Je kon erin trouwen, rouwen of als taxi gebruiken. Maar ook kon het gebruikt worden om de spuit van de brandweer er mee te vervoeren.

De auto voor deze motorbrandspuit deed in 1944 niet alleen dienst als brandweerauto, maar ook als rouwauto, ziekenauto en taxi.
Foto: OudOmmen
Zie ook “deel 1”, “deel 2” en voor meer foto’s het album “Brandweer”.

Dat allemaal kon met een en dezelfde auto. Wat waren ze trots op hun brandspuit met dieselmotor. De brandspuiten stonden opgesteld in het brandspuitenhuisje dat gebouwd was tegen de muur van de Hervormde kerk op het Kerkplein. Bij brand kwam de (taxi) auto van garage Hurink snel voorgereden om de brandspuit aan te koppelen op weg naar de brand. Was het brandspuitenhuisje eerst te vinden aan de noordkant van de kerk. In 1848 werd de zuidkant van de kerk naast de consistoriekamer als betere locatie geschikt geacht. Later toen het opnieuw verbouwd moest worden en ook het platte dak vervangen moest worden door een aflopend dak stak de kerk daar een stokje voor. Het licht zou worden weggenomen uit het onderste gedeelte van een raam. Daarom werd toen op dezelfde plaats een nieuw huisje gebouwd met de deuren naar het zuiden. Tegelijk werden een 20-tal emmers aangeschaft. Het brandspuitenhuisje heeft dienstgedaan tot 1961, toen werd het afgebroken.

Instructie bij blussen van brand
In 1900 is een nieuwe “Instructie bij het blussen van brand” vastgesteld met een opperbrandmeester, 6 brandmeesters en zoveel manschappen als nodig waren, 3 pijpgasten, één zakkendrager en een bode. De manschappen kwamen onder bevel van de brandmeesters te staan. Deze laatste was kenbaar aan een stok, ringsgewijze geverfd met de kleuren rood en wit en voorzien van een knop, waarop de letters van de spuit waartoe zij behoorden. De anderen hadden als onderscheidingsteken een leren, zwartgelakte klep met een koord om de hals gedragen, voorzien van de letter van de spuit. Op 16 mei 1913 breekt brand uit bij B.J. Grootenhuis aan de Brugstraat met als gevolg een grote vuurzee. Omdat de brandweer het niet alleen aan kan wordt hulp ingeroepen van de brandweer van Dalfsen. Als men de brand ‘meester’ is zijn vijf huizen in de as gelegd. De geleende spuit wordt door vrachtrijder Steen met twee paarden teruggebracht naar Dalfsen. Er volgt nog een rekening van de wagenmaker die de spaken van de vier wielen van de Dalfser brandspuit heeft moeten vernieuwen. De burgers die zich hadden ingezet bij deze bluswerkzaamheden worden beloond met 10 cent per uur en wachthouders in de nacht krijgen 15 cent per uur. Een bijkomstigheid was nog dat opperbrandmeester Peter Oldeman drie dagen na de brand nog steeds hees was van het commanderen. Aangezien Oldeman tijdens de brand moeilijkheden kreeg met de marchaussee, die hem zijn bevoegdheden op het terrein van de brand betwistten, kreeg Oldeman voortaan een pet met het wapen van Ommen als teken van rang en bij een volgende brand daar geen onduidelijkheden meer over konden ontstaan.

Lees verder Hoe in Ommen vroeger de brandweer geregeld was (3) →

OMMEN – Het Nationaal Tinnen Figuren Museum opent haar deuren weer op dinsdag 30 juni 2020 voor het publiek.

Opstelling van tinnen figuren bij de start van het Tinnen Figuren Museum in Ommen in 1985.
Foto: OudOmmen
Zie voor meer foto’s het album “Markt 1 – Nationaal Tinnen Figuren Museum”.

Het spreekt voor zich dat het museum er alles aan doet om iedereen een veilig en aangenaam bezoek aan te bieden. In lijn met de landelijke maatregelen om het coronavirus te bestrijden, is het museum alleen na een online reservering te bezoeken. De openingsuren zijn tijdelijk gewijzigd: dinsdag t/m zondag van 13.00 tot 17.00 uur. De bijzondere jubileumexpositie ‘Miniatuurschilders’ staat centraal. Op zaterdag 27 juni om 11.00 uur geeft wethouder Ko Scheele een speciaal accent aan de heropening, in het bijzijn van vrijwilligers en donateurs.

