De Open Monumentendag op zaterdag 11 september 2021 is dit keer in verkleinde vorm.

Er is een prachtige 24 kilometer lange fietsroute uitgezet door Varsen en Oudleusen met een tweetal stops onderweg: Landgoed Den Woesten Heide aan de Oude Woestendijk 1 en Erve Vechtdal Larinkmars 4/5.

Verder kan bij molen De Lelie een kijkje genomen worden in de Scheepstimmerwerf waar de laatste hand gelegd wordt aan de bouw van de Ommer Vechtzomp.

Bij Landgoed Den Woesten Heide kunt u even afstappen om het erf te bekijken en het landbouwmuseum. Houdt u 1,5 meter afstand van elkaar.

Bij de start kreeg u behalve een routebeschrijving ook een waardebon mee voor een verfrissing onderweg. Deze kunt u voor een gratis fris inleveren bij Erve Vechtdal Koesafari aan de Larinkmars 4 en 5. Daarnaast kunnen de deelnemers meedoen aan een wedstrijdpuzzel door onderweg enkele vragen te beantwoorden. Levert u het quizformulier na afloop weer in bij de stand van de Stichting Open Monumentendag Ommen dan maakt u kans op een echte Koesafari.

Met Middeleeuwse muziek van het duo “Ontfanck Gheselle” wordt u muzikaal uitgezwaaid of binnengehaald. Ook een gezelschap op oude historische fietsen en gestoken in klederdracht van het historisch rijwielmuseum uit Ommen zijn deelnemers aan de fietsroute. Verder is een mutsenmaker aanwezig en een maker van midwinterhoorn.

Omdat het op 11 september ook Overijsselse Molendag is draaien bij voldoende wind alle Ommer korenmolens.

Jubileum

Routebeschrijving OMD 11-9-21

1).Molen De Lelie is de enige molen in Ommen die gerund wordt door een professionele molenaar in de persoon van Anton Wolters. De Lelie is een achtkantige stellingmolen en gebouwd in 1846. Twee wieken zijn voorzien van zogeheten fokwieken, die in plaats zijn gekomen van de oudhollandse voorzomen. Hierdoor kan veel efficiënter gemalen worden mede omdat er ook remkleppen op gemaakt zijn, zodat met te veel omwentelingen de kleppen zorgen voor een gelijkmatig toerental. Eigenaar van de molen is de gemeente Ommen.

2).Tegenover de molen wordt in de scheepstimmerwerf door vrijwilligers gebouwd aan een replica van de Vechtzomp. Dit soort zompen voerden van de 17e eeuw tot ongeveer 1920 als vrachtschip over de Vecht. Als het schip helemaal klaar is wordt het gebruikt voor rondvaarten en recreatie. De bedoeling is om in de eerste helft van 2023 de “Hanzestad Ommen” feestelijk te water te kunnen laten.

3).Wim en Janny van der Heide zijn eigenaar van het 127 hectare grote landgoed aan de Oude Woestendijk 1 in Varsen. Ze hebben het oude boerderijtje op de Vlierbelten afgebroken om de bouw van een nieuwe woonboerderij mogelijk te maken. De benaming “Landgoed Den Woesten Heide” kreeg het eind 2016 toen de nieuwe boerderij van de familie Van der Heide kon worden bewoond. Om bezoekers rond te leiden is de deel van de boerderij ingericht als ontvangstruimte. Ook is een kleinschalig landbouwmuseum op het landgoed gevestigd. De Oude Woestendijk doorklieft voor een deel het landgoed van de Hessenweg West tot aan de Dwarsdijk. Het Landgoed Den Woesten Heide wil bezoekers kennis laten maken met natuur, landschap, moderne landbouw, cultureel erfgoed en de beleving ervan. Ook kan er een natuurhuisje worden gehuurd en op aanvraag worden excursies en rondleidingen gegeven.

4).Hessenweg. Om handelswaar in een z’n korte mogelijke tijd te kunnen vervoeren werd vroeger gebruik gemaakt van zogeheten hessenrijders. Vol beladen wagens getrokken door paarden met als eindbestemming Zwolle of via de Achterhoek over de Veluwe naar Amersfoort, Utrecht of Amsterdam. De Hessenweg is dus een eeuwenoude handelsroute, die zijn naam heeft te danken aan de kooplieden uit de Duitse graafschap Hessen. Hessenwegen behoren tot de oudste wegen in Oost-Nederland en waren van groot belang. Alle Hessenwegen liepen op ruime afstand langs de dorpen en steden. Een belangrijke reden hiervoor was dat de Hessenwagens een veel bredere spoorbreedte hadden dan de gangbare wagens en karren in Nederland. De afwijkende wagens zouden het karrenspoor van de gewone zandwegen stuk rijden. Aan de westkant van Ommen werd de weg verbonden met de Varsenerdijk. Daarna vervolgde de route ten noorden van de Wildbaan richting Dalfsen. In Oudleusen had je dan herberg De Landskroon. Op het wapen van de herberg stonden drie flessen geschilderd, gedekt met een kroon. De huidige weg “Om de Landskroon” herinnert nog aan de oude herberg.

5).In de Ommer buurtschap Varsen stond vroeger de havezate de Arendshorst. De havezate is in 1836 afgebroken. Op de plek van de vroegere havezate staat nu een nieuwgebouwde schuurwoning, bekend als Arendhorsterweg 2.

Alleen een kampeerboerderij en een vakantieresort herinneren nog aan de naam van het historische landgoed. De gracht die rondom de vroegere havezate heeft gelopen is nog wel zichtbaar in het landschap. De oude binnengracht is verdwenen. Twee tot het landgoed behorende boerderijen staan er nog. Dat zijn “erve Hogenkamp”, nu kampeerboerderij de Arendshorst aan de Arendhorsterweg 1 en “erve Dortmansvoorde”, het latere “Het Zwarte Paard”, nu Varsenerdijk 12, eerder ook bekend als herberg “Het Zwarte Paard, gelegen aan de oude Hessenweg.

6).Varsen heeft met Erve Vechtdal Koesafari sinds 1 juli 2020 er een toeristisch trekpleister bij. Het is een onderneming van Simone Koggel en haar zoon Rik Jansen aan de Larinkmars 4 en 5. Eerder waren zij actief in Arriën maar verhuisden met de zestig koeien naar Varsen. De Koesafari is in handen van Simone. Zij gaat rijdend met een de oude trekker met erachter gekoppeld een wagen met zitplaatsen op zoek naar de kudde Roodbruine Vechtdal runderen die ergers op het ruim zes hectare grote natuurgebied aan de Vecht bevinden.

De boerderij is gelegen op een rivierduin, daar waar de rivieren de Vecht en de Regge bij elkaar komen. Van oudsher was er op deze plek een schipperslogement gevestigd voor de schippers op de beide rivieren. Daar waar ooit de boerderij heeft gestaan bij de 150 jaar oude eikenboom is een nieuwe woning verrezen. Meest opvallend op het erf is The Roundhouse, een stal voor het dierenwelzijn van de koeien. Het is niet alleen een stal, maar ook een elf meter hoog uitzichtpunt.

7).Het pontje over de Vecht is sinds eind augustus van dit jaar in gebruik en sluit aan op de Vilsterseweg.

Fietsroute

Tekst en foto: Harry Woertink