Dagelijks archief: december 6, 2021

1672 – 2022 Herdenking 350 jaar Rampjaar waar ook Ommen niet aan ontkwam (2)

In 2022 is het 350 jaar geleden dat de troepen van de als Bommen Berend bekende bisschop van Münster plunderend door Overijssel trokken.

 Christoph Bernhard Freiherr von Galen (Bernard van Galen), ook wel “Bommen Berend” genoemd.
Afbeelding: Wikipedia

Als bisschop van Münster sloeg Bernhard van Galen keihard toe. Ook Ommen ontsprong niet de dans. Dit is deel 2 over het Rampjaar 1672.

Het was in de zeventiende eeuw een periode van angst en beven door de ingelegerde soldaten. Wat aan eten op tafel kwam werd ingenomen door de vijandige soldaten. Huizen werden toegetakeld, aardappelen en groente uit tuinen geplunderd en de rogge van het land gestolen. En bij het minste en geringste verzet volgde er harde klappen van de soldaten.

Bittere armoede in Ommen
Wat waren de burgers van Ommen blij toen de Magistraat de door het Munsters krijgsvolk geëiste hoge bedrag van 2000 gulden uitbetaalde. Een zogeheten brandschatting om verdere plunderingen, treiteringen en ander wangedrag tot misschien wel het in brandsteken van de stad te voorkomen. Het opleggen van deze ‘oorlogsbelasting’ leidde echter tot bittere armoede in Ommen. Het geëiste geld had Ommen ook niet zelf, maar moest van Zwolle geleend worden.

Capitulatie Overijssel
De Munsterse bisschop Bernard van Galen verzamelde zijn troepen in Nordhorn. Ook de Keulse bevelhebber Willem van Fürstenberg bracht zijn strijdkrachten in Westfalen bijeen en viel Overijssel en de Graafschap binnen, waar de bondgenoten zich verenigden. Op 5 juni 1672 capituleerde al de Ridderschap van Overijssel. Spoedig waren tal van steden in het oosten van het land in de macht van de vijand, daarna vielen Deventer, Zwolle, Zwartsluis en Steenwijk.

Na de val van Deventer kwam een grote Munsterse troepenmacht naar Ommen afzakken. In juni 1672 trok de vijand de stad binnen en legerde zich bij de burgers. Het was een ontzettende toestand, daar de benden gewelddadigheden van allerlei aard pleegden. Het leger trok op naar de Ommerschans, maar tot verrassing werd een inmiddels verlaten Ommerschans aangetroffen. De schans werd nu bezet door de troepen onder aanvoering van de onderbevelhebber Breuninck. Terwijl het grootste gedeelte der manschappen naar Ommen terugtrok, bleef een compagnie op de schans achter, die door Ommen van het nodige moest worden voorzien. Lees verder 1672 – 2022 Herdenking 350 jaar Rampjaar waar ook Ommen niet aan ontkwam (2)

1930. De Brugstraat in wintertooi

 Het is winter. De dagen worden korter en kouder. De jaarwisseling nadert. Tijd om stil te staan bij het afgelopen jaar. Heeft het ons gebracht wat we er van hebben verwacht? Helaas zitten we nog steeds in een pandemie. Toch hopen wij dat het met iedereen goed mag gaan, nu en in de toekomst. Ook in het nieuwe jaar zullen wij ons inzetten om zo goed mogelijk in beeld brengen wat er in Ommen en omgeving op historisch gebied is te doen en te zien. En dat doen we al meer dan 15 jaar!

Het team van OudOmmen.nl wenst iedereen fijne feestdagen en een gezond en gelukkig 2022!

De Arendshorst een verdwenen historische havezate onder Ommen

In de Ommer buurtschap Varsen stond vroeger de havezate de Arendshorst. De havezate is in 1836 afgebroken. Op de plek van de vroegere havezate staat nu een nieuwgebouwde schuurwoning, bekend als Arendhorsterweg 2.

Overblijfsel van Arendshorst ca. 1735 op basis van gewassen pentekening van Cornelis Pronk.
Afb.: OudOmmen
Zie ook de albums “Arendhorsterweg 1 (Erve Hogenkamp)”, “Arendhorsterweg 2 (Havezate Arendshorst)” en “Varsenerdijk 12 (Erve Dortmansvoorde)”.

Alleen een kampeerboerderij en een vakantieresort herinneren nog aan de naam van het historische landgoed. De gracht die rondom de vroegere havezate heeft gelopen is nog wel zichtbaar in het landschap. De oude binnengracht is verdwenen. Twee tot het landgoed behorende boerderijen staan er nog. Dat zijn “erve Hogenkamp”, nu kampeerboerderij de Arendshorst aan de Arendhorsterweg 1 en “erve Dortmansvoorde”, het latere “Het Zwarte Paard”, nu Varsenerdijk 12, eerder ook bekend als herberg “Het Zwarte Paard, gelegen aan de oude Hessenweg.