Jubileumexpositie ‘Miniatuurschilders’
Het museum bestaat dit jaar 35 jaar. De geplande opening van de jubileumexpositie Miniatuurschilders moest door de carona geannuleerd worden. Het museumbestuur is blij dat deze expositie alsnog getoond kan worden. De tentoonstelling zelf, met bijdragen van een keur aan internationale kunstenaars, is echt een feest. Een wel heel bijzondere bijdrage aan de jubileumexpositie is het vignet ‘de verjaardag van Groot Moghul Aurangzeb‘. Dieter Blanke, een begenadigd schilder en aarts verzamelaar met een collectie van 30.000 historische tinnen figuren, is de maker van dit vignet. Hij gebruikte figuren die worden uitgegeven door: Zinnstübel Gabriela Donner, Schliebener Weg 2, 04939 Lebusa, Duitsland.

Het bijzondere aan deze tinnen figurenserie is dat ze is gemaakt naar het voorbeeld van een zeer kostbare 132-delige serie miniatuur figuren uit 1708. En kostbaar is een understatement. Deze serie bestaat uit geëmailleerd zilveren en gouden miniatuur figuren, ingelegd met 4.909 diamanten, 160 robijnen, 164 smaragden, 1 saffier, 16 parels en 2 cameeën. In de loop der jaren raakten 391 stenen kwijt. Al deze figuren staan op een 1 m2 groot podium van goud en zilver. Lees verder Nationaal Tinnenfigurenmuseum Ommen weer open – 35 jaar bestaan met speciale jubileumexpositie →

Brand was vroeger een ramp. Een brandverzekering was er nog niet. De stad had brandwachten en brandputten.

Oefening van de brandweer op de Bleek bij Makkinga’s Molen in 1925.
Foto: OudOmmen
Zie ook “deel 1” en voor meer foto’s het album “Brandweer”.

In 1730 was voor het verkrijgen van het burgerrecht van de stad Ommen behalve een flinke som geld ook een leren brandemmer voor de brandweer een verplichte bijdrage. In 1841 had de stad Ommen de beschikking over 2 brandspuiten, 20 emmers, 160 brandhaken en 50 bijlen.

Brand, brand
Brand! Brand! klinkt het uit verschillende monden op woensdag 8 augustus 1822 als Ommenaren vuurtongen boven hun stadje zien en witte rookpluimen. Ook Egbert Brinkman ontdekt vanaf zijn land iets buiten de kom van Ommen dat het niet pluis is en keert snel te voet naar huis, achterna gekomen door zijn vrouw en kinderen. Dicht op de plek des onheils ziet Brinkman tot grote ontsteltenis dat zijn huis in lichterlaaie staat. En niet alleen van hem maar ook belendende percelen staan in vuur en vlam. De huizen branden als een fakkel. Vuurheren treden regelend op bij pogingen de brand te blussen. De slang van de brandspuit is op de naburige brandkolk aangesloten en inwoners staan rij in rij om telkens de met water gevulde leren emmers op de vuurhaard te gooien. Iedereen doet wat hij of zij kan. Uit de gevaar lopende huizen worden goederen weggesleept. Maar het mag allemaal niet baten. Totaal gaan 30 huizen en twee schuren in vlammen op.

In de krant
De krant van toen bericht het volgende over de grote brand in Ommen: “Ommen den 8 augustus 1822. Heden namiddag, omstreeks vier uren, ontstond alhier brand in de schuur van den arbeider Egbert Brinkman, welke dadelijk tot diens daaraan gelegene woning oversloeg en zoo geweldig toenam, dat, niettegenstaande alle aangebragte hulp, in minder dan één uur tijds dertig huizen en twee schuren eene prooi der vlammen werden. Eenenveertig gezinnen (circa één vijfde der bevolking dezer stad) zijn hierdoor van huisvesting en het grootste gedeelte hunner goederen beroofd en, meerendeels, in de diepste armoede gedompeld; waaruit zij alleen door krachtdadige hulp van menschenvrienden kunnen geholpen worden”.

De brand blijkt te zijn ontstaan in de schuur van Egbert Brinkman. Zijn kinderen van respectievelijk 8, 6 en 4 jaren hebben vermoedelijk vuur in de schuur gebracht toen zij – terwijl de moeder in de buurt van het huis aan het werk was – alleen thuis waren. Omstreeks drie uur ging mevrouw Brinkman met haar kinderen naar het veld om te helpen bij de roggeoogst. Onderwijl smeulde het vuur verder en omstreeks vier uur brak de brand uit die razendsnel om zich heen greep.

Lees verder Hoe in Ommen vroeger de brandweer geregeld was (2) →

De meeste huizen in Ommen waren vroeger van hout en voorzien van rieten- of strooien daken. Het gevaar voor brand was dan ook bijzonder groot.

