitter Gerrit Voort nog even in de vijfjarige geschiedenis van het museum. Begonnen in 2017 in de Brugstraat. Eerst halverwege de straat en later in de oude Hema-locatie. Telkens goed voor duizenden bezoekers.
Toen een particuliere geldschieter zich aanbood, hakte het museumbestuur de knoop door om een eigen (winkel)pand aan te kopen in het centrum van Ommen. Dat er nog wensen zijn stak Voort niet onder stoelen of banken. Daarbij gaat het met name om het verfraaien van de voorgevel van het aangekochte pand.
De strategische ligging van Ommen ten opzichte van de Vecht en de Regge zal ongetwijfeld de doorslaggevende stem van de bisschop Otto III zijn geweest om in 1248 Ommen stadsrechten te verlenen. Dit is deel 10 van een vervolgserie.
1900. Met een baggermolen wordt met zand uit de Vecht de oude haven gedempt. Op de achtergrond molen Den Oord.
Hanzestad zonder handel
Dankzij de bevaarbaarheid van de rivier de Vecht is Ommen ooit tot Hanzestad bevorderd. Moeilijk te begrijpen omdat je anno 2023 in Ommen geen sporen terug ziet uit die periode. Geen oude haven, geen koopmanshuizen of pakhuizen met trapgeveltjes. Ook de Ommer geschiedenis verhaalt weinig over de Hanze-tijd. Behalve landbouwproducten of wol was er in Ommen geen handel dat over water vervoerd moest worden. Aan de Vecht zijn dan ook geen opslagmogelijkheden of pakhuizen uit de Hanze periode terug te vinden. Waarom was Ommen als stad zonder handel dan wel lid van het Hanzeverbond?
De Vecht
Het lidmaatschap van de Hanze had de stad uitsluitend te danken aan haar strategische ligging aan de Vecht, indertijd een belangrijk vaarwater voor transport van bijvoorbeeld Bentheimer zandsteen uit het Duitse achterland. Zo is het paleis op de Dam in Amsterdam steen voor steen langs Ommen gevaren. Ook werd Silezisch linnen en Westfaals katoen over de Vecht vervoerd richting Zuiderzee naar het koopgrage Westen of naar steden als Zwolle, Kampen en Hasselt om overgeladen te worden op koggeschepen, die de waren verder vervoerden. Daarbij moet overigens wel worden opgemerkt dat de kronkelde Vecht niet vlot bevaarbaar was. Een retourvaart Ommen-Zwolle duurde zes dagen.
Haven van Ommen
Zoals gezegd had Ommen gedurende de Hanze periode geen echte haven. Een gedeelte van een oude Vechtarm deed dienst als haventje: Borggraven. Zo genoemd omdat bij onstuimig weer de scheepjes daar tijdelijk “geborgen” konden worden. De Borggraven was tevens de thuishaven voor de Ommer Vechtbevaarders. De tegenwoordige straatnaam “Burggraven” herinnert nog aan de dagen van weleer. De Burggraven heeft ook gediend tot een deel van de stadsgracht.
Ommen telde in het verleden veel bakkers. De bakkers verkochten behalve brood, koek en banket ook kruidenierswaren in hun winkel.
1909. Brood-Koek-Banket winkel C. Verheijen aan de Bouwstraat 3 in Ommen. V.l.n.r. onbekend winkelmeisje, Wilhelmina Ketels, Cornelius Verheijen, hondje, Johanna van den Berg en Hendrikus Gerhardus Verheijen. Verderop het koetshuis van hotel Het Zwarte Paard en winkelpand van bakker Geert Wicherson. Zie voor meer afbeeldingen het album: “Bouwstraat 3 (Bakkerij Verheijen | Jutten)“
De jonge H.G. Verheijen was de eerste bakker in Ommen van katholieke huize. Een uitdagende onderneming, vooral ook omdat Ommenaren gewend waren hun boodschappen te doen bij lidmaten van hun eigen kerk. De hervormden en gereformeerden waren vroeger in Ommen ruim in de meerderheid.
Van kleermaker naar bakker
In 1850 bewoont het echtpaar Cornelus Verheijen en Helena Fikkert het pand Bouwstraat 3 in Ommen. Hij is dan kleermaker. In 1862 krijgt Verheijen een vergunning voor het oprichten van een bakkerij. Deze komt in wat later de Karnemelkstraat wordt genoemd en bedoeld met name voor de dan 20-jarige zoon Hendrikus Gerhardus Verheijen, geboren op 13 oktober 1842. Deze trouwt op 9 mei 1867 met Johanna van den Berg. Het pand aan de Bouwstraat, ook aangeduid als gelegen nabij de Schapenmarkt (nu Vrijthof) was voordien een herberg, winkel en bakkerij.
OudOmmen.nl 