Ridderschap en Steden
Havezate de Arendshorst, gelegen aan de vroegere herenbaan tussen Zwolle en Hardenberg, werd voor het eerst genoemd in 1408. Het betrof een leen van de Deventerse proosdij van St. Lebuïnus. De eigenaars van de havezate de Arendshorst waren verschreven in het Ridderschap en Steden van Overijssel. Ten tijde van het bestaan van de Marke Varsen was de bezitter van havezate ook Markerichter. Hoe de havezate er heeft uitgezien is niet bekend. Wel is er een pentekening van Cornelis Pronk die op zijn tekenreis in 1735 slechts het bouwhuis op tekening kreeg, nadat eerder de havezate als een ruïne uit Munsterse oorlogen was gekomen.

Verschillende eigenaren
In de lange historie telde de havezate maar liefst 35 eigenaren, zowel door vererving en verkoop. De adellijke families hebben er niet altijd zelf gewoond. Eind 16e eeuw is de familie Rengers eigenaar. Deze familie was de koning van Spanje erg vijandig zo valt te lezen dat de leden van deze familie met hun bezittingen vermeld op de lijst van goederen van ’s Koning vijanden in Salland. In de 17e eeuw was de havezate eigendom van de familie Van Welvelde. Nadat Maria Judith van Welvelde in 1664 trouwde met Herman Goossen van Hambroeck kwam het landgoed in de familie Van Hambroeck. Vanaf 1690 tot 1733 was Lambert Joost van Hambroeck heer van de Arendshorst eigenaar en kwam vervolgens in het bezit van diens zoon Robert Henric van Hambroeck uit Borne.

Lees verder De Arendshorst een verdwenen historische havezate onder Ommen

Omgekomen twee Canadese soldaten bij bevrijding van Ommen herdacht – 6 april 1945

Vandaag, 6 april, is het 76 jaar geleden dat twee Canadese soldaten omkwamen bij de bevrijding van Ommen. Een plaquette aan de muur van een pand aan de Stationsweg 24 in Ommen houdt dit afschuwelijk moment in herinnering.

 Harry Woertink plaatst hier namens de Darde Klokke de bevrijdingsvlag (zie ook link) van Ommen bij het monument aan de Stationsweg.
Foto: Harry Woertink

Bij de plaquette zijn bloemen gelegd en is de plek gemarkeerd met de Ommer bevrijdingsvlag met daarop als schild het rode esdoornblad (‘maple leaf’), symbool voor Canada en het fakkelsymbool van het nationale comité 4 en 5 mei. De wit-blauw-gele balken in de vlag vormen de kleuren van de Ommer gemeentevlag.

6 april 1945
Tijdens de bevrijding van Ommen moesten tijdens een schermutseling met de Duitse vijand twee Canadese militairen het leven laten. Dat gebeurde op 6 april 1945, enkele dagen voordat Ommen echt werd bevrijd. Op de Stationsweg, ter hoogte van waar toen bakker Hengelaar was gevestigd, werd een Staghound door een vijandelijke Pantzerfaust getroffen, waarbij de inzittenden George Thomas Wilson en Gerald Wilfred Soanes werden gedood.

Canadese legertroepen
In het voorjaar van 1945 waren het overwegend Canadese legertroepen die na vijf jaar van onderdrukking zorgden voor de bevrijding van Noord- en Oost-Nederland. Het D-squadron maakte vrijdag 6 april 1945 gebruik van de nog intact zijnde brug in Vroomshoop en bevrijdde in de loop van de voormiddag Den Ham. Vervolgens werden de bossen onder Eerde verkend. Er werd menigmaal slag geleverd met de vijand waarbij een Staghound verloren ging. Het Regiment zette zijn operaties voort in de richting van de Vechtbrug bij Ommen. Vervolgens deed zich dan op de Stationsweg het gruwelijk drama voor waarbij de twee Canadese soldaten omkwamen. Luitenant George Thomas Wilson (24) kwam uit Winnipeg Manitoba Canada en was ten tijde van zijn overlijden getrouwd met Shelia May Wilson. De 22-jarige Trooper Gerald Wilfred Soanes werd geboren op 2 juli 1922 als zoon van Simon en Helen Soanes. Hij werkte eerst als leerling galvaniseerder bij de Hudson Bay Mijn en Smelterij in Flin Flon, Manitoba voor hij zich op 26 juni 1941 als militair meldde. De overige inzittenden van de Staghound, de schutter Trooper D. D. Montgomery, bestuurder Trooper John E. Harkins en de boordschutter en tevens tweede bestuurder Trooper H.B. Loker worden door Duitse militairen krijgsgevangen gemaakt. Bij deze aanval brandde ook hotel Paping af. De Canadezen bevrijders trekken zich dan ook enkele dagen terug, voordat op 11 april 1945 Ommen wordt bereikt. Een dag eerder werd Lemele bevrijd. Lees verder Omgekomen twee Canadese soldaten bij bevrijding van Ommen herdacht – 6 april 1945