Een klein boerderijtje, een schaapskooi, hooiberg en een bakhuisje van de familie Borger in Witharen.

1987. Witharen. Schaapskooi van de gebroeders Borger.
Klik op deze link voor meer afbeeldingen van de boerderij van de gebroeders Borger in Witharen

Heideveld
Het stelde allemaal niet zoveel voor, maar er was voor de bewoners voldoende inkomen en er waren weinig zorgen. Het eten kwam van de eigen boerderij, de jacht en uit eigen tuin. Er werd sober geleefd door de familie Borger. Voor de schapen was het belangrijk om over een heideveld te beschikken. Niet alle woeste gronden in de omgeving waren ontgonnen, dus de schapen konden vanuit de schaapskooi zo de heide op met hun herder.

Schaapskudde
De eerste bewoners van het simpele boerderijtje waren Gerrit Borger en zijn vrouw Hilligje Snijder. Ze trouwden in 1875. Hun zoon kreeg ook de naam Gerrit. Deze trouwde in 1898 met Aaltje van Lenthe en kregen samen 5 kinderen: vier jongens en een meisje. De jongens bleven allemaal vrijgezel. Deze broers: Gerrit, Hendrik, Berend en Herman bleven hun hele leven wonen op de boerderij aan de Witharenweg 24 en hadden allemaal hun eigen taken. Ze bewerkten samen het land en hielden schapen. Met de schaapskudde werd over de heide getrokken.

Jacht
De sobere levensstijl van de gebroeders Borger is tot aan het einde doorgezet. De oudste, Gerrit, had na het overlijden van vader in 1945 de leiding. Hij was goed ontwikkeld, in militaire dienst geweest en had dan ook wat van de wereld gezien. Gerrit was jager met een jachtakte en zat nog in het bestuur van het Waterschap. Na het overlijden van Gerrit bleek broer Berend, die altijd wat stil op de achtergrond was, toch veel capaciteiten te hebben. Hij wilde graag moderner boeren en had ook belangstelling voor wat er in de wereld gebeurde, vooral de politiek. En toen ze een televisie in huis namen was er op een avond van de verkiezingen niemand welkom, want Berend wilde de uitslagen volgen, ook al was hij jarig. Hij nam ook de jacht over en had een jachtvergunning. Zo lang Berend meeging op jacht had hij het jachtgeweer in de hand, maar zoals later zou blijken, de laatste jaren met een geweer zonder patronen.

Schaapherder
Hendrik Borger was van jongsaf de schaapherder. Jarenlang trok hij met de schaapskudde er op uit. Hij zag veel in het heideveld, maar vertelde niet alles. Hij had de gewoonte om het voorjaar der bermen van de sloten af te branden. Dat liep niet altijd goed af. De brandweer moest eraan te pas komen om te blussen. Heidebrand veroorzaakt door een brandglas, concludeerde de brandweer. Hendrik overleed begin 1990. Herman, de jongste, was, wat we nu noemen, verstandelijk beperkt maar wist wel wanneer hij jarig was: met de roggebouw, 6 augustus dus. Van zijn moeder had hij een beetje koken geleerd. Rijstepap koken kon hij goed.

’Oale prut’
Met de tijd ging de toestand van de boerderij en schaapskooi hard achteruit. Toch heeft Berend nog tot juni 1990 hier alleen in zijn boerderijtje gewoond. Toen dat, ondanks alle hulp, niet meer kon, werd hij opgenomen in verzorgcentrum Clara Feyoena Heem in Hardenberg. Daar paste hij zich snel aan. Hij kreeg er elke dag z’n borreltje en als de fles bijna leeg was, kreeg buurman Wermink opdracht voor een nieuwe te zorgen. Kort voor zijn overlijden is hem verteld dat zijn boerderijtje met Louis van Vilsteren en Thea Dijkema nieuwe bewoners zou krijgen, maar niet zou worden afgebroken. Zijn reactie was: “Hei jong, die oale prut, wat wult ze d’r toch met”.

Bakhuisje
De boerderij bleek bij Thea en Louis in goede handen. Er is in de loop der jaren hard gewerkt met veel creativiteit en ondanks veel tegenslagen zijn ze toch steeds weer doorgegaan. De boerderij kwam af. Het bakhuisje, iets van de boerderij gelegen, dat vroeger werd gebruikt om de fornuispot te stoken werd ingericht met allerlei spulletjes van de Borgers. Het geeft een kijkje in het leven en werken van de vroegere bewoners, de gebroeders Borger. Met foto’s, oude gereedschappen, oud keukengerei en oude papieren maakt het museum de geschiedenis van de boerderij Witharenweg 24 zichtbaar. Ook de schaapscheerdersschaar en een pakje “proemtabak” keerden terug evenals het conservenblikje naast de kachel om het sap van de proemtabak in te spugen ontbreekt niet. De Borgers konden goed mikken. Het ging meestal goed. Niet altijd.

Dankzij Van Vilsteren/Dijkema werd de schaapskooi een creatieve werkplaats en het land rondom de boerderij omgetoverd in een beeldentuin. Eerder dit jaar ging de boerderij en verdere opstallen over in andere handen en kreeg een nieuwe naam: Bloemen en Beeldentuin Pluck.

Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl