Deze maand is het 25 jaar geleden dat de inwoners van Ommen krachtig stelling namen tegen een gemeentelijke herindeling met als doel één grote gemeente Hardenberg.

Burgercomité
Dat kan toch niet?! Een welvarende gemeente, die al 750 jaar stadsrechten heeft en zich uitstekend zelf kan bedruipen, zou worden opgeheven? Dat mag niet zonder slag of stoot gebeuren! Maar echte Ommers en Ommenaren klimmen niet meteen op de barricades. En op bestuursniveau zit de gemeente net even in een vacuüm. Burgemeester Ter Avest staat op het punt van vertrekken en de functie van gemeentesecretaris is eveneens vacant. Langzaam maar zeker begint bij iedereen door te dringen dat Ommen zijn zelfstandigheid echt gaat verliezen als het tij niet wordt gekeerd. Per 1 februari 1998 wordt Bernard Kobes, voordien burgemeester van Zwartsluis, benoemd tot burgemeester van Ommen. Aan zijn zijde krijgt hij mr. Jan Mulder die op 1 januari van datzelfde jaar gemeentesecretaris is geworden. Een gouden duo, zeggen ingewijden. Kobes als kenner van het Haagse politiek labyrint, waar de sleutels niet altijd op de goede deuren passen en Mulder als ervaren bestuurskundige. Het behoud van Ommens zelfstandigheid staat hoog op de agenda, omdat de gemeenteraad zich hier unaniem voor uitgesproken heeft. Niets is Bernard Kobes te gek in zijn strijd om Ommen als zelfstandige gemeente voort te laten bestaan. Hij leeft ervoor. Hij voelt de steun van de wethouders, de gemeenteraad en de bevolking.

Zodra de eerste plannen doorschemeren voor een gemeentelijke herindeling wordt de Ommer bevolking gemobiliseerd. In het voorjaar van 1998 laat de gemeente bij de invalswegen borden plaatsen die de kwestie bij de inwoners en bezoekers onder de aandacht moet brengen. Ze tonen het gemeentewapen met daaronder de tekst Ommen Zelfstandig & Uniek. Het is Jan Brouwer, hoofd van de openbare school De Dennenkamp die het initiatief neemt tot de oprichting van het burgercomité Ommen Zelfstandig & Uniek. Naast hemzelf bestaat het comité uit André Barf, Richard Bloo, Leida Bruins-Lemmers, Machteld Buter, Gertjan Hallink, Gerrit Jan Hesselink, Jan van der Poll en Harry Woertink. De leden zijn afkomstig uit verschillende kernen van de gemeente. Zo wordt bij voorbaat gezorgd dat er een optimaal draagvlak ontstaat. In een brief aan minister Bram Peter, die op 9 november 1998 naar Ommen komt, zet het comité uiteen waarom de bevolking van Ommen niets voelt voor samenvoeging. Peper voert die dag in Ommen een gesprek met de burgemeesters van de vier gemeenten die naar zijn mening moeten worden samengevoegd. Tegenargumenten kunnen hem helaas niet van dit voornemen afbrengen.

Kaartenactie
Het comité kunt nu in actie en roept per advertentie alle inwoners van Ommen op om een ansichtkaart te sturen aan de minister van Binnenlandse Zaken. Veel mensen geven gehoor aan dit verzoek. De kaartenactie smaakt naar meer. Daarom besluit het comité in juni 1999 dat politiek Den Haag andermaal met kaarten bestookt moet worden. De minister zal die maand zijn wetsvoorstel naar de Tweede Kamer sturen en het kan geen kwaad om van tevoren te laten merken hoe de Ommer bevolking hierover denkt. Er worden 6000 kaarten gedrukt met een sfeerplaatje van Ommen en de tekst: Laat Ommen zelfstandig en uniek. Inwoners van Ommen kunnen de kaarten gratis krijgen en worden opgeroepen ze via het comité aan de leden van de Tweede Kamer te sturen, voordat deze op zomerreces gaan. Aan de ontvanger wordt een gratis kopje koffie of thee in het vooruitzicht gesteld bij hotel De Zon of lunchroom Ekkelenkamp.

Olifant op de Markt
Hoogtepunt van de actie van het burgercomité was 19 november 1999. Op die dag werd in Ommen de Vaste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijk aangelegenheden ontvangen op de muziektent. Exact acht minuten was hiervoor vrijgemaakt en die werd tot de seconden benut. Het gezelschap werd ontvangen met een olifant, die de bus de weg wees, en honderden mensen. Tijdens een werkbezoek van Tweede Kamerleden aan Ommen, loopt er een olifant door de straten. De olifant staat symbool voor de boodschap: ‘Een mammoetgemeente, dat nooit.’ Boven op de olifant zat comitévoorzitter Jan Brouwer. Het Ommer Lied daverde over de Markt. Voor de commissieleden was er koffie en koek. Voor elk Kamerlid is er ook een schattige knuffelolifant, zodat ze nog eens aan Ommen denken. Een geniale zet. Dan komt er een Kamerlid bij Kobes en die zegt: “Burgemeester, ik heb twee kleinkinderen. Mag ik twee van die olifanten van u?”. Kobes antwoordt vervolgens: “Als u goed stemt, twee, drie, vier u zegt het maar.”

Dansje
Vooraf was ook goed uitgevogeld wie van de commissieleden ingepalmd moest worden. Dick de Cloe, commissievoorzitter werd door Machteld Buter gestrikt voor een dansje, waar hij heel leuk op reageerde. Dezelfde middag trok Ommen massaal naar Zwolle naar een openbare hoorzitting in de Buitensociëteit. De Ommenaren waren zo slim om niet in een kluitje te gaan zitten, maar verspreid en zo leek het alsof er alleen maar Ommenaren in de zaal zaten.

Binnenhof
Met drie volle bussen trekt Ommen op woensdag 23 februari 2000 naar het Haagse Binnenhof. Beladen met spandoeken, want de stemming is nog steeds strijdlustig. De publieke tribunes in de Tweede Kamer zitten tjokvol, want ook de buurgemeenten zijn ruimschoots vertegenwoordigd. Meteen na de middag stelt Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven kamerstuk 26657 aan de orde. De beraadslagingen duren uren. VVD-woordvoerder Eric Balemans dient samen met de oppositie een amendement in voor een zelfstandig Ommen. Het enige wijzigingsvoorstel dat de eindzege haalt. De regeringspartijen houden het front angstvallig gesloten. Als het wijzigingsvoorstel de volgende dag in stemming wordt gebracht, wordt het met 91 tegen 59 stemmen aangenomen. De zelfstandigheid van Ommen is gered. Het lobbywerk van Kobes is succesvol. Ommen blijft zelfstandig (en uniek).

Dit is deel 3 in de serie Ommen

Deel 4 Ommen Zelfstandig en Uniek is hier te lezen:

Tekst en foto: Harry Woertink