Dit verhaal gaat over Jan Makkinga, geboren op 1 augustus 1913 en overleden op 5 maart 2005.
1963. Familiefoto van het gezin Jan Makkinga-Aaltje Tigelaar (midden zittend) met aanhang. Rechts van het echtpaar Makkinga de ouders van mevrouw Makkinga-Tigelaar.
Ommer gemeenschap
Jan Makkinga was de oudste uit het gezin Makkinga. Na zijn trouwen ging hij wonen met zijn gezin op de Hamsgoren in Ommen. Daar had Jan een handel in petroleum. Aan huis was een oliepomp en ook werden daar flessen butagas verkocht. Daarnaast zette hij zich in voor de Ommer gemeenschap met name door het verzamelen van al het oud papier, dat na afloop van de dinsdag-warenmarkt was achtergelaten. Ook bij tal van winkels, bedrijven en particulieren haalde hij oud papier op. Thuis, op de Hamsgoren, had hij een container, waarin het vergaarde oud papier werd opgeslagen.
55 jaar in de petroleum
Nog regelmatig komt men hem tegen de man van de petroleum: Jan Makkinga. Vorige maand is het precies 55 jaar geleden dat de toen 13-jarige Makkinga voor het eerst begon met het venten van petroleum. Het venten zelf is nu minder geworden, maar hij heeft nog wel enkele klanten waar hij elke week aan huis de petroleum levert. Per fiets met achterop twee kannen wordt dan keurig de gevraagde hoeveelheid bezorgd.
Vijf sterren
De klandizie is nog groot; velen weten de Essopomp te vinden aan de Hamsgoren. Daarnaast heeft Makkinga ook nog een depot van gas in flessen. “De vraag naar petroleum is mettertijd veel minder geworden dan vroeger”, vertelt Jan Makkinga. “In Ommen zelf en in Arriën was er al wel elektriciteit, maar in de buurtschappen niet. Voor de olielampen kwam het erop neer dat de olie goed was. Vroeger veranderde men nog weleens van merk. Zo ben ik een keer voor een klant overgegaan met de belofte dat er meer olie geleverd zou worden door de firma met de vijf sterren. Ik weer naar mijn kar en tot verwondering zag ik vijf sterren op het olievat staan. Was me nooit opgevallen. De vijf sterren hoorden bij het merk American Petroleum Company (APC). Later is hiervoor de merknaam Esso ontstaan”.
Altijd staat Makkinga klaar voor z’n klanten. Een bezoek op een middag leert ook dat er nog wel wat petroleum gebruikt wordt. Veel petroleumkannetjes van klanten die Makkinga bezoeken worden gevuld. Ook is er nog veel vraag naar butagas. De klanten die de olie thuis geleverd krijgen, hebben oliestook, waaronder enkele recreatiehuisjes in de Wolfskuil. “Vroeger maakte ik dan tegelijk wanneer de olie afgeleverd werd het poeptonnetje leeg”.
Aardgas
Toen Makkinga 55 jaar geleden begon met het venten, schommelde de prijs van een liter petroleum tussen de zevenenhalf en acht cent. Op dit moment kost een liter bijna tachtig cent. De top was voor enkele jaren terug f 1,37.
Wie dacht dat Makkinga zelf ook olie stookt heeft het mis. Hij stookt de kachel op aardgas. “Ik was bij één van de kinderen op bezoek geweest. Het vroor een graad of twintig. Toen ik thuiskwam was alles bevroren. De kachel kreeg ik niet meer aan. Toen heb ik besloten aardgas te nemen en de oliekachel de deur uit te doen.”
Kalender
Achter op een kalender noteert Makkinga de verkoopresultaten. Op rekening kopen kan ook, hoewel daar weinig gebruik van gemaakt wordt. “Ik kan de zaak wel van de hand doen, maar wat moet ik dan doen? Doe ’t altijd nog met veel plezier. En als ze me bellen, sta ik altijd klaar. Alleen ze moeten me niet jagen”, zegt de heer Makkinga, die al die jaren petroleum bezorgde met de handkar of – zoals jij dat nog doet – op fiets.
Dubbel betaald
“Sommigen hebben aan mij een dure petroleumventer, want als ze mij dan ook nog koffie, een borreltje of sigaar aanbieden is de olie dubbel betaald. Maar ze zeggen dan jij bent ons goud waard, omdat je het aan huis bezorgt”, lacht Makkinga.
Negen van de elf kinderen van het echtpaar Jan Makkinga en Aaltje Tigelaar.
Tekst: Harry Woertink – Foto’s: Heino Böhmer
OudOmmen.nl 