We naderen Kerst en de jaarwisseling.
Sfeerplaatje van de Kerstmarkt in 2023.
Kerstmarkten
Kerstbomen en andere sfeerverlichting zijn er weer volop. Het weer is koud en guur als de dagen korten en de nachten lengen, maar de feesten van december brengen licht en warmte. Kerstmarkten ontbreken niet. Ook Ommen heeft ze. Op 7 december bij de RK kerk en op zaterdag 14 december van 12.00 tot 19.00 uur in het Ommer centrum met activiteiten voor jong en oud. Verlichte straten en live-optredens van straatartiesten en koren. Lokale ondernemers staan klaar met kraampjes waar bezoekers kunnen struinen langs een variëteit aan producten, perfect voor de feestdagen.
Oliebollen
December is een maand met lekker eten. Al eeuwen is het eten van oliebollen rond oud- en nieuwjaar typisch Nederlands. Maar over de herkomst van de oliebol gaan veel verschillende verhalen. Pas in de negentiende eeuw werd de oliebol een traditionele lekkernij rondom oud- en nieuw. De koppeling aan deze periode is, naast het feit dat het voedzaam eten is in koude tijden, gebaseerd op het laatmiddeleeuwse gebruik om de armen rond oud-en-nieuw op een speciaal plat wafeltje, knijpertje of kniepertie genaamd, of oliekoek te trakteren.
Zuute plassies
Naast de oliebollen en appelflappen rond Oud- en Nieuwjaar zijn er met Sinterklaas de Ommer zuute plassies, speculaas en taaitaai. December is ook een maand van oude gebruiken en tradities, met name rond de jaarwisseling. Enkele (Ommer) tradities op een rijtje:
Töafelen
Oudejaarsdag is een dag om etend af te sluiten. Nog steeds wordt de laatste dag van het jaar door Ommer families ‘uitgezeten’ met een ‘Töaefelties aovend’ met op tafel veel meer vlees dan anders. Vroeger was het al zo dat knechten en meiden vrijaf kregen en hun ouderlijke huis opzochten om thuis volop vlees te eten. Töafelen (tafelen) is een tradities die afstamt van een oud offerfeest. Bovendien kon men zich eens te goed doen aan wat anders niet zo royaal gebruikt kon worden.
Knieperties of iezerkoeke
Knieperties (knijpertje), een zoete, dunne harde wafel, werden vroeger gebakken in gietijzeren knijpijzers die boven het haardvuur werden gehouden. Direct na het bakken, als het baksel nog warm is, kan het rond een stokje opgerold worden. Volgens de traditie behoren de wafeltjes in december plat, als kniepertie, gepresenteerd te worden en vanaf Nieuwjaarsdag als nieuwjaarsrolletje (of rolletje of rollechie(n)). De gedachte hierachter is dat in december het oude jaar zich volledig heeft ontvouwen. Op nieuwjaarsdag symboliseert het rolletje het onbekende nieuwe jaar.
Carbidschieten
Het oude jaar wordt met veel lawaai uitgeluid om volgens het oude bijgeloof de boze geesten te verjagen. Tegenwoordig gaat het om veel siervuurwerk. Vijftig jaar geleden was dat anders. De jeugd vermaakte zich met het carbidschieten. Een blikkenbusje met onder in een gaatje geprikt en voorzien van een deksel. Een klontje carbid in de bus en wat spuug erop zorgde voor een chemische reactie. Eén voet op het busje en een lucifers voor het gaatje was er goed voor dat met een knal de deksel van het busje schoot. De jongere jeugd moest het doen met een klappertjespistool, sterretjes of een raket die omhoog gegooid moest worden en het kruid ontploften als het op de grond terecht kwam. Nog steeds wordt op Oudejaarsdag met carbid geschoten maar dan met melkbussen.
Programma Kerstmarkt Ommen 14 december
• Intermezzo-kooroptreden 16.00 – 19.00 uur
• Rode lantaarn eenmansorkest 12.15 – 17.45 uur
• Dickens straatgoochelen 12.45 – 18.15 uur
• ‘Nice Notes’ by SDG 13.00 – 18.00 uur
• Dickens-koor Anthem uit Zwolle 14.20 – 18.50 uur
Sfeerplaatjes van de Kerstmarkt in 2023.
Tekst: Harry Woertink – Foto’s: collectie OudOmmen.nl
OudOmmen.nl 