De Brugstraat, eerder ook Bruggestraat of Grotestraat genoemd, is ongetwijfeld de oudste straat van Ommen.

1910. De oude ophaalbrug over de Vecht, met houten leuning. Het ophaalgedeelte zelf is niet zichtbaar op de foto. Zicht vanaf de noordoever van de Vecht op de Voorbrug, zoals gezegd ‘vóór de brug’ die naar het centrum ging met de Brugstraat. In beeld ook Hotel “De Zon”. In het midden de marechausseekazerne en rechts de Zwolseweg.

De Brugstraat liep vanaf de doorwaadbare plaats in de Vecht langs de kerk tot aan de Kruisstraat. Het duurde even voordat er ook een brug over de Vecht werd aangelegd. Vanaf 1492 konden boeren, burgers en buitenlui de overtocht maken zonder natte voeten op te lopen.

Eerste bewoners

Aan de Brugstraat en rondom de kerk vestigden zich de eerste bewoners. Er kwamen langzamerhand neringdoenden en woonhuizen. Na de brand van 1692 was het niet meer toegestaan panden met riet of andere brandbare materialen te bedekken. Eind 1800 werd de Brugstraat voor het eerst verhard met kleine veldkeitjes die afkomstig waren van de Lemelerberg. In 1907 is de Brugstraat vanaf de brug tot aan de Kruisstraat voor het eerst bestraat met een meter brede strook klinkertjes in het middengedeelte. Daarna volgden er nog diverse herbestratingen.

Vecht

De rivier de Vecht slingert vanaf Duitsland door een prachtig natuurlijk dal dat hij zelf geschapen heeft. Als kleinste van onze grote rivieren verbindt de Vecht Ommen met Hardenberg en Dalfsen. De Vecht was vroeger ook verbonden met de binnenstad van Zwolle. De rivier heeft tot ver in de 19e eeuw, een belangrijke rol gespeeld in de scheepvaart. Ooit werd over de rivier het volgende geschreven: “Veel vertier schenkt deze stroom aan de stad door de scheepvaart en veel levendigheid door het gestadig op- en afvaren van schuiten, terwijl zij tevens de gelegenheid aanbiedt om de tafel der Ommers van riviervisch te voorzien, daarbij in het voorjaar ook nog, wanneer het water niet al te laag is, de spiering aanvoerende, die voor aangenamer van smaak gehouden wordt als die welke men in den IJssel vangt”.

Hessel Mulert

De naam Mulert is historisch nauw verbonden met Ommen. De vaste oeververbinding draagt ook zijn naam. In 1305 kwam ridder Hessel Mulert met een bende ruiters naar het Oversticht om namens de Bisschop van Utrecht in deze regio orde op zaken te stellen. Het was ook Hessel Mulert die in 1492 voor de eerste oeververbinding in Ommen zorgde. Tot dan aan toe ontbrak een brug in Ommen en moest met ponten of schuiten de oversteek naar de overkant van de rivier gemaakt worden. De nakomelingen van Hessel Mulert hebben op verschillende kastelen en havezaten in de omgeving gewoond, zoals de Cranenburg en de Leemcule bij Dalfsen. De familie Mulert evolueerde overigens in de loop van de tijd van roofridder tot notaris en kantonrechter.

Tol

Al voor de bouw van de eerste brug over de Vecht werd voor het passeren van de rivier op die plek tol geheven. In 1434 en later in 1447 pachtte de Stad Ommen dit recht van de Bisschop. In 1532 werd een zogeheten Bruggehuis gebouwd, dat in 1758 werd uitgebreid met een Bruggekamer.

Als de twee afzonderlijk gemeenten Stad-Ommen en Ambt-Ommen in 1923 samen verder gaan als één gemeente wordt de Bruggetol afgeschaft. De brugwachterswoning wordt vervolgens in 1925 bij het stadhuis aangetrokken.

Hessel Mulertbrug

In 1936 werd de oude ijzeren ophaalbrug vervangen door een nieuwe betonnen brug. De officiële en feestelijke opening was een jaar later. De huidige brug dateert uit 1970. De aanleg van deze nieuwe oeververbinding was aanleiding om de brug voortaan Hessel Mulertbrug te noemen. Toen ook zijn de wegen bij de Hessel Mulertbrug verbreed en werd de doorgaande weg over de Markt aangelegd. Daarvoor moesten enkele (winkel)panden verdwijnen, waaronder het vroegere Kantongerecht. Alle eerdere bruggen lagen ten westen van hotel De Zon, tussen Voorbrug en de Brugstraat.

Tot zover deel 6 van deze vervolgserie. In deel 7 meer over stadsrechten Ommen 1248-2023.

Tekst: Harry Woertink – Foto’s: collectie OudOmmen.nl

Versierselen op de nieuwe betonnen brug in 1936: Op de ene zijde van de brug het wapen van Ommen met het jaartal 1936 en aan de andere zijde dat van Hessel Mulert, die in 1492 de eerste brug in Ommen liet aanleggen.