Ommen heeft weer een Vechtzomp.

Voorblad De Darde Klokke nummer 207, uitgave mei 2023.

In de nieuwste uitgave van het Ommer historisch tijdschrift De Darde Klokke (207) doen nazaten van Vechtzompschippers bijzonderheden over dit scheepje uit de doeken. Ze concluderen dat vroeger het zompvaren een hard bestaan was. Vaak ook onder de meest primitieve omstandigheden. Vechtzompen voerden van de 15e tot begin 20ste eeuw over de Vecht voeren tussen Hanzestad Zwolle en de Grafschaft Bentheim in Duitsland.

Hard bestaan

Ook al waren er soms vrouw en kinderen mee, van een normaal gezinsleven was geen sprake. Er werd gewerkt van zonsop- tot zonsondergang en na een lange dag trekken, duwen, bomen en graven was er slechts behoefte aan eten en slapen. Romantische ideeën over gezellig met z’n allen rond de kachel of het kampvuur zitten, een ‘jonge-met-suiker erbij, schippersliedjes zingend bij de accordeon: vergeet het. Zompvaren was een hard bestaan onder primitieve omstandigheden!

Behelpen

Van de woonomstandigheden aan boord van een zomp moeten we ons niet al te veel voorstellen. Er was geen roef, zelfs geen dek over het laadruim, hoogstens een klein vooronder. Bedden of kooien waren er niet, een slaapplek werd geïmproviseerd met bijvoorbeeld een zeil, jute zakken, een dikke jas. Of er aan boord ruimte was voor een kooktoestel, een kacheltje of zo is niet duidelijk. Er werd dan ook niet ‘gewoond’ op de zomp, het was vooral een ‘ding’ waarmee lading werd vervoerd, en voor de mensen aan boord was het echt behelpen.

Dammetjes leggen

Zompen waren aan beide zijden voorzien van losse zijboorden, een soort opzetplanken die, al naar behoefte, ook werden gebruikt als loopplank bij het laden en lossen, als tussenschot tussen verschillende soorten lading, en natuurlijk bij het opwerpen van een dammetje om de waterstand tijdelijk te verhogen en zodoende op een flinke golf als het ware over een ondiepte te spoelen. Tenminste, als het stroomafwaarts ging. Bij het naar boven varen moest het dammetje juist achter het schip worden gelegd.

Smokkelen

Met zulke vaaromstandigheden en zo’n bochtige rivier kon er van ‘lekker opschieten’ natuurlijk nauwelijks sprake zijn. Er werd alleen bij daglicht gevaren. In één dagreis stroomopwaarts legde men bijv. de afstand van Ommen (Burggraven) tot Hoogengraven af, ongeveer waar nu restaurant ‘De Bootsman’ is. Een paard kon daar eventueel op stal, de bemanning in het stro. Met wat geluk bereikte je de volgende dag ‘De Roos’ in Beerze, en de derde dag Heemse/Gramsbergen. Daar was indertijd ook de grens met Duitsland, en dus ook de ‘Commiezenpost’ (douane). De zompen voeren ook Duitsland in, tot aan Nordhorn. Heen bijv. met specerijen als lading, terug misschien met Bentheimer zandsteen. Bij de grens werd onvermijdelijk ook gesmokkeld. Foezel (sterke drank) en spek waren populaire smokkelwaar, de zijden spek werden onder water tegen de bodem gespijkerd en zo de grens overgebracht.

De schone vrouw van Varsen

Verder in de nieuwe uitgave van de Darde Klokke een legende over de schone vrouw van Varsen, een levensverhaal van een boer uit Eerde en wordt uitgebreid aandacht besteed aan de opvoering van sprookjes in de Ommer openluchttheaters: vroeger een groot publiekstrekker nu geschiedenis. Ook het pas verschenen boek “Het vergeten kamp Erika” krijgt aandacht in de nieuwste uitgave van De Darde Klokke.

Abonnees van de kwartaaluitgave van De Darde Klokke krijgen het tijdschrift thuis toegestuurd. Losse nummers van De Darde Klokke zijn te koop bij Read Shop aan de Kruisstraat 3 in Ommen.

Bron: De Darde Klokke