Rikus van Heerde (98) uit Zwolle, één van de oud-gevangenen van het beruchte gevangenkamp Erika is maandag overleden.

4 mei 2024. Rikus van Heerde (rechts) legt als oud-gevangene van Kamp Erika samen met zijn zoon bloemen bij het monument.

Martelingen
Kamp Erika op de Besthmenerberg was tijdens de Tweede Wereldoorlog (40-45) één van de vijf concentratiekampen in Nederland, samen met die in Amersfoort, Westerbork, Vught en Schoorl. Wat Kamp Erika onderscheidt van de andere vier, is dat op dit terrein de bewaking in handen was van Nederlanders. Bewakers van wie een aantal net zo wreed, zo niet wreder was dan de Duitse bezetters. Martelingen en excessief geweld waren aan de orde van de dag, zeker 180 gevangenen kwamen om.

Bikker
Rikus van Heerde werkte eerder mee aan een verhaal in De Darde Klokke over zijn ervaringen in het kamp. Een fragment daaruit: “Ik heb de luchtaanvallen begin 1945 op het kamp meegemaakt. Ik begrijp nog niet dat ik het heb overleefd. En dan die rotgeintjes van die bewakers. Kampcommandant Bikker ging een keer expres, zonder enige aanleiding, achter op mijn ene klomp staan. De klomp brak, maar ik moest er de rest van m’n tijd op blijven lopen. Voor hetzelfde geld liep je met blote voeten door de sneeuw. Je werd gewoon bikkelhard. Nog zie ik die gevangene aan een paal staan. Hij was al half doodgevroren. Bikker kwam erbij en schoot de man dood. Niet met één, maar wel met dertig kogels”, aldus Van Heerde toen.

4 mei
Rikus van Heerde was een vaste bezoeker van de jaarlijks 4 mei herdenkingen bij het monument op de Besthmenerberg dat herinnert aan de gruwelijkheden op kamp Erika. De laatste jaren vergezelde zijn zoon hem bij de 4 mei herdenking. In 2020 werd Van Heerde door RTV Oost geïnterviewd over zijn martelingen in het gevangenkamp.
Met een klik op deze link is het interview terug te zien met Rikus van Heerde:

Tekst: Harry Woertink – Foto: OudOmmen.nl