1913 – Grote brand in de Brugstraat, waarbij huizen in de as werden gelegd.
Foto: OudOmmen
Zie voor meer foto’s het album “Brandweer”.

Het komt dan ook nog wel eens voor dat het stadje door brand wordt geteisterd. In 1517 kreeg Ommen ook met een grote brand te maken en werd bijna geheel in as gelegd. Er waren meerdere branden in de loop der tijd. Uit de Stadswillekeur blijkt dat een grote brand in 1624 Ommen bijna geheel verwoest. Om elf uur breekt brand uit en na een uur is Ommen in as verteerd vanaf de Heilige Geest (Gasthuis aan de tegenwoordig Gasthuisstraat) tot aan de Vecht. Niets blijft gespaard. Ook de kerk met het fraai gewelf en schoon interieur ontkomt niet aan de brand, zo meldt de Stadswillekeur.

Brandspuit
Om zich tegen branden te weren wordt door het Stadsbestuur eerst in 1743 besloten om een brandspuit aan te schaffen. Deze wordt geleverd door de koperslager Jan Steenbergen uit Deventer. De bediening van deze handspuit wordt opgedragen aan de burgerij. Ieder jaar werd een lijst vastgesteld voor de burgers waarin hun taak wordt omschreven bij voorkomende branden. De taken bij brand waren: “Lullemans”, “Watergieters in het net”, “Oppassers dat niemand op de slange treed” en “Pompers aan de brandspuit”. Was de brand meester dan waren de werkzaamheden: “Om de spuit te spoelen en de slang op het choor en spuit bij het spuitenhuisje te brengen” en tot slot ”Om de spuit in order te brengen en de slange te droogen”. Er werd streng op toegezien of iedereen zijn taak stipt uitvoerde. Ook worden verschillende voorschriften en bepalingen ingesteld om branden te voorkomen. Voor de handhaving worden “Vuurwagters” aangesteld ook wel “Vuuurheeren” of “Pijpenpasser” genoemd. Ze moeten erop toe zien dat dat niemand op onvoorzichtige wijze met vuur omgaat. Zo mag bijvoorbeeld niemand in de binnenstad vlas, hennep of andere brandende stoffen bij vuur of in ovens drogen. In kasten, spinden of dergelijke ruimten is het bewaren van vuur verboden. Ieder ingezetene moet thuis een ijshaak hebben van 16 voeten lang.

Roken verboden
Het is verboden om in de maanden mei, juni, juli en augustus des avonds na 9 uur en vóór zonsopgang op straten, stegen en wegen tabak roken. Ook het roken bij “winderig of vorstig weer, hetzij dat er water of geen water voor de deuren is” is taboe. Buitenshuis roken mag slechts op plekken waar geen brandend stof aanwezig is en als er dopje op de pijpenkop zit. De schoorstenen van de huizen worden regelmatig door de “Vuurwagters” gecontroleerd op gaten en scheuren. Iedereen is verplicht zijn schoorsteen elk jaar voor de maand mei te laten vegen. Lees verder Hoe in Ommen vroeger de brandweer geregeld was (1) →

Met het aan de Vecht gelegen en in 1954 geopende openluchtzwembad “Olde Vechte” was er volop zwemvertier in Ommen. Maar overdekt zwemmen kon nog niet.

Opening van zwembad Den Oord, met v.l.n.r.: Jhr.Dr. O.F.A.H. (Otto) van Nispen tot Pannerden, Commissaris van de Koningin; burgemeester Mr. C.P. van Reeuwijk en badmeester Henk van Heuveln.
Foto: Herman Wigbels
Zie voor meer foto’s het album “Opening zwembad Den Oord”.

Er was wel grote behoefte. Vooral ook bij scholen. De in 1957 opgerichte zwem- en poloclub “Olde Vechte” keek eveneens reikhalzend uit naar de komst van een overdekt zwembad. Maar die kwam er maar niet. Tot eind zestiger jaren van de vorige eeuw wanneer het provinciaal bestuur als stimulering voor het zwemonderricht op scholen een renteloze lening van 75000 gulden verstrekt aan gemeenten die nog geen overdekt instructiezwembad hebben. Het ging toen om 12 gemeenten in Overijssel die elk 75.000 kregen voor de bouw een eenvoudig schoolinstructiebad van 8 bij 16,66 meter. Het betekende voor Ommen dat de bouw in een stroomversnelling kwam. Als locatie werd gekozen een braakliggend terrein aan de Jan Houtmanstraat. In 1970 werd begonnen met de bouw en een jaar later was het de Commissaris van de Koningin die het instructiezwembad met de naam “Den Oord” officieel kwam openen.

