Nieuwsgierig naar de geschiedenis van kamp Laarbrug maakte ik een tripje naar Vilsteren, waar Landgoedcentrum Erve Borrink van 2 mei tot en met 26 september 2014 in het teken stond van de historie van Laarbrug.

Tweede op rij soldaat Marinus Woertink in Indië

Oom Marinus
De officiële opening van de bijzondere tentoonstelling ging gepaard met dans en muziek en enkele toespraken. Op het moment dat ik de deel van de voormalige boerderij binnenstapte, kwam ik in de expositie ‘oog in oog’ te staan met een oom van mij: oom Marinus Woertink, geboren op 25 juni 1926. Op foto weliswaar – tweede op rij – als 21-jarige soldaat, samen met andere Nederlandse soldaten in het toenmalige Nederlands Indië. Er is geen melding van namen van de geportretteerde militairen gemaakt, maar ik herkende mijn oom in één oogopslag. Het was bekend dat hij vroeger ‘gediend’ heeft in Indië. Een foto van hem als soldaat bevindt zich ook in ons familiearchief, maar niet deze foto. Het blijkt dat het gaat om een foto uit een herinneringsboek over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1949) en de geschiedenis van het militaire korps ‘5e Bataljon 5e Regiment Infanterie’.

Indië
In de jaren 1946 tot en met 1949 werden tienduizenden dienstplichtige Nederlandse soldaten (en vrijwilligers) naar ‘Indië’ – het huidige Indonesië – gestuurd om daar ‘orde en vrede’ te brengen. Ruim zesduizend mannen zijn helaas nooit van hun missie teruggekomen. Zij sneuvelden, verongelukten of overleden aan ziektes. Jammer genoeg kunnen we oom Marinus de foto niet meer laten zien: hij overleed op 29 september 2001 in Canada. Daar was hij in 1952 naar toe vertrokken om met zijn vrouw Aly Koster en de drie kinderen een gelukkig bestaan op te bouwen als aannemer. Diverse malen kwam hij en zijn gezin naar zijn geboorteplaats Ommen. Verhalen over zijn dienstperiode in Nederlands Indië heb ik nooit van hem mogen vernemen. Daarom maakt deze tentoonstelling het voor mij tot een bijzondere tentoonstelling.

KNIL
Op de expo ontbreekt evenmin informatie over de KNIL (Koninklijk Nederlands-Indisch Leger). Het gaat vooral over de Zuidoost Molukkers. Deze bevolkingsgroep heeft op Laarbrug ‘gebivakkeerd’ tussen 1951 en 1966. Zij hadden als militairen voor de KNIL gediend en kwamen naar Nederland omdat hun verblijf op de Zuidoost Molukken niet mogelijk was.

De Zuidoost Molukkers werden opgevangen onder andere in Ommen, in het opvangkamp Laarbrug, later woonoord Laarbrug genoemd. Dit kamp bestond uit houten, tochtige en vochtige barakken. Een jaar later werd ook nog een groep Molukkers in het afgelegen barakkenkamp op landgoed Eerde ondergebracht. Barakkenkamp Laarbrug is momenteel omgetoverd tot een camping.

Zuidoost Molukse bevolkingsgroep
Deze camping met ook de naam Laarbrug ademt nog gedeeltelijk de sfeer van het opvangkamp van weleer. De basalten toegangsweg, de voormalige beheerderswoning annex kraamkliniek, het toiletgebouw, het waslokaaltje en enkele woonbarakken herinneren nog aan de tijd dat op deze locatie Zudoost-Molukken uit het verre Indië gehuisvest waren. Als dankbaarheid voor de eigen ouders die alles in het werk stelden om te overleven, maar ook voor de goede contacten met Ommen werd op 29 september 2012 een herdenkingsmonument bij de ingang van camping Laarbrug onthult. Initiatiefnemers waren de kinderen van ouders van de Zuidoost Molukse bevolkingsgroep afkomstig van de eilanden Kei, Tanimbar en Kiasr (Dobo). Zij zijn op kamp Laarbrug geboren en/of opgegroeid. Het monument bestaat uit een oude meerpaal waar meer dan zestig jaar geleden de boten uit de Zuidoost Molukken afmeerden. Daarop een spiegel die de oceaan weergeeft en een nautische voorstelling in de vorm van een marmeren schelp.

De expositie en bijhorende activiteiten werden georganiseerd door de eigenares van Camping Laarbrug, enkele voormalige bewoners uit de Molukken, enkele vrijwilligers en Landgoed Vilsteren.

– Officiële opening met dans, muziek…
– … en toespraken
– Een sarong tentoongesteld
– Een impressie van de expositie

Meer over Laarbrug: Tentoonstelling “Laarbrug” een geschiedenis in beeld
Meer over de familie Woertink: Gerrit Hendrik Woertink (1880-1956) – een eeuwenoude Ommer familienaam

Tekst: Harry Woertink – 30 juni 2014 (Update 14 augustus 2024)