OMMEN – Vier Vechtzompen zullen op Koningsdag elkaar treffen in Ommen.

“De Mölle” (voor) en “Gramsberghe” (achter) kwamen elkaar zaterdag 25 maart 2023 tegen op de Vecht bij Holtheme. Op de achtergrond Erve Leemgraven, een villaboerderij in decoratieve Jugendstil.

Aanleiding van dit maritiem gebeuren is de feestelijke te waterlating en doping van de Ommer Vechtzomp. De historische zompen die 27 april Ommen aandoen zijn behalve de Ommer Vechtzomp, de Vechtezomp “De Mölle” uit het Duitse Laar, net over de grens bij Gramsbergen. Verder de Vechtzomp uit Gramsbergen genaamd “Grammesberghe” en de Vechtzomp uit Dalfsen. Daarnaast worden nog tal van boten verwacht bij het feest op de Vecht. De doop van de nieuwe Vechtzomp is onderdeel van het Oranjefeestprogramma op Koningsdag.

Vaartochtjes op de Vecht

Aan de Ommer Vechtzomp is jaren aan voorbereiding voorafgegaan. Evenals alle andere Vechtzompen gaat het om een replica die dienst gaat doen voor vaartochtjes op de Vecht. Telkens gaat er een verhalenverteller mee aan boord om de recreanten te vertellen over de cultuurhistorie van de plaats Ommen en haar omgeving, en de natuur langs de Vecht.

Vrijwilligers

De Ommer Vechtzomp ligt nu nog in de scheepstimmerwerf aan het Molenpad. Door een team van handige vrijwilligers is sinds de zomer van 2019 gewerkt aan de Ommer Vechtzomp. Maar het is nu bijna klaar; het gaat nog slechts om enkele kleine dingen.

Ommen was eerder niet meer dan een nederzetting nabij een doorwaadbare plaats in de Vecht. Echter, de Vecht heeft Ommen belangrijk gemaakt.

‘Boten’ langs de Hessenweg en Vecht markeren een historisch weg- en waterknooppunt tussen Ommen en Zwolle. Het zijn als het ware zieleschepen, een onderdeel van het kunstproject ‘Kunstwegen’.

De kronkelende rivier diende tot eind 1800 als de belangrijkste transportader tussen Zwolle, Nordhorn en Twente. De kleine schepen – zompen – hadden als platbodems weinig diepgang nodig en dus ook niet veel water. Dat was maar goed ook want in droge tijden was de Vecht nauwelijks bevaarbaar.

OMMEN – Een geschilde stok versierd met buxus takjes en een sinaasappel.

1965. Pampasenoptocht in Ommen.

Rond om de Palmpasenstok aaneen gerijgde rozijnen, krenten, doppinda’s en paaseitjes en boven op de stok een broodzwaantje en enkele broodkransjes en zie: je hebt een originele Ommer “Zwaantie op een stökkie” om mee te doen aan de jaarlijkse Palmpasenoptocht op 1 april in Ommen.

Oproep om mee te doen

Maar toch is het een uitdaging om deze eeuwenoude traditie in stand te houden en niet verloren te laten gaan, vindt de organiserende Gemienschop van Oll Ommer, een vereniging die Ommer tradities in ere probeert te houden. De animo voor de Palmpasenoptocht wordt jammer genoeg steeds minder. Daarom ook een oproep aan ouders van kinderen om ook een zwaan te versieren en mee te doen aan de optocht. Ommen heeft veel tradities waar het om bekend staat en daar mogen wij best trots op zijn.

OMMEN – Koningsdag zal in Ommen niet ongemerkt blijven. De Oranjevereniging Ommen is er klaar voor.

2022. Impressie van de aubade op Koningsdag op het pleintje bij het Hoefijzer.

Het programma voor Koningsdag werd woensdagavond gepresenteerd op de jaarlijkse ledenvergadering. Op het programma staan onder andere een fietstocht door versierde straten, muzikaal optreden in Oldenhaghen, een aubade, tewaterlating van de Vechtzomp en een straatparade. Ook is er een compleet middagprogramma met als afsluiting vuurwerk. “We kijken er naar uit en hebben er veel zin in. Aan de voorbereidingen zal het niet liggen”, aldus Rico Magsino, voorzitter van de Oranjevereniging Ommen.

