“Hier staat u op een punt, dat vrijwel uniek is in geheel Europa”.

1965. Derk Stegeman (links) met schaapherder Hendrik Jan Bennink.

Dat zei ons de heer Derk Stegeman uitbater van het restaurant De Lemelerberg. We stonden zo’n 80 meter boven A.P. op het hoogste punt van de veel bezongen en nog meer bezochte Lemelerberg, één der mooie schakels in de prachtige Overijsselse heuvelrug.

Wat is het unieke, vroegen wij ons af. De ongerepte natuur? De prachtige heidebloei, die een paars waas legt tussen de jeneverbessen? Het is er wondermooi en dankzij het feit, dat de 176 hectare wandelterreinen van het natuurreservaat Park 1813 voor het verkeer zijn afgesloten is de stilte ongeloofwaardig. Maar uniek in Europa.

Ongebroken horizon op de Lemelerberg

„Kijk”, zei de heer Stegeman „kijk waar u wilt, overal ziet u de horizon, dat is het unieke, de Lemelerberg heeft een ongebroken horizon”. Het is een grote zeldzaamheid, waarop hij werd geattendeerd door de Amsterdamse hoogleraar Brouwer.

De heer Stegeman, geboren en getogen in het aan natuurschoon zo rijke Ommen, waaronder ook de Lemelerberg of zo u wilt de Archemerberg valt, is vol van de natuur, vol ook van de mogelijkheden, die de Overijsselse heuvelrug biedt als recreatiegebied.

Nu door het overvloedige regenwater het heidehaantje, het gevreesde insect, niet tot volle ontwikkeling is gekomen, duurt de heidebloei langer dan andere jaren. Straks zijn er de paddenstoelen, is de tijd van de jacht weer aangebroken, daarna alweer…. de sneeuw.

Schaapskudden

Veel bekijks trekken nog dagelijks de schaapskudden, die weer of geen weer door de heuvels trekken. Alleen dankzij het feit, dat ze nu worden gesubsidieerd is het nog mogelijk. Herder Hendrik Jan Bennink verdient nog geen zestig gulden schoon in de week, maar hij is er tevreden mee. Hij kan ook niet meer zonder de schapen, de natuur, de stilte. Is het feitelijk geen sociaal probleem? De vakantiegangers of dagjesmensen zien in hem alleen de zwervende herder op de grote stille heide. Hijzelf zegt: „Och, ja, wat zal ik ervan zeggen? Ik zing mijn tijd wel uit”.

Schaapherder? Daar zit geen brood in.

Enkele kilometers verder, in de buurtschap Dalmsholte, waar de vakantiegasten net niet meer komen, is het aan de vervallen boerderij van de Bennink’s te zien, dat schaapherder zijn niet lonend meer is. De ene schaapskooi is deze zomer half ingestort. In de ingang van de andere drukt de 67-jarige ongehuwde Fenne Bennink zich op haar wijze, maar niettemin duidelijk uit over dit probleem. Herder zijn? Gekkenwerk! De schaapskooi wordt zelfs niet opgeknapt. Hendrik Jan zwerft maar met zijn schapen. Maar brood, nee, dat zit er niet meer in. Bezien vanaf de schaapskooi van de Bennink’s, kijkend in de richting van de Lemelerberg, is de horizon niet ongebroken!

Bovenstaand verhaal speelde zich af in 1965. Derk Stegeman is de zoon van Gerrit Stegeman en Willemina Blankvoort die in 1909 begonnen met een café, stalling en pension, later hotel aan de Voorbrug in Ommen.

Tekst: Harry Woertink – Foto: collectie OudOmmen.nl