Twee oude foto’s, met daarop de intocht van Sinterklaas in 1936 vertellen hoe het Vrijthof in de kom van Ommen er vroeger heeft uitgezien.

Links: 1936. Sinterklaas op het Vrijthof
Rechts:1936. Sinterklaas betreedt de openbare school aan het Vrijthof

Het Vrijthof was vroeger een met lindenbomen omzoomd besloten plein. De huidige doorgang naar de Julianastraat was er nog niet, want de huizen stonden tot aan de toenmalige openbare school. Links op de hoek van de Kruisstraat is de bakkerij van de familie Lemmers te zien. In het midden hotel “Het Zwarte Paard” van de familie Gerrits.

Bakker Wicherson
Op de hoek met de Bouwtraat bevond zich de winkel en bakkerij van Geert Wicherson. Bakker Geert Wicherson was een statig man, op en top bakker en zakenman. Ze hadden een flinke bakkerij en een drukbeklante winkel. Om het draaiend te houden wadden een paar knechten en dienstmeisjes in dienst. Gerrit, Koos de en Aaltje waren de kinderen uit het gezin Wicherson. Gerrit was net als zijn vader bakker en volgde hem later op. Aaltje trouwde met Jan Timmerman en ging wonen aan de Van Raaltestraat. Gerrit deed later de zaak over aan Gerrit Kampman van de Spar. Later kwam er een bloemenzaak en tegenwoordig doet het dienst als kantoor.

Truin
In de woning verderop woonde de familie Truin. Het ging om Mans, Hendrik en Martha Truin, bij de Ommenaren beter bekend als “De Truun’s”. Hendrik en Mans waren allebei bij de post als postbesteller Zij hielden ook kippen en varkens die nog wel eens door kwajongens “bevrijd” werden. De Truin’s stonden bekend dat ze goed op de kleintjes pasten. Het verhaal gaat dat er ’s avonds iemand aan de deur stond en vroeg: “Truin slaap je al?” waarop Truin antwoordde “Nee”. De vraag kwam toen: “Kun je me ook een gulden lenen?” met prompt als antwoord van Truin: “Nee, ik slaap al…!”. Een andere bezigheid van Truin had een plaatselijke stadsdichter al eens op het idee gebracht van het gedicht: “Truin, Truin, wat moet dat beduid’n?, al die keutels weg te krui’n. Laat ze maar liggen, ze zijn van onze biggen”. Na Truin had je het huis van de familie Luttikhof en dan die van Willem Rekers. Toen er een doorbraak moest komen richting Julianastraat werden de in de weg staande woningen gesloopt. De familie Luttikhof ging wonen aan de Julianastraat. De woning van Truin kwam in 1979 onder de slopershamer.

Sikkenbestand
Aan de andere kant van de school stond ook nog een huis van de weduwe Foekert. Ook deze stond zo dicht bij de school dat na afbraak de grond bij het schoolplein werd betrokken. In de steeg aan de achterkant van het huis woonde een Naber. Als bijverdienste hield hij er een bok op na. Veel mensen in Ommen hadden één of meer sikken. De bok van Naber was verantwoordelijk voor een groot Ommer sikkenbestand. Als je iemand met een sik aan touw over het Vrijthof zag gaan dan wist iedereen de bestemming. Ertegenover stond nog een huis dat werd afgebroken voor een fietsenhok. In het voorste deel woonde Fenne van Slots. Daarachter was nog een soort van afdak en een kamer waar Martend Makkinga met zijn vader en moeder woonde. Het huis van meester Oppedijk aan het Vrijthof was eerder het gemeentehuis van Ommen. In die tijd had Jan Makkinga het achterste gedeelte van het huis in gebruik als paardenstal. Voor afbraak door de gemeente heeft Herman van Gezinus Bos met Nellie Kothuis er nog gewoond en de familie Steenbergen.

De schipper
Hendrik van Elburg, de schipper, bouwde naast zijn ouderlijk huis een nieuw huis. Hendrik, getrouwd met Anne Tusveld onderhield na eerst beurtschipper te zijn geweest een vrachtbedrijf. Toen dit stopte verkochten ze de beide huizen aan fotograaf Berend ter Haar, die Hendrik’s huis ging bewonen en in de andere zijn fotozaak begon. Ernaast stond eerdergenoemd huis van meester Oppedijk van wie bekend is dat hij zo muzikaal was en de viool mee nam naar school om de kinderen van muziek te laten genieten. Oppedijk was hoofd van de openbare school aan het Vrijthof. Na zijn verhuizing kocht mevrouw Makkinga het huis van de familie Oppedijk en betrok het voormalige gemeentehuis samen met haar zoon Martend. Deze laatste verkocht het huis later aan de gemeente die het direct liet afbreken; toen schering en inslag: wat de gemeente in handen kreeg, historisch of niet alles ging tegen de vlakte. Het huis ernaast, waar meester E.H.T. Timmerman eerder woonde en later Dieks Timmerman en Jantina van der Linde. Alle behuizingen verderop richting Kerkplein zijn begin zeventiger jaren van de vorige eeuw afgebroken voor bouw van meerdere winkelpanden.

Bron: Harry Woertink – 24 november 2021