Optocht

Tijdens de jaarvergadering werd met tevredenheid teruggeblikt op de activiteiten in 2022. Ook de penningmeester sprak van een goed verlopen jaar met totaal 2080 leden voor de Oranjevereniging. Met het oog op de komende evenementen stelde Harry Oldeman, erelid van de Oranjevereniging, het jammer te vinden dat de traditionele optocht uit het programma is geschrapt. Volgens Oldeman gaat daarmee een stukje nostalgie verloren dat niet meer terugkomt.

Lees verder Ommen staat weer een mooi Koningsdag te wachten →

OMMEN – De Stichting 775 jaar stadsrechten Ommen legt op dit moment de laatste hand aan het programma van de viering van 775 stadsrechten.

1948. Ter gelegenheid van de viering van 700 jaar stadsrechten staat Huize Het Laar feestelijk in het licht.

Op Koningsdag zal dit programma voor het eerst gepresenteerd worden door de stichting. Het belooft een feest te worden met verschillende grootse feestelijke activiteiten voor jong en oud, voor Ommenaren en bezoekers, in Ommen en in de omgeving.

Het was vroeger niet altijd pais en vree in de stad Ommen. Aanvallen en branden kwamen er regelmatig voor.

1948. 700 jaar Ommen. De Arriërpoort (nagebouwd) op de hoek Bouwstraat-Gasthuisstraat. Dit is de tweede foto van de Arriërpoort met bewoners. Zie deel 3 van ‘Ommen Stadsrechten 1248-2023’ voor de eerste foto met andere personen.

Na 1248 kreeg Ommen muren en wallen en werd met een gracht omgeven. Het vissen in de gracht mocht alleen met verlof van schepenen en raad. Wie deze regel overtrad werd beboet met één pond. Over wallen of muren klimmen was goed voor een nog zwaardere boete: 20 pond.

OMMEN – Op zaterdag 1 april is het zover dat het nieuwe fietsmuseum in Ommen officieel wordt geopend.

Aly de Vries, Dineke Broekmaat, Piet de Vries en Anton Wolters (v.l.n.r) zijn klaar voor de officiële opening van het nieuwe fietsmuseum op 1 april.

De officiële openingshandeling van het museum wordt ’s morgens om 11 uur verricht door wethouder Alice van den Nieuwboer. Als Historisch Rijwielmuseum Ommen gaat het museum dan een nieuwe fase in op een eigen locatie in Ommen, na al meerdere verhuizingen achter de rug te hebben. Na de officiële opening is er zaterdag vanaf 13.30 uur open huis met een demonstratie van bijzondere fietsen.

Eigen locatie

In het voormalig winkelpand aan Kerkplein 6 is een grote collectie historische fietsen te bezichtigen waaronder bak-, werk- en toerfietsen. Ook zijn er fietsverzamelobjecten en historische kleding tentoongesteld. “We zijn heel blij met deze nieuwe locatie in het centrum”, zegt bestuurslid Anton Wolters, die samen met Arie en Dineke Broekmaat in 2017 aan de wieg stond van het fietsmuseum.

Vilsteren vierde het eerste lustrum van de maandelijkse boerenmarkt.

Gezelligheid troef op de boerenmarkt in Vilsteren

Al 5 jaar lang komen de marktmensen met hun kraam naar Vilsteren om de bezoekers van de boerenmarkt te voorzien van heerlijke en eerlijke etenswaren van dichtbij. En eerst proeven is natuurlijk ook mogelijk.

De Brugstraat, eerder ook Bruggestraat of Grotestraat genoemd, is ongetwijfeld de oudste straat van Ommen.

1910. De oude ophaalbrug over de Vecht, met houten leuning. Het ophaalgedeelte zelf is niet zichtbaar op de foto. Zicht vanaf de noordoever van de Vecht op de Voorbrug, zoals gezegd ‘vóór de brug’ die naar het centrum ging met de Brugstraat. In beeld ook Hotel “De Zon”. In het midden de marechausseekazerne en rechts de Zwolseweg.

De Brugstraat liep vanaf de doorwaadbare plaats in de Vecht langs de kerk tot aan de Kruisstraat. Het duurde even voordat er ook een brug over de Vecht werd aangelegd. Vanaf 1492 konden boeren, burgers en buitenlui de overtocht maken zonder natte voeten op te lopen.