Behalve de bassins van 10×10 meter, aflopend van 35 centimeter naar 1 meter en 10×25 meter aflopend van 1 meter naar 2,35 meter, ging het om 28 kleedcabines, 4 klassikale kleedruimten, 2 groepskleedruimten voor personeel en 2 vergaderruimten. Het instructiebad was uitermate goed en functioneel voor zwemles. In 1980 volgde een verbouwing. Het bad was door de zwembond goedgekeurd voor zwemwedstrijden en diplomazwemmen. Voor jeugdwaterpolowedstrijden was het bad echter te klein maar met dispensatie van de zwembond lukte dat. Wel liet de klimaatbeheersing van het zwembad te wensen over en was het vaak snikheet. Zwemmers van toen weten zich dat nog goed te herinneren.

In 1999 werd het overdekte zwembad Den Oord gesloten omdat naast het bestaande sociaal-cultureel centrum en sporthal een nieuw overdekt zwembad geopend kon worden. Op de plek van het afgebroken instructiezwembad werden woonappartementen gebouwd. Toen het nieuwe overdekte zwembad aan de Van Reeuwijkstraat werd gerealiseerd was de naam van het sociaal-cultureel centrum al gewijzigd in “Carrousel”. De sporthal (De Blokken), het kleine theater en bibliotheek waren er toen al gevestigd. Zwembad Carrousel beschikt over een wedstrijd bad en recreatief bad. Naast recreatief zwemmen worden er ook diverse activiteiten en zwemlessen georganiseerd. Het wedstrijd bad van 25×15 meter heeft een temperatuur van 27 graden. In het recreatie bad van 20×10 meter, met een maximale diepte van 1.40 meter is het water is 31,5 graden zodat dit bad uitermate geschikt is voor onder andere baby, – peuter- en kleuterzwemmen, revalidatiezwemmen en meer bewegen voor ouderen.

Bron: Harry Woertink – 26 mei 2020

OMMEN – Molen De Lelie aan het Molenpad in Ommen is voorzien van een nieuw informatiepaneel met de geschiedenis en werking van de molen.

Johan Otten, voorzitter van de Stichting Ommer molens (l) en molenaar Anton Wolters (r) bij het nieuwe informatiepaneel.
Foto: Harry Woertink
Zie voor meer foto’s het album “Onthulling informatiepaneel”.

Dankzij een uitkering uit het fonds van de Stichting Jan en Minie de Wilde kon dit informatiepaneel gerealiseerd worden. De Stichting Ommer Molens is initiatiefnemer van deze panelen, die enkele jaren eerder ook bij de Besthmenermolen, de Konijnenbeltsmolen en molen Den Oordt geplaatst zijn. Met de bijdrage van de Stichting Jan en Minie de Wilde kon dan ook nu De Lelie van een informatiebord voorzien worden.

Voorlichting
“Het is belangrijk dat er een goede voorlichting is over de molens. Dat begint al bij de ingang van de molen”, aldus Johan Otten, voorzitter van de Stichting Ommer molens. “Molen de Lelie is de enige beroepsmatig functionerende molen en heeft ook samen met de overige Ommer molens een belangrijke cultuurhistorische waarde voor de gemeente. En ze zijn een grote toeristische trekker, waarvoor mensen als onderbreking van hun fiets- of wandeltocht graag een pauze inlassen. De Lelie ontbrak nog in het rijtje”.

Beroepsmolenaar
Tijdens de officiële onthulling van het paneel liet molenaar Anton Wolters van de Lelie weten blij te zijn met het initiatief van de molenstichting. Sinds 1983 is Wolters als beroepsmolenaar aan de Lelie verbonden. Hij is dan ook als molenaar met een foto vereeuwigd op het nieuwe paneel. Ook is op het paneel melding gemaakt van de nieuwe woonwijk waar de molen staat: “Mol’nhoek” (Molenhoek). De Stichting Ommer Molens bewaakt en beheert de Ommer Molens. De stichting Ommer Molens is verder actief om de molens te promoten en iedereen enthousiast te maken en te overtuigen van het belang van dit mooie culturele erfgoed. In de gemeente Ommen staan maar liefst 5 korenmolens. Vier van deze molens zijn eigendom van de gemeente. Vanuit de Stichting Ommer Molens zijn 9 molenaars actief (waarvan één in opleiding) en ongeveer 10 molengidsen. Gedurende de zomermaanden ontvangen zij toeristen en verzorgen ze de begeleiding in en rond molens. Lees verder Molen De Lelie in Ommen voorzien van informatiepaneel dankzij bijdrage van Jan en Minie de Wildefonds →