OMMEN – In de Hervormde Kerk in Ommen wordt maandag 17 juli een orgelconcert gegeven door de bekende organist Sander van Marion. Het thema van het orgelconcert is “Zonnige Orgelklanken”.

Scheuer-orgel van de Hervormde kerk in Ommen.
Foto: Fotoarchief Gemeente Ommen

Zo speelt hij werken van componisten uit verschillende landen van Europa: Zwitserland, Oostenrijk, Italië, Frankrijk, Spanje en Portugal. Meer dan zestig jaar speelt de in 1938 in Scheveningen geboren musicus, dirigent en componist Sander van Marion orgel. Na zijn opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag verwierf hij zich met zijn karakteristieke orgelspel, zijn improvisatietalent en zijn verrassende concerten als dirigent van vele koren een gevestigde naam zowel in het binnen- als in het buitenland. Voorgaande jaren waren er een zomer lang orgelconcerten in Ommen. Aan deze traditie is een einde gekomen. Door de afnemende belangstelling is er dit jaar dan ook maar een orgelconcert. Aanvang van het concert: 20.00 uur en de toegang is acht euro per persoon. Voor kinderen t/m 12 jaar is de toegang vrij. Iedereen is van harte welkom.

Scheuer-orgel
Het orgel in de Hervormde kerk dateert uit 1821 en is gebouwd door Johan Christoff Scheuer, orgelmaker in Coevorden met 16 registers, 972 pijpen, 1 klavier, 1 voetpedaal en drie blaasbalgen. Johan Christoff Scheuer (1776-1854) behoort tot de hoogtepunten van de negentiende-eeuwse orgelbouw in Overijssel. Gedurende een halve eeuw hebben Scheuer en zijn zonen kerken voorzien van orgels. In 1823 verhuisde Scheuer met zijn gezin naar Zwolle. De reden is de opdracht om een orgel te bouwen voor de Broerenkerk van Zwolle. Na het overlijden van vader Scheuer zetten zijn zonen de orgelmakerij korte tijd voort. Uiteindelijk zegden ze Nederland vaarwel en vertrokken ze naar Zuid-Afrika. Het Scheuer-orgel in Ommen onderging diverse restauraties en uitbreidingen. In 1850 werd het orgel schoongemaakt door de broers Jan Eise Scheuer en Georg Ernst August Scheuer. In 1856 werd de orgelkast afgebroken om het dak in de kerk te verlagen. Een jaar later, augustus 1857 werd het orgel herbouwd door dezelfde gebroeders Scheuer uit Zwolle.

De kerk heeft al vroeg een orgel bezeten, dat echter in verval geraakte en waarvan in 1719 het restant weggenomen en verkocht werd. Meer dan een eeuw heeft de kerk het dus zonder orgel moeten doen. In 1874 moest het orgel gerepareerd worden door de Zuthpense orgelmaker Poestkooke In 1907 werd het orgel door de firma Dekker uit Goes gemoderniseerd en in 1923 opnieuw. Het was voorheen versierd met twee bazuinblazende engelen, die bij de verbouwing in 1933 werden vernield. In 1946 was het de firma Sanders die het orgel moderniseerde. Het kreeg een elektrische luchtaandrijving, het klavier werd naar voren geplaatst en er kwam een tweede klavier. Een ingrijpende verbouwing vond plaats in 1968/1969 door orgelmakerij Van de Berg en Wendt uit Zwolle. Het orgel kreeg een rug-positief en de kast werd vergroot. In 1997 is het orgel gestemd door orgelmakerij Reil uit Heerde en daarbij is ook de Schalmey 4 van het pedaal vervangen door een Trompet 8. In 2015 heeft orgelmakerij Reil het orgel opnieuw flink onderhanden genomen met onder andere het schoonmaken van alle orgelpijpen. Het interieur van de kerk en de ramen kregen toen eveneens een grote opknapbeurt.

Bij de vernieuwing van de orgelpijpen in 1969 is een vorige inscriptie in de grootste orgelpijp gevonden die met solderen weer overgezet is in een nieuwe pijp. De tekst van de inscriptie luidt:

“Dit orgel is vervaardigd
door Johan Christoff Scheuer orgelmaker
te Koevorden en ingewijd door
ds. A.Verweij in september 1821
De commissie van het orgel bestond
uit de volgende leden:
ds. A. Verweij
J. Amama Chevallerau
W.A. van Laer
J. Kramer
Js Bosch
A.J. Chevallerau
H. de Vries
A. Warmelink
Schoongemaakt in de jaren 1850
door gebroeders Jan Eise Scheuer
Georg Ernst August Scheuer te Zwolle
Wegens vernieuwing der kerk in 1856 afgebroken
In augustus 1857 door gebroeders Scheuer
orgelmaker te Zwolle herbouwd”

Geschiedenis
De geschiedenis leert dat de predikant die het orgel mocht inwijden, ds. Abraham Verweij, in 1817 als predikant naar Ommen kwam om vervolgens in 1821 te worden beroepen door de kerk in Wijhe. De orgelcommissie van toen bestond onder meer uit J. Amama Chevallerau, in 1821 burgemeester van Ambt-Ommen en W.A. van Laer, burgemeester in 1821 van Stad-Ommen.

Bron: Harry Woertink – 3 juli 2017