Op woensdag 30 april 2025 om 11.00 uur wordt een bijzondere gedenkteken onthuld op het plein Varsenerpoort in het centrum van Ommen.

Foto: de voormalige synagoge in 1939. Deze werd gebouwd tussen 1855 en 1856 op de hoek van wat nu Varsenerpoort heet en de Middenstraat. Het gebouw omvatte -aan de zuidkant toegankelijk- de eigenlijke synagoge, aan de Middenstraat, de oostkant dus, achter de synagoge een woning en aan de westzijde, ook achter de synagoge een leslokaal dat als de Joodse school werd betiteld. Het gebouw had aan de voorzijde drie fraaie ijzeren ramen terwijl er een Hebreeuws opschrift boven de ingang stond, uit Genesis 28:17. In het Nederlands weergeven: “Hoe ontzagwekkend is deze plaats. Dit is niets dan een Huis Gods. Dit is de poort des hemels”. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de joodse inwoners van Ommen in 1942 en 1943 weggevoerd en in concentratiekampen vermoord. De synagoge werd in 1947 afgebroken. Op het terrein is later een apotheek gebouwd en doet nu dienst als Italiaans restaurant.

Hart Joods leven
In 2025 is het tachtig jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Door het hele land wordt hier aandacht aan besteed, ook in Ommen. Een belangrijk aandachtspunt dit herdenkingsjaar is het bewust maken van jongere generaties: vrijheid en democratie zijn niet vanzelfsprekend. Juist in deze context heeft de Stichting Herdenking Joods Ommen het initiatief genomen om een gedenkteken te realiseren op de plek die ooit het hart vormde van het Joodse leven in Ommen.

Onthulling
Op woensdag 30 april 2025 om 11.00 uur wordt dit bijzondere gedenkteken onthuld op het plein Varsenerpoort in het centrum van Ommen. Het gedenkteken is ontworpen door kunstenaar Eric Schutte en nodigt uit tot herinnering, uitleg en bezinning. Het markeert niet alleen de plaats waar ooit de synagoge stond, maar verwijst – via een symbolische poort – ook naar de toegang tot het verleden. De geperforeerde tekst in het ontwerp staat symbool voor wat er niet meer is: het verdwenen Joodse erfgoed. De leegte vertelt het verhaal van de Joodse gemeenschap die in Ommen woonde, leefde en de samenleving verrijkte.

Programma:
– 11.00 uur – Welkomstwoord door Kest Jelsma, voorzitter Stichting Herdenking Joods Ommen
– 11.05 uur – Toespraak door burgemeester (wnd) Tjeerd van der Zwan
– 11.10 uur – Toespraak door opperrabbijn Binyomin Jacobs
– 11.15 uur – Onthulling van het gedenkteken
– 11.20 uur – Toelichting op het ontwerp door Eric Schutte
– 11.25 uur – Gedicht Evalien de Levie – van Gelder door Jannes Kuik
– 11.30 uur – Korte wandeling door Ommen langs verhalen van het Joodse leven (facultatief)

Tekst: Harry Woertink – Foto: OudOmmen.nl