Eerste bewoners

Aan de Brugstraat en rondom de kerk vestigden zich de eerste bewoners. Er kwamen langzamerhand neringdoenden en woonhuizen. Na de brand van 1692 was het niet meer toegestaan panden met riet of andere brandbare materialen te bedekken. Eind 1800 werd de Brugstraat voor het eerst verhard met kleine veldkeitjes die afkomstig waren van de Lemelerberg. In 1907 is de Brugstraat vanaf de brug tot aan de Kruisstraat voor het eerst bestraat met een meter brede strook klinkertjes in het middengedeelte. Daarna volgden er nog diverse herbestratingen.

Vecht

De rivier de Vecht slingert vanaf Duitsland door een prachtig natuurlijk dal dat hij zelf geschapen heeft. Als kleinste van onze grote rivieren verbindt de Vecht Ommen met Hardenberg en Dalfsen. De Vecht was vroeger ook verbonden met de binnenstad van Zwolle. De rivier heeft tot ver in de 19e eeuw, een belangrijke rol gespeeld in de scheepvaart. Ooit werd over de rivier het volgende geschreven: “Veel vertier schenkt deze stroom aan de stad door de scheepvaart en veel levendigheid door het gestadig op- en afvaren van schuiten, terwijl zij tevens de gelegenheid aanbiedt om de tafel der Ommers van riviervisch te voorzien, daarbij in het voorjaar ook nog, wanneer het water niet al te laag is, de spiering aanvoerende, die voor aangenamer van smaak gehouden wordt als die welke men in den IJssel vangt”.

Hessel Mulert

De naam Mulert is historisch nauw verbonden met Ommen. De vaste oeververbinding draagt ook zijn naam. In 1305 kwam ridder Hessel Mulert met een bende ruiters naar het Oversticht om namens de Bisschop van Utrecht in deze regio orde op zaken te stellen. Het was ook Hessel Mulert die in 1492 voor de eerste oeververbinding in Ommen zorgde. Tot dan aan toe ontbrak een brug in Ommen en moest met ponten of schuiten de oversteek naar de overkant van de rivier gemaakt worden. De nakomelingen van Hessel Mulert hebben op verschillende kastelen en havezaten in de omgeving gewoond, zoals de Cranenburg en de Leemcule bij Dalfsen. De familie Mulert evolueerde overigens in de loop van de tijd van roofridder tot notaris en kantonrechter.

Tol

Al voor de bouw van de eerste brug over de Vecht werd voor het passeren van de rivier op die plek tol geheven. In 1434 en later in 1447 pachtte de Stad Ommen dit recht van de Bisschop. In 1532 werd een zogeheten Bruggehuis gebouwd, dat in 1758 werd uitgebreid met een Bruggekamer.

Als de twee afzonderlijk gemeenten Stad-Ommen en Ambt-Ommen in 1923 samen verder gaan als één gemeente wordt de Bruggetol afgeschaft. De brugwachterswoning wordt vervolgens in 1925 bij het stadhuis aangetrokken.

Hessel Mulertbrug

In 1936 werd de oude ijzeren ophaalbrug vervangen door een nieuwe betonnen brug. De officiële en feestelijke opening was een jaar later. De huidige brug dateert uit 1970. De aanleg van deze nieuwe oeververbinding was aanleiding om de brug voortaan Hessel Mulertbrug te noemen. Toen ook zijn de wegen bij de Hessel Mulertbrug verbreed en werd de doorgaande weg over de Markt aangelegd. Daarvoor moesten enkele (winkel)panden verdwijnen, waaronder het vroegere Kantongerecht. Alle eerdere bruggen lagen ten westen van hotel De Zon, tussen Voorbrug en de Brugstraat.

Tot zover deel 6 van deze vervolgserie. In deel 7 meer over stadsrechten Ommen 1248-2023.

Tekst: Harry Woertink – Foto’s: collectie OudOmmen.nl

Versierselen op de nieuwe betonnen brug in 1936: Op de ene zijde van de brug het wapen van Ommen met het jaartal 1936 en aan de andere zijde dat van Hessel Mulert, die in 1492 de eerste brug in Ommen liet aanleggen.